خبرگزاری مهر - گروه بین الملل: در سالی که در پایان آن هستیم اتفاقات مهمی در نظام بین الملل و در قاره‌های مختلف رخ داده است. در این زمینه خبرنگار مهر گفتگویی با پرفسور آرشین ادیب مقدم، رئیس مرکز مطالعات ایرانی مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی(SOAS) دانشگاه لندن انجام داده است که در ادامه می‌آید.
*مهمترین اتفاقات خاورمیانه در سال ۹۷ چه بود و چرا آنها را مهمترین اتفاقات سال می‌دانید؟
در ابتدا نوروز را به همه ایرانیان و همه کسانی که این عید بزرگ را به عنوان جشنواره‌ای جهانی با احساسات جهانی مانند همدلی، بشریت و عشق و محبت گرامی می‌دارند تبریک می گویم.
به نظر من مهمترین رویداد در غرب آسیا و شمال آفریقا فقدان استانداردهای مناسب حقوق بشر است. من این موضوع را انتخاب می‌کنم؛ زیرا در این سال جمهوری اسلامی ایران ۴۰ ساله شده است.
حکومت جمهوری اسلامی ایران طولانی‌ترین دوره حکومتداری را نسبت به هر دولت دیگری در تاریخ معاصر این کشور دارد. انقلاب ۵۷ یک رویداد محوری و مهم نه تنها برای ایران بلکه برای کل جهان بود.
همه ما می‌توانیم بدون هیچ تعصب غیر ضروری به این نتیجه برسیم که مردم منطقه خواهان دموکراسی، حقوق بشر و برابری اجتماعی هستند. انقلاب اسلامی در مورد این موضوعات صحبت کرد و آنها را در ایران قابل اجرا کرد.
شورش‌های عربی این احساسات را بیشتر به تصویر کشیدند و در همین حال که ما صحبت می‌کنیم، اعتراضات جمعی در الجزایر ممکن است به بهار عربی دوم منجر شود. نکته مهم این است که مردم آزادی خود را از کنترل سیاسی و اقتدارگرائی می‌خواهند.
غرب آسیا و شمال آفریقا تنها منطقه‌ای در جهان است که اکثریت کشورهای آن به صورت استبدادی اداره می‌شوند. مناطق دیگر مانند آمریکای جنوبی از یک انقلاب به حالتی عادی‌تر (هنجارسازی) حرکت کرده اند که بسیار مؤثرتر است. به عنوان مثال، کوبایی‌ها فقط فرصت تغییر قانون اساسی خود را که اکثر آنها به آن رأی دادند داشتند. اصلاحات قانون اساسی در شرایط حقوقی که این کشورها اعطا می‌کنند، قابل توجه است. در ایران در آینده‌ای نزدیک، چنین حرکت‌هایی به سوی مصالحه باید به طور سیستماتیک دنبال شود.
*مهمترین اتفاق در آمریکای شمالی چه بود و چرا آن را مهمترین اتفاق می‌دانید؟
رأی به قانون اساسی در کوبا. قانون اساسی جدید توسط ۹۱ درصد از مردم کوبا به تصویب رسید و این قانون چندین قانون پایه دیگر را نیز پوشش می‌دهد: طبق قانون اساسی جدید دوره ریاست جمهوری کوبا به دو دوره پنج سال متوالی محدود می‌شود، از مالکیت خصوصی و سرمایه گذاری خارجی حمایت می‌شود، سیستم سیاسی با ایجاد پست نخست وزیری تجمیع می‌شود و تبعیض بر اساس جنس، نژاد، قومیت، گرایش جنسی، هویت جنسیتی و معلولیت ممنوع می‌شود.
برادر فیدل کاسترو، رائول کاسترو، قهرمان بزرگ این پیشرفت بسیار مهم در تاریخ پس از انقلاب کوبا بود. کوبا این تغییر مهم را بدون مصالحه در مورد استقلال کشور و بدون مداخله توسط قدرت‌های خارجی، به ویژه دولت ترامپ انجام داد. در حقیقت، دولت کوبا اکنون به مراتب امن تر از گذشته است. رویکرد مبتنی بر حقوق جهت حکومتداری، همانطور که علم سیاست به ما یاد می‌دهد، حاکمیت دولت را گسترش می‌دهد، زیرا مشروعیت مردمی آن را عمیق‌تر می‌کند.
*مهمترین اتفاقی که در آسیا افتاد چه بود و از چه نظر اهمیت داشت؟
مشارکت جامع اقتصادی منطقه‌ای یا RCEP که یک توافق تجاری آزاد میان ۱۰ عضو «اتحادیه ملل جنوب شرقی آسیا (آسه‌آن)» و شش کشور آسیا – پاسیفیک است مهمترین رویداد سال ۹۷ بود. من این رویداد را محوری می دانم زیرا این توافق موجب می‌شود حرکت چین به سمت افزایش قدرت و تبدیل شدن به یک قدرت و مرکز بزرگ در سیستم بین المللی چند قطبی در حال ظهور سریع‌تر شود.
امیدوارم در سال جدید پارسی نهادینه سازی RCEP با شتاب ادامه یابد. اگر این منطقه تجاری آزاد محقق شود، چین در مرکز قدرتمندترین منطقه اقتصادی در جهان قرار خواهد گرفت.
*پیش بینی شما از قطبش (چند قطبی بودن نظام بین الملل) در آینده چیست؟ آیا وضعیت قطب بندی نظام بین الملل در آینده نزدیک دچار تغییر می‌شود؟
ما وارد یک نظم چند قطبی شده ایم که از ایالات متحده امریکا به سمت آسیا و به میزان کم آمریکای لاتین انتقال می‌یابد. روسیه، چین و اتحادیه اروپا موقعیت خود را به عنوان قطب‌های اصلی این سیستم بین المللی جدیدالتاسیس تقویت می‌کنند.
سرنوشت ایران بستگی به توانایی نخبگان حاکم آن در ارائه الگویی مناسب برای کشورهای اطراف که نیاز به آزادسازی نظام سیاسی و اجتماعی دارند، است.
