به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس،‌ بیست و چهارم ذی حجه سال دهم هجرت، مصادف است با سالروز «مباهله» که پیامبر اکرم(ص) به موازات مکاتبه با سران دولت‌ها و مراکز مذهبی، نامه‌ای به اسقف نجران (ابوحارثه) نوشت و ساکنان نجران را به آیین اسلام دعوت کرد.

آیه 61 سوره مبارکه «آل عمران» به مسئله مباهله اشاره دارد.

«فَمَنْ حَآجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ»؛ هر گاه بعد از دانشی که (درباره مسیح) به تو رسیده (باز) کسانی با تو به محاجّه و ستیر برخیزند، به آنان بگو: بیایید فرزندان خود را دعوت کنیم و شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را، شما هم زنان خویش را، ما نفوس خود و شما هم از نفوس خود دعوت کنید، آن گاه مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.

آنچه در ادامه می‌خوانید به نقل از کتاب «فروغ ابدیت» اثر آیت‌الله جعفر سبحانی است که تقدیم علاقه‌مندان می‌شود:

منطقه نجران حدود هفتاد دهکده و در نقطه مرزی حجاز و یمن قرار گرفته بود. ساکنان نجران به عللی دست از بت‌پرستی کشیده و به آیین مسیح گرویده بودند.

وقتی نامه پیامبر به رؤسای نجران رسید، جلسه‌ای تشکیل دادند. یکی از افراد به نام «شُرَحْبیل» که بسیار عاقل بود گفت: مکرّر از پیشوایان مذهبی خود شنیده‌ایم که روزی منصب نبوّت از نسل اسحاق به فرزندان اسماعیل انتقال خواهد یافت. هیچ بعید نیست که محمد از اولاد اسماعیل، پیامبر موعود باشد.

شورا نظر داد که گروهی به عنوان هیأت نمایندگی نجران به مدینه بروند تا از نزدیک با حضرت محمد(ص) تماس گرفته و دلایل نبوت او را بررسی کنند. شصت تن از ارزنده‌ترین و داناترین مردم نجران انتخاب شدند که در رأس آنان، سه تن پیشوای مذهبی قرار داشت: ابوحارثه بن علقمه (اسقف اعظم) و عبد المسیح (رئیس هیئت نمایندگی) و «أیْهم» که فردی کهنسال و محترم بود. این هیأت هنگام عصر در حالی که لباس‌ها تجملی ابریشمی بر تن و انگشترهای طلا بر دست و صلیب‌ها بر گردن داشتند،‌ وارد مسجد پیامبر در مدینه شده، به ایشان سلام کردند، ولی وضع نامناسب آنان پیامبر را ناراحت نمود.

آنها احساس کردند پیامبر ناراحت شده، فوراً با عثمان بن عفان و عبدالرحمن بن عوف که سابقه آشنایی داشتند صحبت کردند. آنان اظهار داشتند که حلّ این گره به دست علی بن ابی طالب است. به علی(ع) مراجعه کردند ایشان در پاسخ فرمود: شما باید لباس‌های خود را تغییر دهید و با وضع ساده بدون زر و زیور به حضور پیامبر بیایید. نمایندگان نجران با لباس ساده بدون انگشتر طلا به محضر پیامبر(ص) رسیدند و سلام کردند. پیامبر با احترام خاص پاسخ آنان را داد و برخی از هدایای آنان را پذیرفت.

سپس پیامبر اکرم(ص) فرمود: من شما را به آیین توحید و پرستش خدای یگانه و تسلیم در برابر اوامر او دعوت می کنم‌. سپس آیاتی را برای آنان خواند.

گفتند: ما به خدای یگانه اعتقاد داریم. پیامبر(ص) فرمود: چگونه می‌گویید که خدای یگانه را پرستش می‌کنید، در صورتی که صلیب را می‌پرستید و از خوردن گوشت خوک پرهیز نمی‌کنید و برای خدا فرزند معتقدید؟!

نمایندگان نجران گفتند: ما عیسی را خدا می‌دانیم، چون او مردگان را زنده کرد و بیماران را شفا بخشید و از گِل پرنده ساخت و آن را به پرواز در آورد و اینها علامت خدایی است.

پیامبر(ص) فرمود: او بنده خدا و مخلوق او است که وی را در رحم مریم قرار داد و این قدرت و توانایی را خدا به او داده است.

یک نفر از نمایندگان گفت: او فرزند خدا است زیرا مادر او بدون این که با کسی ازدواج کند او را به دنیا آورد، پس پدر او خدای جهان بود.

در این حال آیه نازل شد: عیسی مانند آدم آفریده شد که او را بدون پدر و مادر به دنیا آورد.

نمایندگان نجران گفتند: گفته‌های شما ما را قانع نمی‌کند. راه این است که در وقت معیّنی با یکدیگر مباهله کنیم و بر دروغگو نفرین کنیم و از خدا بخواهیم که دروغگو را هلاک کند. دراین موقع جبرئیل نازل شد و آیه مباهله را نازل کرد: (ای پیامبر) هر کس بعد از روشن شدن مطالب با تو مجادله کند بگو: بیایید فرزندان و زنان و نزدیکان خود را گرد آوریم و تضرع و زاری به درگاه خدا آوریم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار بدهیم.

طرفین به فیصله دادن مسئله از طریق مباهله آماده شدند و قرار شد که فردا همگی برای مباهله حاضر شوند. پیامبر فقط چهار نفر از بستگان خود را انتخاب کرد: علی بن ابی طالب(ع) و فاطمه و حسن و حسین، زیرا میان مسلمانان افرادی پاکتر و با ایمان‌تر از آنان وجود نداشت. او فاصله منزل تا نقطه‌ای را که قرار بود در آنجا مراسم مباهله انجام بگیرد، با وضع خاصی طی نمود. در حالی که حسین را در آغوش و دست حسن را گرفته بود و فاطمه به دنبال پیامبر و علی(ع) پشت سر پیامبر(ص) حرکت می‌کردند، به راه افتادند.

سران نجران پیش از اینکه با پیامبر رو به رو شوند، به یکدیگر گفتند: اگر دیدید که محمد افسران و سربازان خود را به میدان مباهله آورد و شکوه مادی و قدرت ظاهری خود را نشان داد، در این صورت او فردی غیر صادق است و اعتمادی به نبوت او نخواهد بود، ولی اگر با فرزندان و جگر گوشه‌های خود به میدان آمد، بدانید که او راستگو است. در این حال دیدند که پیامبر با حالت خضوع و خشوع هویدا شد.

اسقف نجران گفت: من چهره‌هایی را می‌بینم که اگر دست به نفرین و دعا برداند، بزرگترین کوه‌ها را از جا می‌کَند. هرگز صحیح نیست ما با این قیافه‌های نورانی و با این افراد با فضلیت مباهله کنیم، زیرا بعید نیست که همه ما نابود شویم. ممکن است دامنه عذاب گسترش پیدا کند و همه مسیحیان جهان را بگیرد و در روی زمین یک مسیحی باقی نماند.

اهالی نجران هر سال دو هزار لباس به حکومت اسلامی بپردازند... و هرگاه آتش جنگ شعله‌ور شد باید به عنوان همکاری با دولت اسلامی 30 زره، 30 اسب و 30 شتر در اختیار ارتش اسلام بگذارند و پذیرایی نمایندگان پیامبر در سرزمین نجران به مدت یک ماه به عهده آنها است.

* نکته: گاهی از کلمه مباهله برای اثبات ادعای حقانیت خود استفاده می‌شود که بیشتر جنبه سیاسی یا اجتماعی دارد.