خبرگزاری فارس- مریم سادات آجودانی: یکی از مهم‌ترین رسالت‌های رسانه ملی گسترش فرهنگ قرآنی در جامعه است چرا که با توجه به گستردگی و حجم بالای مخاطبان می‌تواند با برنامه‌ریزی صحیح افراد را به سوی حرکت در امور قرآنی و نشر فرهنگ اسلامی ترغیب کند. تاکنون رسانه ملی فعالیت‌های بسیاری برای تحقق این اهداف داشته است اما رسیدن به نقطه مطلوب نیازمند همت و تعامل بیشتر مسئولان است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به نیاز جامعه برای آشنایی با قرآن و معارف اسلامی، در سال 1362 به دستور مقام معظم رهبری که رئیس جمهور وقت بودند شبکه رادیویی قرآن تأسیس شد اما با این وجود نیاز مخاطبان به برنامه‌های قرآنی بیشتر از یک شبکه رادیویی بود بر همین اساس 15 سال پیش یعنی در نیمه ماه مبارک رمضان سال 1378 به همت مسئولان رسانه ملی شبکه «سیمای نور» تأسیس شد و به صورت مقطعی اقدام به پخش برنامه‌های متنوع در شبکه‌های مختلف کرد تا اینکه در سال 1384 به صورت رسمی با تأسیس شبکه‌ای مستقل با نام «سیمای قرآن» فعالیت خود را آغاز کرد.

از آن پس برنامه‌های مختلفی در حوزه قرآن و معارف تولید شد؛ شاید در اوایل تأسیس این شبکه افراد استقبال چندانی از برنامه‌های آن نداشتند اما در سال‌های اخیر شبکه قرآن و معارف سیما تا حدودی توانست در بین مخاطبان جای باز کند به طوری که به گفته «حسن گروسی» مدیر شبکه قرآن و معارف سیما در آخرین نظرسنجی مرکز تحقیقات صدا و سیما، این شبکه در صدر برنامه‌های معارفی رسانه ملی قرار گرفته است.

در هشتم تیرماه سال جاری مصادف با اولین روز ماه مبارک رمضان رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با جامعه قرآنی فرمودند: «کاری که قرآنی‌ها امروز در کشور ما می‌کنند، به ‌نظر من یک کار راهبردی و مهم است. درست است که انس با قرآن برای خود تلاوت‌کننده‌ قرآن و مأنوس با قرآن مایه‌ ارتفاع درجات و تعمیق معارف است - این به جای خود محفوظ؛ یعنی فیضی که خود شما خواننده‌ قرآن و تالی قرآن می‌برید، این در جای خود دستاورد مهمی است - اما در ورای این یک دستاورد دیگری وجود دارد که دایره‌ آن وسیع‌تر است، و آن عبارت است از نزدیک کردن جامعه‌ اسلامی به فهم قرآن و به اُنس با قرآن، و نزدیک شدن به قرآن؛ این خیلی مهم است. امروز جامعه‌ قرآنی ما، قاریان و حافظان و ترتیل‌کنندگان و بقیه‌ کسانی که در این راه تلاش می‌کنند، در واقع این حرکت راهبردی را دارند انجام می‌دهند و این بسیار مهم است؛ این‌را باید قدر دانست».

بر همین اساس در پانزدهمین سالگرد شبکه قرآن و معارف سیما گفت‌وگویی داشتیم با «حسن گروسی» مدیر این شبکه تلویزیونی و دبیر شورای معارف سیما تا فعالیت‌ها و برنامه‌های این شبکه را برای تحقق مطالبات مقام معظم رهبری جویا شویم.

قهرمانان قرآنی شناخته شده نیستند/ این خلأ را با تولید برنامه‌های متنوع برطرف ساختیم

با توجه به اینکه رهبری از نزدیک کردن جامعه اسلامی به فهم و انس با قرآن، به حرکت راهبردی اهالی قرآن تعبیر کردند برای تحقق روز افزون این اهداف چه اقدامات مفید و مؤثری می‌توان انجام داد؟

تحقق مطالبات مقام معظم رهبری در حوزه‌ قرآن در زمان مناسب نیازمند یک کار فرهنگی تمام عیار است. در شبکه قرآن کارهایی صورت گرفته که در فرهنگ‌سازی این موضوع نقش مهمی ایفا کرده است به طور مثال ما سعی کردیم با ارائه الگوی موفق کودک و نوجوان در اکثر برنامه‌ها و همچنین تکریم قهرمانان قرآنی و شناساندن آنها به مردم، فرهنگ قرآنی و سبک زندگی قرآنی را در جامعه تجلی دهیم. با وجود فعالیت‌های گسترده در امور قرآنی هنوز بسیاری از مردم قهرمانان قرآنی کشورمان را نمی‌شناسند به همین جهت ما سعی کردیم با معرفی آنها به مردم این خلأ را برطرف سازیم.

برای حرکت راهبردی جامعه قرآنی به سوی انس هرچه بیشتر مردم با آیات الهی که مورد تأکید مقام معظم رهبری است باید فعالیت‌های قرآنی به صورت جدی در تمامی دستگاه‌ها در سایه وحدت رویه صورت گیرد چرا که جامعه قرآنی امروز نیازمند تعامل و همکاری بیشتر در مسائل فرهنگی است.

در کشور، متولی برنامه‌های فرهنگی کم نیستند که این امر ظرفیت خوبی برای همراهی و رسیدن به نقطه مطلوب در امور قرآنی است همچنین پژوهش و تحقیق در این عرصه یکی از حلقه‌های مفقوده است که باید با بررسی دقیق‌تر و تصمیم‌گیری درست به این موضوع نیز پرداخته شود.

لزوم تغییر رویکرد در مسابقات قرآنی و تشویق جوانان به شرکت در جلسات سنتی

به نظر شما فعالیت‌هایی که می‌تواند توانمندی‌های قرآنی عموم مردم و انس آنها با قرآن را ارتقا دهد و ما را به سطح مطلوب در امور قرآنی برساند، چیست و شبکه قرآن در این خصوص چه برنامه‌هایی داشته است؟

به نظر من برگزاری مسابقات قرآنی در تحقق منویات رهبری نقش مؤثری دارد البته لازم است شکل برخی مسابقات تغییری داشته باشد تا جذابیت‌های خاصی برای مخاطب ایجاد کند. در این راستا شبکه قرآن و معارف سیما با برگزاری مسابقه تلویزیونی «اسراء» شکل جدیدی از مسابقات را وارد برنامه‌های سیما کرد که این مسابقه به دلیل جذابیت و ویژگی‌های خاص با اقبال خوب مخاطبان قرآنی و همچنین عموم مردم مواجه شد به طوری که توانست موجی در فعالیت‌های قرآنی ایجاد کند.

علاوه بر این یکی از راهکارهای جذب اقشار مختلف جامعه به حفظ قرآن همکاری و تعامل بیشتر دستگاه‌ها است که این امر باید مورد بررسی تمامی اعضا قرار گیرد. برگزاری محافل انس با قرآن که از گذشته مورد تاکید مقام معظم رهبری و جامعه قرآنی قرار داشت و همچنین کلاس‌های روخوانی، روان‌خوانی تا تدبر در آیات الهی باید به صورت مستمر پیگیری شده و در این جلسات قرآنی با ایجاد جذابیت در برنامه‌ها جوانان را به سوی شرکت در جلسات سنتی قرآن تشویق کرد.

حضور مردم در جلسات قرآنی نشان دهنده سبک زندگی اسلامی جامعه است

شما دبیر شورای معارف سیما نیز هستید، با توجه به اهمیت رسانه ملی در گسترش فرهنگ قرآنی تاکنون چه اقداماتی برای رسیدن به این اهداف صورت داده‌اید؟

در طول سال‌های اخیر پخش برنامه‌ها و جلسات جمع‌خوانی، جزء‌خوانی و ترتیل آیات قرآن در ماه مبارک رمضان از رسانه ملی کم نظیر بوده است به طوری که امسال برخی از استان‌ها از ما گله‌مند بودند چرا که نتوانستیم ترتیل‌خوانی قرآن استان‌های مختلف را از شبکه‌ها پخش کنیم؛ سال گذشته ترتیل‌خوانی قرآن از استان بوشهر و امسال هم از استان اصفهان پخش می‌شود که سیل عظیم جمعیت شرکت‌کننده در این محافل جزء‌خوانی قرآن و حضور مادری که در جلسه قرآنی کودک خود را در آغوش گرفته و رحل جلویش باز است و به تلاوت قرآن می‌پردازد به نوعی سبک زندگی اسلامی و قرآنی مردم جامعه را نشان می‌دهد.

در این سال‌ها به همت سیما فعالیت‌های معارفی قابل توجهی نیز صورت گرفته است به طوری که در ماه مبارک رمضان جزء خوانی و ترتیل‌خوانی قرآن از ساعت یک بامداد تا اذان مغرب در شبکه‌های مختلف از جمله شبکه‌های داخلی و همچنین جام جم اروپا، آمریکا و استرالیا و اقیانوسیه پخش می‌شود.

در این راستا می‌توان به طرح‌های بزرگ قرآنی نیز اشاره کرد که همزمان با یک‌هزار و چهارصد و چهل و یکمین سال نزول آیات وحی طرح قرآنی 1441 کلید خورد و از آن سال تاکنون به طور منظم این طرح فراگیر برگزار می‌شود به طوری که امسال طرح قرآنی 1448 با نوآوری‌هایی در حال برگزاری است.

رویکرد بزرگ‌ترین طرح قرآنی کشور پس از مطالبه رهبری به حفظ قرآن تغییر کرد

سه سال از مطالبه مقام معظم رهبری مبنی بر تربیت 10 میلیون حافظ قرآن می‌گذرد، برای تحقق این هدف چه برنامه‌هایی اجرایی کرده‌اید؟

یکی از کارهایی که سعی کردیم در این سال‌ها انجام دهیم معرفی نوجوانان به ویژه خردسالان و خانواده‌های قرآنی در سیما است. امروز شاهد موج جدیدی در خصوص حفظ قرآن نیز هستیم به طوری که یکی از مهم‌ترین طرح‌های قرآنی کشور که طرح 1448 است به موضوع حفظ قرآن می‌پردازد. پس از مطالبه مقام معظم رهبری مبنی بر تربیت 10 میلیون حافظ قرآن ما سعی کردیم از همان سال رویکرد این طرح قرآنی را به سمت حفظ قرآن هدایت کنیم تا از این طریق گامی در جهت تحقق منویات رهبری برداشته باشیم.

متولی برگزاری این طرح، شبکه قرآن و معارف سیما است البته دستگاه‌های مختلفی هم مشارکت دارند که امسال این تعامل نسبت به سال‌های گذشته بیشتر شده است. در طرح‌های 1446 و 1447 یعنی دو سال قبل،  9 میلیون نفر در این طرح قرآنی شرکت کردند که این تعداد آمار قابل قبولی است؛ امسال هم نسبت به دوره‌های مشابه میزان شرکت‌کنندگان بیشتر شده که امیدواریم با همکاری تمامی نهادهای قرآنی شاهد گسترش روز افزون علاقه‌مندان به فعالیت‌های قرآنی باشیم.

هدف ما تحقق افق 20 ساله‌ای است که رهبری ترسیم کرده‌اند

در طرح قرآنی 1448 نوآوری‌هایی همچون حفظ آیات موضوعی قرآن با محوریت سبک زندگی قرآنی نیز صورت گرفت که در طول 88 روزی که این طرح برگزار می‌شود می‌تواند باعث جذب بیشتر مخاطبان شود؛ 76 موضوع نیز مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد و بحث تدبر در قرآن در این طرح دیده شده است که نقش مؤثری در ارتقای فعالیت‌های قرآنی دارد.

البته طرح‌های دیگری هم داشتیم که در این راستا می‌توان به طرح‌های مناسبتی اشاره کرد به طوری که در نوروز سال گذشته در طرح «السابقون» ‌به حفظ سوره مبارکه «واقعه»‌ و نوروز سال جاری نیز با برگزاری طرح «چشمه‌های جاری» به حفظ سوره مبارکه «انسان» پرداختیم.

همچنین به دلیل استقبال و علاقه مردم به مباحث قرآنی اگر بتوانیم برنامه‌ریزی‌های خوبی در دستگاه‌ها و نهادهای قرآنی داشته باشیم به طور حتم برنامه‌های قرآنی با استقبال بهتری مواجه خواهد شد.

به طور کلی تلاش می‌کنیم تا سال 1404 افق 20 ساله‌ای که مقام معظم رهبری ترسیم کرده‌اند را تحقق دهیم و جامعه را به طور شایسته با قرآن و معارف در رسانه ملی آشنا و عجین کنیم.

همکاری تمامی نهادها در طرح فراگیر 1448

به اهمیت هماهنگی دستگاه‌ها برای ارتقای فعالیت قرآنی اشاره کردید، شبکه قرآن برای رسیدن به این منظور چه اقداماتی داشته است؟

ما سعی کردیم در اتاق فکر از همه سلیقه‌ها استفاده کنیم آخرین همکاری ما نیز در طرح 1448 مشخص است در این طرح از تمامی دستگاه‌ها دعوت کردیم که جزو اتاق فکر و صاحب این طرح باشند چرا که معتقدیم این طرح متعلق به همه است بنابراین ما پا پیش گذاشتیم و از همه فعالان مؤسسات قرآنی برای مشارکت در این طرح دعوت کردیم.

اگر هماهنگی هدفمندی در بین دستگاهای فرهنگی و قرآنی صورت گیرد فعالیت‌های شاخصی به نتیجه خواهد رسید بنابراین باید در برنامه قرآنی که تدوین می‌کنیم از ابتدای ورود به مدرسه تا فارغ‌التحصیلی از دانشگاه تکلیف جامعه قرآنی با دانش‌آموز و دانشجو مشخص شود که در چه نقطه‌ای باید قرار گیرد تا از این طریق با همکاری تمامی نهادها آموزش‌های قرآنی هدفمند شود. فکر می‌کنم در ترسیم این افق باید همت کرد و برای اجرای‌ آن نیز تلاش مضاعفی صورت گیرد چرا که اگر این اتفاق بیافتد با توجه به اقبال مردم به فعالیت‌های قرآنی شاهد برکات خوبی خواهیم بود.

شبکه قرآن متعلق به تمامی طیف‌ها و سلیقه‌ها است

15 سال از تأسیس شبکه قرآن و معارف سیما می‌گذرد، هم‌اکنون جایگاه این شبکه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در گذشته عده‌ای فکر می‌کردند که شبکه قرآن و معارف سیما تنها مختص به قاریان و حافظان و جامعه قرآنی است در حالی که در سال‌های اخیر بینندگانی از اقشار مختلف جامعه برنامه‌های این شبکه را پیگیری می‌کنند به طوری که همکاران ما در شبکه قرآن توانسته‌اند علاوه بر حفظ مخاطبان قبلی و بالا بردن سطح رضایتمندی آنها، بینندگان جدیدی را نیز جذب این شبکه کنند.

در آخرین نظر سنجی که توسط مرکز تحقیقات سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در خردادماه سال جاری با نمونه آماری 859  نفر از افراد 15 سال و بالاتر ساکن شهر تهران صورت گرفت شاهد موفقیت‌های خوبی در شبکه قرآن و معارف سیما بودیم به طوری که میزان بینندگان شبکه قرآن بر اساس این نظر سنجی با اختلاف قابل ملاحظه‌ای از سایر شبکه‌های معارفی رسانه ملی در صدر قرار گرفت همچنین طبق گزارش‌ها میزان رضایتمندی مخاطبان از برنامه‌های شبکه قرآن و معارف سیما بیش از 90 درصد است که این موفقیت را مدیون لطف خدا و عنایت اهل‌بیت(ع) هستیم.

نکته مهم این است که از اولین درخواست مخاطب ما توجه به قالب‌های مذهبی در حوزه‌های فیلم و سریال است به طوری که بیش از 76 درصد افراد در حد زیاد و خیلی زیاد چنین مطالبه‌ای داشتند و ما خوشحالیم که مطالبه بر حق آنها را امسال با تولید چهار سریال و تعدادی تله‌فیلم قرآنی در شبکه قرآن پاسخ داده‌ایم.

پاسخگویی به نیاز مخاطبان مهم‌ترین شعار شبکه قرآن است

در انتها اگر صحبتی دارید بفرمایید.

یکی از شعارهای ما در این سال‌ها توجه ویژه به ذائقه مخاطب بوده و امروز خوشحالیم عملا در ارزیابی‌ها این اتفاق افتاده است یعنی بر اساس سلیقه مخاطب اقدام کردیم که امیدواریم مخاطبان همواره از طریق راه‌های ارتباطی با ارائه پیشنهادات و انتقادات خود، ما را برای رسیدن به نقطه مطلوب یاری کنند تا بتوانیم بر اساس نیاز جامعه مطالبات مقام معظم رهبری در حوزه قرآن را نیز در رسانه ملی به خوبی تحقق بخشیم.