سخنان رئیس جمهور درباره کاهش نرخ سود بانکی در راستای همان سخنانی است که از 2 سال پیش از سوی خود ایشان و سایر دولتمردان اقتصادی مانند علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد گفته شده و به صورت دستوری خواستار کاهش نرخ دستوری هستند.

حسن روحانی البته دربخش دیگری از سخنانش به صراحت اعلام کرد که نرخ ارز هم سال آینده باید تک رقمی شود. درخواست رئیس‌جمهور از بانک‌ها برای پایین‌آوردن نرخ سود بانکی در حالی مطرح می‌شود که اکثر کارشناسان اقتصادی بر ضرورت رقابتی شدن بازار پول و تعیین نرخ سود بانکی در نتیجه عرضه و تقاضا تأکید دارند.

افزون بر اینکه با وجود نرخ سود بالای وام بانکی به نسبت تورم، همچنان دسترسی به وام بانکی یکی از جدی‌ترین چالش‌های پیش روی بخش خصوصی و مردم است.به گزارش همشهری، دولت و بانک مرکزی در حالی مصمم هستند تا نرخ سود بانکی را متناسب با تورم به‌صورت غیردستوری کاهش دهند که از نظر تشکل‌های اقتصادی مشکل دریافت تسهیلات از بانک‌ها همچنان یکی از دشواری‌ها و موانع پیش روی فعالان اقتصادی در بهبود محیط کسب و کار ارزیابی شده است.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور روز گذشته با حضور در بانک مرکزی بر ضرورت کاهش سود بانکی تأکید کرد و گفت: وقتی دولت تورم را مهار و تک‌رقمی می‌کند، سود بانکی بالا نادرست است و به اقتصاد لطمه می‌زند. وی در عین حال اظهار داشت که اقتصاد با دستور درست نمی‌شود و باید با ابزار اقتصادی، سود بانکی، تسهیلات و سپرده‌ها را کاهش داد.به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، روحانی از بانک‌ها خواست سود بانکی را در حد معقول، کنترل کنند و پایین آورند چرا که نرخ تورم تا حد زیادی پایین آمده و نرخ سود باید با تورم همخوانی داشته باشد.

با این حال تازه‌ترین نظرخواهی مرکز پژوهش‌های مجلس از شاخص‌های بهبود کسب‌وکار در کشور نشان می‌دهد، از نظر تشکل‌های اقتصادی 3مولفه «مشکل دریافت تسهیلات از بانک‌ها»، «ضعف بازار سرمایه در تأمین مالی تولید و نرخ بالای تأمین سرمایه از بازار غیررسمی» و «وجود مفاسد اقتصادی در دستگاه‌های حکومتی» ازجمله موانع بر سر راه کسب‌و کار آسان و کم دردسر است.

برخی کارشناسان بانکی ازجمله بهاء‌الدین حسینی هاشمی با بیان اینکه بانک‌ها منابع آزاد و قابل وام‌دهی در اختیار ندارند، گفت: درحالی‌که معوقات بانکی بسیار بالاست، میزان بدهی دولت و شرکت‌های دولتی به بانک‌ها تامل‌برانگیز بوده و رکود اقتصادی وجود دارد، چگونه می‌توان توقع داشت که نقدینگی لازم برای تسهیلات‌دهی در بانک‌ها وجود داشته و در نهایت بتوان براساس آن نرخ سود را کاهش داد؟

• وام برای تولید یا تجارت؟

حمیدرضا صالحی، عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران دشواری دسترسی به منابع بانکی و نرخ سود بالای وام بانکی را 2مانع جدی بر سر راه کاهش هزینه تولید ملی می‌داند و در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: کاهش نرخ سود بانکی متناسب با نرخ تورم یکی از انتظارات بخش خصوصی است مشروط به اینکه سازوکاری برای تخصیص درست منابع بانکی به سمت بخش‌های مولد و صنعتی اتخاذ شود. وی می‌افزاید: هم‌اکنون بانک‌ها به شرط اخذ وثیقه سریع‌البیع که قدرت نقدشوندگی فوری داشته باشند با نرخ سود بالا وام می‌دهند اما بخش‌های تولیدی به‌دلیل بازده پایین اقتصادی توان بازپرداخت وام با نرخ بالا را ندارند.

به گفته این فعال بخش خصوصی، هم‌اکنون دریافت تسهیلات برای دادوستد و سوداگری توجیه دارد درحالی‌که انتظار می‌رود کاهش سود بانکی به شکلی انجام شود که دسترسی به منابع بانکی برای فعالیت‌های مولد و اشتغال‌زا آسان‌تر شود.

• رئیس‌کل بانک مرکزی چه گفت؟

بانک مرکزی از ابتدای استقرار دولت یازدهم، اولویت اصلی‌خود را بر کنترل تورم، مهار انتظارات تورمی و سرعت بخشیدن به رشد اقتصادی متمرکز کرده است. جهت‌گیری بانک مرکزی در زمینه اصلاح سیاست‌های پولی بر کاهش غیردستوری و تدریجی نرخ سود بانکی که از پایداری بیشتری برخوردار است، متمرکز شده است. حجم نقدینگی در پایان دی‌ماه سال ۱۳۹۴ به رقم ۹۵۰ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به اسفند۱۳۹۳ و ‌ماه مشابه سال قبل به‌ترتیب معادل ۲۱.۳ و ۲۷.۲درصد رشد نشان می‌دهد. پایه پولی با رشدی معادل ۱۱.۹ درصد نسبت به اسفند ۱۳۹۳ به ۱۴۸هزار میلیارد تومان در پایان دی‌ماه امسال رسیده است. نرخ سود بازار بین‌بانکی از حدود ۲۹درصد در ابتدای سال‌جاری به ۱۹ درصد و کمتر از آن در هفته‌های اخیر کاهش یافته است.