به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ستاد خبری شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست، «پنل بررسی مفهوم مشارکت مردمی» در غرفه محیط زیست برگزار شد. در این پنل علی اصغر مطهری مدیر کل محیط زیست خراسان شمالی بیان کرد: در حوزه مشارکت تعاریف و موضوعات مختلفی مطرح می‌شود. هر کسی از محل و دیدگاه خود مشارکت را تعریف می‌کند.
وی ادامه داد: اما به نظر می‌رسد، مفهوم مشارکت در بین مردم و جوامع شهریی و روستایی و دستگاه‌های اجرایی و مدیران اجرایی بر اساس نوع وظیفه ای که در این حوزه دارند مشترک نیست.
مطهری گفت: باید نقش یک روستایی در مشارکت کاملا مشخص باشد. شاید دلیلی که به مشارکت مناسب و درخور در ایران دست نیافته‌ایم، نبود تعریف مشترک از مشارکت است.
وی افزود: اگر در این کارگاه با جمع‌بندی صحبت‌ها تعریف واحدی از مشارکت داشته باشیم، یقینا این مسئله به ما در اجرای برنامه مشارکتی کمک خواهد کرد.
مدیر کل محیط زیست خراسان شمالی بیان کرد: مشارکت در روستاها به مفهوم آن است که دولت برنامه از پیش تعیین شده‌ای را به مردم بدهد تا آنها جرا کنند. یقینا در چنین ساز و کاری مشارکت رخ نمی‌دهد و به هدفی که مد نظرمان است، دست پیدا نخواهیم کرد.
وی اضافه کرد: بیشترین چالش را در حوزه منابع طبیعی با جوامع روستایی و اقوام و ایلات عشایری داریم. چارچوب حیاتی آنها به منابع طبیعی منطقه وابسته است. برای جدا کردن آنها از منابع طبیعی دچار مشکل هستیم زیرا این مسئله در تضاد با منافع جوامع محلی هستیم. در هر برنامه مشارکتی تجربه نشان داده که باید به منافع مردم محلی توجه شود.
وی ادامه داد: مهم است که نقش جوامع محلی را در مقام مشارکتی به دقت و با ظرافت مشخص کنیم تا این احساس به‌وجود نیاید که برنامه‌ای است برای دستیابی به هدف خاص و به صورت دیکته شده، به روستاییان تحمیل کرده‌ایم.
واژه یاوری جایگزین مناسبی برای مشارکت مردمی
محمد احیایی فعال محیط زیست نیز با اشاره به اینکه واژه حاکمیت در زبان فارسی مترادف با یک نگاه از بالا به پایین است، بر لزوم تعریف یک واژه جایگزین برای مفهوم مشارکت با تکیه بر مباحث توسعه پایدار، تاکید کرد.
وی افزود: در مفاهیم توسعه پایدار، مشارکت یعنی افراد گرد هم جمع شوند و برای دستیابی به یک هدف تصمیم بگیرند.
احیایی گفت: پیشنهاد من به فائو این بود که از واژه یاوری برای مشارکت مردمی استفاده کنیم که به معنای همیاری است. اگر افراد نتوانند برای اجرای برنامه‌ها تصمیم بگیرند و در فرآیند انجام کارها مشارکت داشته باشند، همیاری شکل نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: فرآیند توسعه پایدار بدون مفهم یاوری بی‌معنی خواهد بود. می‌توان در خیلی از کارها مشارکت داشت اما این مشارکت می‌تواند به تصمیم گیری و مدیریت منجر نشود.
وی یادآور شد: اگر ما قصد داریم مردم محلی را به بازی بگیریم، باید این مشارکت از نوع یاوری باشد و افراد در تصمیم‌ها موثر باشند.
جلب مشارکت مردمی نیازمند اعتمادسازی
ابوالفضل میرقاسمی فعال مدنی نیز جلب مشارکت مردمی را نیازمند اعتمادسازی و تعامل با جامعه محلی اعلام کرد.
به گفته وی، صداقت دولت در جلب مشارکت مردمی بسیار تاثیرگذار است.
میرقاسمی گفت: مدیریت مشارکتی مفهومی است که شاید خیلی جدید نباشد و در گذشته نمونه‌های آن را داشته‌ایم. در روش‌های بومی و مدیریت قنات همچنین روش‌های آبیاری و غیره مردم محلی با مشارکت هم تصمیماتی گرفته و منابع را درست مدیریت می‌کردند.
وی بیان کرد: در حال حاضر منابع کم شده و مشکلات نیز افزایش یافته است. با استفاده از الگوهای مشارکت مردمی می‌توان در بحث توسعه محلی و برنامه‌ریزی پایین به بالا به منظور حل منازعات بر سر منابع، وارد عمل شویم. به این ترتیب مناسب‌ترین راه حل‌ها استخراج خواهد شد.
شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست با شعار «اقتصاد سبز اقتصاد مقاومتی» در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران از ششم تا نهم اسفند و با حضور شرکت های خارجی از کشورهای آلمان، کره جنوبی، انگلستان، هلند، ایتالیا، دانمارک، چین، سوئد، فنلاند، نیوزلند، فرانسه، ژاپن، روسیه، نروژ، روسیه و اتریش برگزار شد.
