البته نمی‌توان کتمان کرد بین ایران و ترکیه درمورد سوریه یک تحولی اتفاق افتاده و این تحول همچنان رو به پیشرفت است. ضلع سوم این مثلث همکاری روسیه است. بعد از کودتای نافرجام، ما در روابط ترکیه و روسیه هم شاهد تغییراتی جدی بودیم اما هیچ‌کدام از اینها مستندی جدی بر اینکه ایران، ترکیه و روسیه به‌صورت سه‌جانبه در موضوعات منطقه همسو شده‌اند نمی‌تواند باشد.

به‌عبارت دیگر این کشورها به‌صورت «دو به دو» با هم همکاری دارند اما به‌صورت «سه‌جانبه» تا الان وارد همکاری نشده‌اند؛ البته این سه کشور در آینده شاید بتوانند در مختصات خود همکاری نیز داشته باشند اما مشخص نیست ماهیت این همکاری چگونه باشد چون ترکیه به‌عنوان متحد آمریکا، عضو ناتو و در چارچوب توافقات آتلانتیکی کار می‌کند و جنس رابطه ترکیه و روسیه متفاوت از رابطه ایران و روسیه است.

از سوی دیگر گزاره‌ای مطرح می‌شود که شاید علت تغییر سیاست خارجی ترکیه به کودتای این کشور برگردد درحالی‌که خود کودتا در ادامه یک روند قرار داشت و یکی از دلایلی که موجب کودتا شد نقد جدی به رفتار منطقه‌ای ترکیه بود. درباره مباحث امنیتی کودتا اطلاع‌رسانی شده اما اینکه کودتاگران چه حرف‌هایی داشتند هنوز چیزی بیان نشده و یکی از این مسائل، سیاست منطقه‌ای ترکیه بود با این حال نباید از نظر دور داشت که ترکیه در سیاست منطقه‌ای خود به نقطه‌ای رسیده بود که می‌بایست تغییری در سیاست خود اعمال می‌کرد و قبل از کودتا این تغییر را در روابطش با روسیه شاهد بودیم اما کودتا تشدید‌کننده و شتاب‌دهنده این تغییرات بود.

لذا نباید تصور کرد ترکیه ناگهان از یک مخالف جدی بشار اسد به کشوری متحد بشار اسد همچون ایران تبدیل شود اما ترکیه به این جمع‌بندی رسیده که نمی‌تواند سیاست قبلی خود را ادامه دهد.به‌نظر می‌رسد در شرایط کنونی تحلیل ایران درباره سوریه بیشتر مورد قبول ترکیه است به‌عنوان مثال درباره موضوعاتی همچون حفظ تمامیت ارضی سوریه، تغییر‌ناپذیری مرزها و همکاری برای مبارزه با عناصر تکفیری به‌عنوان بی‌ثبات‌کنندگان منطقه، ترکیه دیدگاه ایران را دنبال می‌کند چون منافع خود را در این می‌بینید.

همچنین ایران همواره معتقد بوده که حکومت‌ها نباید با زور و از طریق دخالت خارجی تغییر کنند و ترکیه نیز که خود در ماجرای کودتا با این چالش مواجه شد مشاهده کرد ایران در رابطه با ترکیه نیز همان موضع را دارد که درباره سوریه داشته است.

به‌عنوان جمع بندی به‌نظر می‌رسد حرکتی که ترکیه در منطقه دنبال می‌کند در روندی میان‌مدت به سیاست‌های ایران نزدیکی بیشتری پیدا خواهد کرد.

• کارشناس مسائل منطقه