به گزارش ایسنا، بیمارستان قلب شهید رجایی تهران در سال ۱۳۵۳ افتتاح شد و آغاز به کار کرد. این بیمارستان تخصصی قلب که بهترین بیمارستان قلب در خاور میانه محسوب می‌شد، همچنان هم یکی از بزرگ‌ترین بیمارستان‌های قطب در آسیاست. این بیمارستان در حال حاضر بیش از ۶۰۰ تخت فعال دارد و روزانه پذیرای حدود ۱۰۰۰ مراجعه از نقاط مختلف کشور است و پناهگاهی است که ضربان را به قلب بیماران باز می‌گرداند.
دکتر فریدون نوحی- رییس بیمارستان قلب شهید رجایی تهران در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به آغاز فعالیتش در بیمارستان قلب شهید رجایی، می‌گوید: بیمارستان قلب شهید رجایی از سال ۱۳۵۳ کارش را آغاز کرد. من هم از سال ۱۳۵۵ به عنوان رزیدنت و دستیار به این بیمارستان آمدم. در آن زمان بیمارستان اسماً ۴۵۰ تخت خوابی بود، اما حدود ۳۰۰ تخت فعال داشت.
وی درباره وضعیت بیماری‌های قلبی و عروقی آن سال‌ها و تفاوتش با امروز، می‌افزاید: طیف بیماری‌هایی که در آن سال‌ها می‌دیدیم با آنچه که امروزه مشاهده می‌کنیم، کاملا متفاوت بود. در آن زمان بیماری‌های قلبی بیشتر ناشی از مشکلات دریچه‌ای قلب بود، اما در حال حاضر عمده بیماری‌های قلبی ناشی از گرفتگی‌های عروق کرونر است و بر همین اساس نوع ارائه خدمات‌مان هم با گذشته تفاوت زیادی دارد و البته از نظر کیفی هم بسیار بهتر شده است؛ چرا که به طور کلی رشته قلب و عروق پیشرفت کرده است و ما هم در رابطه با پیشرفت‌ها مانند سایر کشورهای دنیا در این حوزه پیش رفته‌ایم.
قلب خاورمیانه
نوحی ادامه می‌دهد: در ابتدا بیمارستان قلب شهید رجایی کنونی، "ملکه مادر" نام داشت و بدون تردید بهترین بیمارستان قلب در خاور میانه محسوب می‌شد. در حال حاضر هم این بیمارستان از بزرگ‌ترین بیمارستان‌های قلب در خاور میانه است و شاید بتوان گفت که یکی از پنج – شش بیمارستان قلب دنیاست. در حال‌حاضر این بیمارستان بیش از ۶۰۰ تخت فعال دارد و تعداد زیادی امکاناتی که با گذشته قابل مقایسه نیستند. بنابراین هم از نظر کمیت پیشرفت کرده‌ایم و هم کیفیت خدمات‌مان بروز و مانند سایر کشورهای دنیا شده است؛ به طوریکه اقداماتی چون اکوکاردیوگرافی، الکتروفیزیولوژی، جراحی قلب باز، جراحی قلب کودکان، پیوند قلب، اعمال پیشرفته اینترونشنال بالغین و کودکان مانند TAVI و ... که در گذشته باید همه آنها عمل جراحی می‌شدند، اما امروزه از طریق پوست، رگ‌ها باز و یا دریچه قلبی کار گذاشته می‌شود که این اقدامات در این مرکز هم انجام می‌شود. بر همین اساس اکنون این مرکز هم در داخل کشور و هم در سطح منطقه یکی از بهترین مراکزی است که در حوزه‌های آموزشی، پژوهشی و درمانی قلب فعال است.
تامین ۳۰ درصد نیروی قلب کشور
رئیس بیمارستان قلب شهید رجایی با بیان اینکه بیمارستان قلب شهید رجایی به نوعی بیش از ۳۰ درصد نیروی قلب کشور را تامین کرده است، می‌گوید: کسانیکه در این مرکز فارغ‌التحصیل شده‌اند، در حال حاضر در سراسر کشور پراکنده هستند و خدمات لازم را ارائه می‌دهند. باید توجه کرد که خدماتی که در این بیمارستان ارائه می‌شود، کاملاً در سطح جهانی است. هیچ اقدامی نیست که در حوزه قلب و عروق در جایی انجام شود، اما در ایران نباشد. حتی در برخی از خدمات قلب، وضعیت ایران از بسیاری کشورهای پیشرفته دنیا بهتر و تجربیات‌مان بیشتر است. به هر حال علم هر روز در حال پیشرفت است. ما در بیمارستان قلب شهید رجایی نیروهای جوانی داریم که کارها را پیگیری و پا به پای دنیا حرکت می‌کنند. البته به طور کلی در حوزه پزشکی پیشرفت‌مان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی چشمگیر بوده است، اما در حوزه قلب وعروق شرایط اصلا با گذشته قابل مقایسه نیست.
مراجعه روزانه ۱۰۰۰ نفر و تخت‌هایی که همیشه پُرند
نوحی با بیان اینکه بیمارستان قلب شهید رجایی یک موسسه آموزشی است و تعداد زیادی دستیار تخصصی، فوق‌تخصص و فلوشیپ تربیت می‌کند، ادامه می‌دهد: همچنین در حوزه پژوهشی هم تعداد زیادی مقالات پژوهشی دست اول داریم که هر سال در سطح بین‌المللی منتشر می‌شوند. در عین حال این بیمارستان یک موسسه درمانی است که به تعداد زیادی از افراد به صورت سرپایی و بستری خدمت ارائه می‌دهد؛ به طوریکه روزانه حدود ۱۰۰۰ مراجعه به بیمارستان شهید رجایی داریم که این عدد بسیار بالاست. از طرفی در حوزه بستری، تقریبا همیشه تخت‌هایمان پر است و اشغال تخت‌مان یکی از بالاترین اشغال تخت‌ها در بین بیمارستان‌های کشور است.
ضرورت ایمن‌سازی قلب بیمارستان‌ها
وی درباره امکان توسعه بیمارستان قلب شهید رجایی، می‌گوید: خوشبختانه بعد از انقلاب اسلامی توسعه خوبی در بخش‌های قلب و عروق کشور اتفاق افتاده است؛ به طوریکه هم بیمارستان‌های قلب در استان‌های مختلف راه‌اندازی شده و هم در تمام شهرها و مراکز استان‌ها بخش‌های قلب و عروق در بیمارستان‌ها داریم. باید توجه کرد که به دلیل شرایطی که در حوزه بیماری‌های قلب و عروق در کشور وجود دارد، نیاز به توسعه این بخش‌ها و بیمارستان‌ها از جمله بیمارستان شهید رجایی محسوس است؛ چرا که اولا طول عمر بسیاری از بخش‌های قلب بیمارستان‌ها زیاد است و برای حفظ ایمنی، بیمارستان‌ها باید بازسازی یا نوسازی شوند. همچنین با افزایش جمعیت و بالا رفتن جمعیت سالمندان که نیاز بیشتری به خدمات بهداشتی و درمانی دارند، باید این بخش‌ها را توسعه دهیم. در عین حال از آنجایی که بیماری‌های قلبی – عروقی عامل اصلی مرگ‌ومیر در کشور محسوب می‌شوند، نیاز به ارائه خدمات بیشتر در این حوزه وجود دارد. البته باید در حوزه پیشگیری هم بیشتر فعالیت شود.
ساخت مرکز بیمارستانی ۱۰۰۰ تخت‌خوابی قلب در شهید رجایی
نوحی ادامه می‌دهد: بر همین اساس در بیمارستان قلب شهید رجایی که حدود ۱۱ هکتار است، برنامه ساخت یک مرکز بیمارستانی ۱۰۰۰ تخت خوابی قلب و عروق را داریم که مقدمات آن انجام شده و شورای اقتصادی کشور با این اقدام موافقت کرده‌اند و بنا است این اتفاق بیفتد. اینکه زمان شروع و پایان این طرح توسعه‌ای چه زمانی باشد، بستگی به شرایط دارد، اما این نیاز کاملا قطعی است. علاوه بر این بعد از انقلاب اسلامی در کنار بخش‌هایی که داشتیم، توسعه‌هایی را هم انجام دادیم؛ به طوریکه این بیمارستان ۴۵۰ تخت‌خوابی بود، اما در حال حاضر بیش از ۶۰۰ تخت داریم و به زودی هم یک توسعه کوچک دیگر را انجام می‌دهیم و ۳۰ تا ۴۰ تخت ویژه جدید به ظرفیت‌مان اضافه می‌شود. در حال حاضر تعداد تخت‌های ویژه در این بیمارستان بیش از ۲۰۰ تخت است.
وی درباره وضعیت ساختمان بیمارستان قلب شهید رجایی و امکان فرسودگی بخش‌هایی از آن، می‌گوید: خوشبختانه این بیمارستان تاکنون چند بار از سوی وزارت بهداشت از نظر ایمنی مورد ارزیابی قرار گرفته و ایمنی بیمارستان را تائید کردند، اما این کفایت نمی‌کند. به هر حال در سوانح طبیعی، بیمارستان باید آخرین جایی باشد که آسیب می‌بیند. فعلا از این بابت در جای امنی هستیم، اما باید از این ایمن‌تر شود.
در حوزه قلب از چه کشورهایی گردشگر سلامت داریم؟
نوحی با اشاره به شرایط بیمارستان در حوزه گردشگری سلامت نیز می‌گوید: بیمارانی از کشورهای همجوار به بیمارستان قلب شهید رجایی مراجعه می‌کنند. اکثر این مراجعین از کشور همسایه شرقی یعنی افغانستان هستند و از کشورهایی چون عراق، ترکمنستان و ... نیز مراجعه داشته‌ایم. از آنجایی که امکانات کشور در حوزه قلبی – عروقی به تدریج افزایش یافته است، شاهد توسعه گردشگری سلامت در کشور در این حوزه هم هستیم. به عنوان مثال می‌بینیم که بیمارانی از کشور آذربایجان بیشتر به آذربایجان شرقی مراجعه می‌کنند یا از ترکمنستان بیشتر به مشهد می‌روند. در حالیکه در گذشته این بیماران عمدتا به تهران می‌آمدند. به هر حال ما در بیمارستان قلب شهید رجایی گردشگری سلامت داریم، اما اصلی که وجود دارد این است که اولویت اول در ارائه خدمات برای بیماران ایرانی است. بر این اساس اگر دو تخت خالی داشته باشیم و سه بیمار که یک نفرش خارجی باشد و دو نفر ایرانی، دو تخت را به بیماران ایرانی می‌دهیم.
نگاهی به تنوع بیماری‌های قلبی-عروقی
نوحی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به وضعیت شیوع بیماری‌های قلبی- عروقی در ایران اشاره و اظهار می‌کند: بیماری‌های قلبی و عروق یک طیف هستند. به عنوان مثال یک نوع از بیماری‌های قلبی، بیماری‌های مادرزادی است که در همه جای دنیا هم وجود دارد؛ به طوریکه به ازای هر ۱۰۰ تولد زنده به طور متوسط یکی از نوزادان ممکن است بیماری قلبی داشته باشد که این موضوع در ایران هم صدق می‌کند. بنابراین هرچه میزان تولد زنده در کشوری بیشتر می‌شود، شانس ابتلا به بیماری قلبی مادر زادی نیز افزایش می‌یابد. از طرفی یکسری بیماری‌های قلبی هم بیماری‌های عضله‌ای هستند که به شرایط محیطی مانند ابتلا به ویروس‌ها وابسته‌اند که این نوع از بیماری‌های قلبی هم در همه جای دنیا وجود دارند. از سوی دیگر یکسری از بیماری‌های قلبی هم بیماری‌های دریچه‌ای هستند که به دلیل رماتیسم ایجاد می‌شوند.
وی می‌افزاید: بیماری‌های قلبی دریچه‌ای در گذشته و اوایل پیروزی انقلاب اسلامی بسیار زیاد بود؛ به طوریکه بیشترین اشغال تخت‌مان برای بیماری‌های دریچه‌ای قلبی بود، اما به دلیل اقدامات و رسیدگی‌های خوبی که طی سال‌ها اتفاق افتاد و با بهبود اوضاع اقتصادی، افزایش آگاهی، سواد و بهداشت و افزایش مراکز بهداشتی - درمانی و بیمارستان‌ها در حال حاضر این نوع از بیماری‌های قلبی در کشورمان در حال ریشه‌کن شدن هستند؛ به طوریکه ما سال‌هاست که دیگر تب رماتیسمی در بیمارستان خودمان نداشته‌ایم. در حالیکه در سال ۱۳۵۵ که من رزیدنت بودم، افراد ۵۰ تا ۶۰ ساله‌ای را می‌دیدم که با تب رماتیسمی عود کننده به بیمارستان مراجعه می‌کردند.
وضعیت بد ایران در ابتلا به بیماری‌های عروق کرونر
نوحی ادامه داد: از طرفی در گذشته بیماری‌های عروق کرونر در کشور کمتر بود؛ زیرا امید به زندگی پایین، فعالیت بیشتر و سبک زندگی مردم سالم‌تر بود و مصرف غذا های فست‌فودی تا این حد بالا نبود. بنابراین بیشتر بیماران قلبی، بیماران دریچه‌ای بودند، اما اکنون شرایط‌مان در حوزه ابتلا به بیماری عروق کرونر از سایر کشورهای دنیا بدتر است. زیرا بیماری عروق کرونر به دو فاکتور اصلی وابسته است؛ یکی فاکتورهایی که می‌توان در آنها دخالت کرد و دیگری فاکتورهایی که در آنها دخالتی نداریم مانند جنس. به عنوان مثال درصد ابتلای مردان بیش از زنان است. از طرفی وقتی امید به زندگی بالا می‌رود، شانس گرفتاری به بیماری عروق کرونر افزایش می‌یابد. این موضوع در همه جای دنیا هم صادق است. البته اگر افزایش سن، با فشار خون، کشیدن سیگار، دیابت، عدم تحرک و ... همراه نباشد، درصد و امکان ابتلا به این بیماری کاهش می‌یابد. بنابراین فقط "سن" مطرح نیست، بلکه باید فاکتورهای دیگری هم برای ابتلا به بیماری‌های عروق کرونر وجود داشته باشد. یکی دیگر از فاکتورهای موثر در ابتلا به این بیماری، ژنتیک است. برخی در خانواده‌هایشان از نظر ژنتیکی، ژن بیماری عروق کرونر را دارند. باید بدانیم کسی که این ژن را دارد، باید سایر فاکتورهای قابل کنترل را کنترل کند؛ یعنی چاق نباشد، سیگار نکشد، مشروب نخورد، تریاک نکشد، قند و فشار خونش بالا نباشد و تحرک کافی داشته باشد.
علت کاهش سن سکته‌های قلبی در کشور
وی با بیان اینکه کاهش سن سکته‌های قلبی در کشور به دلیل کشف بیشتر این بیماری‌هاست، تاکید می‌کند: متاسفانه وضعیت ما از نظر ابتلا به بیماری‌های عروق کرونر خوب نیست. بنابراین در وهله اول باید امکانات‌مان را برای درمان افرادی که در حال حاضر مبتلا هستند، بسیج کنیم و جوان‌ترها را برای پیشگیری از فاکتورهایی که منجر به این بیماری‌ها می‌شود، آموزش دهیم. بنابراین پیشگیری اولیه مهم بوده ودر ۲۰ الی ۵۰ سال آینده پاسخ می‌دهد. البته در عین اینکه پیشگیری اولیه را پیش می‌بریم، باید به بیماران فعلی هم خدمات ارائه دهیم. بنابراین هم باید بیمارستان ساخت، هم امکانات را زیاد کرد و هم پیشگیری اولیه را برای نسل جدید پیش برد.
وی درباره میزان ابتلا به بیماری‌های عروق کرونر در کشور، می‌گوید: آمار بیماری عروق کرونر متفاوت است. در کشور ما پیش‌بینی می‌شود که گرفتاری‌ها بین پنج تا هشت درصد باشد. البته زمانی می‌توانیم آمار دقیق ارائه دهیم که غربالگری کرده باشیم. در هر حال یکی از وظایف ما آگاهی دادن به مردم برای پیشگیری است.
از بادی بیلدینگ تا مرگ
رئیس بیمارستان قلب شهید رجایی در ادامه صحبت‌هایش درباره تاثیر مصرف مکمل‌های ورزشی که به صورت غیرمجاز در باشگاه‌ها عرضه می‌شوند در ایجاد بیماری‌های قلبی – عروقی، می‌افزاید: قطعا آنچه که در باشگاه‌های بدنسازی عرضه می‌شود، بسیار مضر و خطرناک است. متاسفانه دیده‌ام بسیاری از جوانانی که بادی بیلدینگ‌شان خوب بوده، اما با سکته حاد به اینجا انتقال داده شده‌اند. حتی از صدا و سیما هم خواهش کردم که بیایند واین موارد را نشان دهند. ما نمی‌دانیم موادی که در این مکمل‌ها استفاده می‌کنند، چیست. آنچه که اکنون در باشگاه‌ها اتفاق می‌افتد، بسیار خطرناک است. خانواده‌ها باید بسیار مراقب باشند تا فرزندان‌شان را به باشگاهی بفرستند که فقط با ورزش کردن، بدنسازی کنند. مصرف دارو و مکمل برای بدنسازی بسیار خطرناک است و حتی می‌تواند کشنده باشد و منجر به سکته حاد قلبی شود. باید جدا از مصرف این مواد پرهیز کرد. از طرفی در حال حاضر ثابت شده که مشروب هم حتی به میزان خیلی کم برای قلب مضر است.
استرس‌های بیچاره کننده
نوحی در ادامه با اشاره به تاثیر استرس در بروز بیماری‌های قلبی، می‌گوید: درباره استرس‌ها بحث‌های زیادی مطرح شده است. باید توجه کرد که اگر استرس دائمی باشد، بیچاره کننده است. استرس یک پاسخ طبیعی در بدن هر کسی است و هر انسانی استرس را تجربه می‌کند، حتی هیجان هم نوعی استرس است. اگر استرس به عنوان یک واکنش طبیعی در رابطه با اتفاقات به صورت موردی رخ دهد، روی رگ‌های سالم اثری ندارد، اما اگر استرس دائمی باشد، بسیار مخرب است. به عنوان مثال کسانی را می‌بینیم که یک جوان را از دست داده‌اند، آنها مانند شمعی هستند که آب می‌شوند. مواردی داشته‌ایم که فرد هیچ فاکتور دیگری مانند فشار خون و چربی ندارد، اما وقتی بررسی می‌کنیم می‌بینیم که یک استرس دائمی داشته که مرتب به رگ‌های قلب حالت انقباضی می‌دهد و این نوع استرس بسیار مخرب است. حالت سوم هم این است که فردی گرفتاری بیماری عروق قلبی دارد، در این صورت استرس می‌تواند برایش مضر باشد. مثلا وقتی تیم فوتبال مورد علاقه‌اش می‌بازد، استرس می‌تواند اور ا دچار سکته قلبی کند.
وی در پایان صحبت‌هایش به مردم توصیه می‌کند: مردم بیش از اینکه به چک‌آپ پزشکی فکر کنند، باید به فکر حفظ سلامتی‌شان باشند. به عنوان مثال فعالیت فیزیکی داشته باشند که در دسترس‌ترین و ارزان‌ترینش راه رفتن است، فشارشان را به طور مرتب بگیرند، زیرا فشار خون علامت ندارد و ممکن است فرد سال‌ها به آن دچار باشد و نداند و در نهایت دچار مرگ خاموش شود. همچنین به کسانی که در فامیل درجه یک‌شان مانند پدر، مادر، دایی، عمو، عمه و خاله بیماری زودرس قلبی دارند، توصیه می‌شود که هرچند وقت یکبار بررسی و معاینه شوند.
مژگان زینلی‌پور - ایسنا
انتهای پیام
