حمیدرضا صالحی*: وقتی در آغازین لحظه های سال 1391 این سال از سوی مقام معظم رهبری با عنوان «حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی» نامگذاری شد، امید به یک سال اقتصادی موفق آهنگ آغاز این سال شد. به فاصله اندکی اظهار نظر صاحبنظران، اقتصاددانان،مسئولین، نمایندگان مجلس و فعالین اقتصادی در خصوص اما و اگرهای حمایت از تولید ملی و ترس و امیدهای تکریم سرمایه و کار ایرانی آغاز شد.

شاید به جرات بتوان گفت، اینکه بالاخره پس از سی سال سرمایه از سوی بالاترین مقام نظام به عنوان یک ارزش معرفی شده و همه دستگاه ها و ارگان های کشور ملزم به حمایت از آن شده اند، برای فعالین اقتصادی کشور یکی از خوش یمن ترین اتفاقاتی است که می تواند آغازگر سالشان باشد.

به این ترتیب نحوه به ثمر رسیدن شعار سال تبدیل به یکی از مباحث مشترک محافلی شده که با حضور فعالین اقتصادی تشکیل می شود. اما واقعیت این است که هنوز سئوالات بسیاری در این حوزه مطرح می شود که شاید نتوان پاسخ درستی برای همه آنها یافت. به عنوان مثال باید دید در صورت ارتقای شاخص های کیفی و کمی و افزایش میزان تولید و تیراژ محصولات و تولیدات ایرانی، در نهایت این تولیدات در چه بازارهایی عرضه خواهد شد؟ آیا ساماندهی بازار ایران و تولید برای اشباع بازارهای داخلی در نهایت ایران را به کشوری صنعتی بدل خواهد کرد؟

قطعا در معادلات اقتصادی پاسخ این سئوالات مثبت نیست. تجربیات و تئوری های اقتصادی نشان می دهد که سرمایه گذاری بر روی تولید و رقابتی شدن، تنها با فتح بازارهای بزرگ میسر است و هیچ کشوری در مرز محدود بازارهای داخلی اش به توسعه پایدار اقتصادی دست نیافته است.

لذا در پاسخ به این سئوال که چگونه می توان تولید و سرمایه ایرانی را تقویت کرد می توان تولید صادرات محور را به عنوان اصلی ترین و کاربردی ترین راهکار موجود معرفی کرد. اگر امسال که نام «حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی» را بر خود دارد، به فرصتی برای هدایت صنعتگران به سمت تولید برای بازارهای بین المللی باشد، قطعا این شعار اجرایی شده است.

اگر زمینه ای فراهم شود که تولیدکنندگان ایرانی، 30 درصد از ظرفیت تولید خود را به بازارهای داخلی اختصاص دهند و 70 درصد باقیمانده را در راستای صدور محصولاتشان برنامه ریزی کنند، قطعا مسیر دستیابی ما به توسعه و پیشرفت هموارتر و کوتاهتر خواهد بود.

با یک بررسی اجمالی به این نتیجه خواهیم رسید که بازارهای گسترده ای وجود دارد که مستعد حضور ایرانیان است. کافی است بازار 350 میلیون نفری کشورهای شیعه نشین را در کنار کشورهای همسایه، مسلمان و عضو اکو قرار دهیم تا به وسعت و گستردگی بازارهایی که به سادگی با کیفیت محصولات ایرانی می توانیم به تسخیر دربیاوریم، پی ببریم.

 باید باور کنیم که ظرفیت و پتانسیل نفوذ و ماندگاری در بازارهای این دست از کشورها را داریم و می توانیم به جایی برسیم که بر اساس سند چشم انداز بیست ساله کشور، 80 درصد از درآمد کشور از صادرات غیر نفتی تامین شود و درآمدهای نفتی که حاصل فروش سرمایه و ثروت ملی کشور است، به جای هزینه های جاری، صرف زیرساخت ها و سرمایه گذاری های بلند مدت شده و آینده کشور را بسازد.

اما به هر حال باید این مساله را نیز مد نظر قرار داد که دستیابی به تولید صادرات محور آن هم در شرایطی که بسیاری از صنایع به دلیل فشار ناشی از تحریم ها عملا بازارهای خارجی خود را از دست داده و در بازارهای داخلی نیز با مشکلات عدیده ای از جمله بدهی های انباشته شده دولت مواجهند، آنقدرها هم ساده نیست.

افزایش میزان صادرات تولیدات و خدمات ایرانی و نفوذ در بازارهای بین المللی بیش از هر چیز نیازمند روابطی دوستانه میان ایران و کشورهای هدف است. لذا شاید بتوان گفت که اولین گام دولت برای اجرایی کردن شعار «حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی» بهبود روابط کشور با سایر دولی است که می توانند به بازارهایی گسترده برای محصولات با کیفیت ایرانی تبدیل شوند. قطعا در صورتی که ما بتوانیم حضور اقتصادی قدرتمندی در این کشورها داشته باشیم، قادریم فرهنگ و تمدن ایرانی ـ اسلامی را نیز به این کشورها صادر کنیم.

در همین راستا اصلاح نرخ ارز، بازگشت به اهداف تعیین شده در برنامه های چهارم و پنجم توسعه و جبران انحرافات از این برنامه ها نیز الزامی به نظر می رسد. البته بازبینی و بازگشت به راهبردهای سند چشم انداز بیست ساله کشور و بازنگری عملکرد دولت و رفع مشکلات و انحراف ها از مسیر سند نیز یکی دیگر از ضرورت های دستیابی به تولید صادرات محور است. در حقیقت ما ناگزیریم برای بازگشت به مسیر توسعه اقتصادی، همه برنامه های راهبردی و توسعه ای تدوین شده در کشور را درست از همان نقطه ای آغاز کنیم که پیشتر و به اشتباه آن را رها کرده بودیم.

اگر به دنبال تکریم سرمایه ایرانی و رساندن تولید ملی به جایگاه حقیقی اش در اقتصاد کشور هستیم باید اندیشه اقتصادی کشور را از مرز بازارهای داخلی فراتر برده و برای نفوذ و ماندگاری در بازارهای خارجی برنامه ریزی کنیم. در غیر این صورت برای همیشه در بن بست یک جزیره متروک خواهیم ماند، افزایش تولید ناخالص ملی مانند یک حباب در بوران درآمدهای نفتی می ترکد و همچنان خواب عمیقمان بر نازبالش نفت ادامه خواهد یافت.

ما به عنوان صاحبان و نمایندگان بخش خصوصی، پیش از هر چیز از تیم دیپلماسی ایران تشکر می کنیم چرا که قطعا رایزنی این تیم می تواند افق روشنی را پیش روی فعالین اقتصادی کشور بگشاید. به هر حال امید همه صنعتگران و فعالین اقتصادی کشور این است که نتیجه رایزنی تیم دیپلماسی ایران در مذاکرات سوم خرداد ایجاد روابط دوستانه و کاهش فشار تحریم ها باشد تا به این ترتیب فضا برای فعالیت فعالین اقتصادی و اجرایی شدن شعار «حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی» و در نهایت توسعه اقتصادی کشور مهیا شود.

دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته

3535