به گزارش خبرنگار اقتصاد بین الملل خبرگزاری فارس، طی سال های گذشته با جدی شدن تحریم ایران در محافل بین المللی و اجرایی شدن سطوح قابل توجهی از تحریم ها، اقتصاد ایران وارد عرصه جدیدی شد.

با توجه به اینکه آمریکا و هم پیمانان غربی آن در زمان دولت محمود احمدی نژاد همه توان خود را در عرصه بین المللی به کار گرفت تا ایران را به انزوا بکشاند اما بی ثباتی اقتصاد ایران با اجرایی شدن برخی تدابیر مقاوم سازی خیلی به طول نینجامید و چند ماه بعد علی رغم افزایش فشارهای اقتصادی، ایران توانست به ثبات نسبی اقتصادی دست یابد.

باید توجه داشت تحریم علی رغم برخی مشکلاتی که برای کشور ایجاد کرده است توفیقی اجباری را در برخی عرصه ها برای توسعه و پیشرفت ایران ایجاد کرده اند.

سال هاست که مبانی مقاوم سازی اقتصاد از سوی مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار می گیرند و حدود یک سال است که سیاست های اقتصاد مقاومتی به دولت ابلاغ شده است.

بنابراین احتمال وجود تهدیدهای بیشتر علیه اقتصاد کشور به وسیله تحریم در آینده  هست که در صورت عدم اجرای مقاوم سازی اقتصادی این احتمال وجود دارد تا غرب در آینده حتی در صورت لغو کامل تحریم‌های موجود، دوباره این تحریم‌ها را با بهانه جدیدی اعمال کند.

حقیقت این است که غرب تا کنون از هیچ تهدید و یا اقدامی در راستای تضعیف نظام اسلامی مضایقه نکرده و به نظر می رسد حداکثر توان ائتلاف غرب علیه ایران در سال 90 بروز کرد و اجرایی شد.

اقتصاد ایران در اوایل درگیری با تحریم با مشکلات جدی مواجه شد اما با اجرا شدن بخشی از مبانی مقاوم سازی اقتصادی، رفته رفته از شدت تأثیر تحریم ها بر لایه های بنیادی اقتصاد کشور کاسته شد.

آنچه از سوی غرب دور از ذهن به نظر می رسید توانایی راست شدن مجدد کمر اقتصاد ایران بود که در حال حاضر همین امر آنها را به میز مذاکره کشانده است.

این حقیقت که اگر غرب توانایی اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران را داشت به هیچ وجه از این اقدام در راستای تضعیف اقتصاد کشور مضایقه نمی کرد غیر قابل انکار است، نکته دیگر آن است که خشاب غرب در برابر ایران روز به روز در حال خالی تر شدن است و ایران نیز هر روز آمادگی خود را در برابر آخرین تیرهای اقتصادی غرب افزایش می دهد.

باید توجه داشت که غرب با اعمال تحریم های فلج کننده قصد داشت تا سیاست داخلی و خارجی ایران را توامان با تضعیف اقتصادی تحت تأثیر قرار دهد و با در نظر گرفتن این نکته که "سیاست پیشرو و نفوذ سیاسی نیازمند مبانی اقتصادی قوی است" سعی در منزوی کردن ایران در عرصه روابط بین الملل نیز داشتند و اساسا هدف اصلی آنها جلوگیری از افزایش نفوذ سیاسی ایران در منطقه بود.

اما مقاومت اقتصادی نظام اسلامی روی دیگر این تحریم ها را که به هیچ وجه از سوی سیاست گذاران غربی قابل تصور نبود به آنها نشان داد.

حضور متخصصین و کارشناسان در بسیاری از عرصه های مورد تحریم از یک سو و تغییر رویکرد نظام به سمت تکیه به داخل و مقاومت در برابر خواسته های غرب از سوی دیگر باعث شکوفایی توان ایران برای رقابت در برخی حوزه ها شد.

اگر چه موفقیت ایران در زمینه مقابله با تحریم از طریق مقاوم کردن اقتصادی و تکیه بر سیاست های اقتصاد مقاومتی در حال حاضر به خوبی قابل ارزیابی نیست اما همین امر که غربی ها برای رسیدن به خواسته های خود بازوی تحریم را کنار گذاشته، از یک سو تصورات خود را تعدیل کرده و از سوی دیگر همه با هم در برابر ایران راضی به گفتگو شده اند نشان دهنده موفقیت نسبی ایران در این زمینه است.

حال این سوال مطرح می شود که ادامه اجرای سیاست های حیاتی اقتصاد مقاومتی منوط به توافق و یا عدم توافق ایران با غرب است یا اجرا کردن آنها می تواند ایران را در برابر تهدیدات احتمالی آینده مقاوم کند.

پایبندی نظام اسلامی بر سیاست های اقتصاد مقاومتی نه تنها ایران را در برابر فشارهای اقتصادی کنونی غرب بیش از پیش مصون خواهد کرد، بلکه با رونق اقتصاد نرخ بیکاری در کشور کاهش یافته و تولید ناخالص داخلی ایران نیز افزایش خواهد یافت.

مقاوم سازی اقتصادی اتکای اقتصاد کشور و زیر ساخت ها به درآمدهای نفتی را کاهش داده و روند مصرفی آنها در شرایط فعلی را تغییر داده وباعث درآمد زایی حوزه هایی خواهد شد که تا کنون نقش مصرف کننده را در اقتصاد ایران ایفا می کردند.

از سوی دیگر افزایش فشار اقتصادی می تواند با تکیه بر تولید و افزایش بهره وری شرایطی را فراهم کند که تولیدات ایرانی توان بروز و رقابت در بازارهای بین المللی را پیدا کرده و صادرات غیر نفتی نیز افزایش یابد.

به نظر می رسد تنها حلقه گم شده در مقاومت اقتصاد ایران، حمایت کارآمد از تولید است که در صورت اجرایی شدن می توانست طی دو سال گذشته تا حد زیادی از نگرانی های اقتصادی مردم و مسئولان کاسته و استعداد خود را در زمینه حمایت از اقتصاد بروز دهد.

آنچه به نظرمی رسد باعث کم توجهی و اهتمام ناکافی دولت در زمینه حمایت از تولید شده است عدم بازدهی این سیاست طی کوتاه مدت است.

باید در نظر داشت همواره ثبات اقتصادی در بلند مدت مطلوب اقتصاد ایران است اما به نظر می رسد تکیه بیش از حد دولت بر به نتیجه رسیدن مذاکرات از یک سو و ارائه درمان های کوتاه مدت برای تسکین برخی چالش های موجود در اقتصادی داخلی از سوی دیگر، نیاز بخش تولید به حمایت توسط دولت را مغفول نگاه داشته است.

حمایت از تولید از سوی دولت سیاست جدیدی نیست و در بسیاری از کشور از جمله آمریکا در زمان بحران های اقتصادی غرب، بسته های حمایتی جدی از طرف دولت ها برای بهبود وضعیت تولیدات داخلی اجرایی شد.

سجاد زمانی علیشاه