در این بخشنامه که به‌منظور اجرای مصوبه 11خرداد‌ماه بانک مرکزی ابلاغ شده، ممنوعیت پرداخت تسهیلات مازاد بر 35میلیون تومان از محل ارائه اوراق تسهیلات مسکن مهر۹۴ و قبل از آن، لغو شده است. به‌طور کلی مدت اعتبار اوراق تسهیلات مسکن از تاریخ صدور آن که در متن «گواهینامه نقل و انتقال و سپرده‌گذاری» قید شده، حداکثر 2سال است ولی این مدت با نظر بانک مسکن در شرایط خاص حداکثر تا 2دوره شش‌ماهه قابل تمدید است.

• توضیح بانک مسکن

محمدحسن مرادی، مدیر طرح و برنامه بانک مسکن ضمن تأیید خبر امکان دریافت وام ۱۲۰میلیون تومانی خرید مسکن با خرید اوراق تسهیلات مسکن قبل از مهر۹۴ در فرابورس گفت: بانک مسکن در بخشنامه‌ای که به شعب خود ابلاغ کرده، ممنوعیت پرداخت تسهیلات مازاد بر ۳۵میلیون تومان از محل ارائه اوراق تسهیلات مسکن مهر۹۴ و قبل از آن را لغو کرده است.

او افزود: طبق بخشنامه جدید، پرداخت تسهیلات مسکن از محل اوراق گواهی حق تقدم به‌تنهایی یا توأم با سایر حساب‌ها در تمام حالات انفرادی و زوجین، فارغ از نماد اوراق صادر شده و صرفا مبتنی بر توجه به معتبربودن اوراق ارائه شده با رعایت همه شرایط و ضوابط مقرر امکان‌پذیر است و دیگر الزامی به ارائه بخشی از اوراق، یعنی مازاد بر ۳۵میلیون تومان، از محل اوراق تسهیلات مسکن مهر۹۴ و بعد از آن نیست.

• ماجرا چه بود؟

شورای پول و اعتبار در مهر1394 مصوبه‌ای گذراند که به موجب آن سقف تسهیلات بدون سپرده خرید مسکن از 35 به 60میلیون تومان افزایش یافت که با احتساب 10میلیون تومان تسهیلات جعاله قابل پرداخت به خریداران مسکن، پرداخت تسهیلات 70میلیونی عملا مجاز شد.

همان زمان بانک مرکزی برای خرید اوراق تسهیلات جدید یک تبصره به این شرح تعیین کرد که «برخورداری از سقف جدید تسهیلات منوط به تدارک اوراق گواهی حق تقدم صادر شده از تاریخ ابلاغ این مصوبه است. دارندگان اوراق قبلی بانک مسکن ضمن برخورداری از سقف قبلی تسهیلات درصورت تمایل می‌توانند به‌صورت استفاده همزمان (از محل اوراق جدید به میزان مابه‌التفاوت رقم سقف جدید با سقف قبلی تسهیلات) از سقف جدید تسهیلات بهره‌مند شوند».

به‌عبارت ساده‌تر، طبق این تبصره استفاده از اوراق با نمادهای «تسه9407» و قبل از آن صرفا برای استفاده از تسهیلات با سقف قدیم یعنی 35میلیون تومان قابل استفاده شد و متقاضیان تسهیلات بدون سپرده مسکن درصورتی که تمایل داشتند از سقف جدید تسهیلات مسکن برخوردار شوند، ناگزیر باید اوراق منتشر شده از آبان 1394به بعد را خریداری کنند.

البته به تسهیلات‌گیرندگان اجازه داد شد از اوراق مهر همان سال و قبل از آن نیز تا سقف 70فقره برای 35میلیون تومان از تسهیلات، خریداری و استفاده کنند اما بابت خرید اوراق مابه‌التفاوت سقف جدید، صرفا اوراق جدید خریداری کنند. این سیاست در آن مقطع زمانی با هدف جلوگیری از ایجاد حباب قیمتی در اوراق تسهیلات مسکن اتخاذ شد.

• هدف از این اقدام چیست؟

کارشناسان معتقدند اقدام بانک مسکن می‌تواند در تحرک بازار مسکن نقش مؤثری داشته باشد. با بخشنامه جدید این بانک امکان بهره‌مندی از تسهیلات ۱۲۰میلیون تومانی خرید مسکن بدون نیاز به سپرده‌گذاری و به‌صورت آنی فراهم آمده است. در نتیجه این اقدام، عرضه اوراق وام مسکن همزمان با آغاز فصل طلایی نقل‌ و انتقالات ملکی یعنی فصل تابستان، افزایش خواهد یافت و به افزایش قدرت خرید متقاضیان مسکن منجر خواهد شد.

به‌نظر می‌رسد هدف بانک مسکن از این اقدام فراهم‌آوردن امکان حضور مؤثر خریداران در بازار مسکن بوده است. این اقدام بانک مسکن همچنین می‌تواند با میزان عرضه اوراق مسکن به پشتوانه سپرده‌های ممتاز مرتبط باشد. به‌دنبال کاهش حجم سپرده‌های ممتاز بانک مسکن نسبت به سال گذشته، ظاهرا این بانک برای جلوگیری از کمبود عرضه اوراق مسکن در فرابورس، استفاده از تمام اوراق تسهیلات مسکن را برای تمام تسهیلات بدون سپرده مجاز اعلام کرده است. با بخشنامه جدید اوراق تسهیلات مسکن دی‌ماه سال93 و همه اوراق تسهیلات مسکن با سررسید بعد از آن قابل استفاده و مبادله است.