به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، محمدجعفر عظمایی، بعنوان مجری طرح ملی تولید آلومینا از نفلین سینیت سراب وهمچنین مدیر مرکز تحقیقات کاربرد مواد معدنی غرب کشور منصوب شد.
وی با حکم دکتر مهدی کرباسیان معاون وزیر و رئیس هیئت عامل سازمان ایمیدرو به عنوان مجری طرح نفلین سراب و مدیر مرکز تحقیقات آذرشهر، منصوب و مسئولیت خود را آغاز کرد.
محمدجعفر عظمایی، پیش از این ریاست سازمان بازرگانی استانهای اردبیل و البرز به مدت 4 سال و ریاست سازمان صنعت، معدن و تجارت استان آذربایجانشرقی را به مدت دو سال در کارنامه مدیریتی خود دارد.
آخرین سمت وی نیز به عنوان رئیس هیئت اجرایی طرح نفلین سراب و مرکز تحقیقات آذرشهر بوده است.
وی در سالهای 81- 82 و 89 نیز به عنوان مدیر نمونه کشوری معرفی و از دست رئیس جمهور وقت لوح تقدیر دریافت کرده است.
نفلینسینیت به علت ارزش فوقالعادهای که در صنعت دارد (صنایع آلومینیوم، شیشه و سرامیک پلاستیک و کائوچو، تهیه پشم و شیشه معدنی، کود شیمیایی و …) در اکثر کشورهای دنیا مورد توجه فراوان قرار گرفته است.
سنگ مزبور از یک طرف در کشورهایی که فاقد ذخایر غنی از بوکسیت هستند، (روسیه، کره شمالی و …) به عنوان منبعی مهم برای تولید آلومینا بوده و از طرف دیگر در کشورهایی که از لحاظ منابع بوکسیت غنی بوده و یا بوکسیت ارزان در دسترس دارند، (کشورهای غربی، آمریکا، کانادا) به دلیل فراوانی مقدار آلکالی در صنایع شیشه و سرامیک کاربرد فراوان دارد.
استفاده از نفلینسینیت به منظور تولید آلومینا فقط در کشورهای شوروی صورت میگیرد اخیراً کشور کرهشمالی نیز اقدام به تاسیس یک کارخانه تولید آلومینا از نفلین کرده که به زودی به مرحله تولید خواهد رسید. کشورهای مکزیک و برزیل نیز در حال بررسی و تولید آلومینا از نفلین هستند.
این کشور از سال 1932 میلادی کار بر روی نفلین برای تولید آلومینا را آغاز کرده و در سال 1941 نخستین کارخانه تولید آلومینا به نام «ولخوف» را براساس ماده خام نفلین تاسیس کرد که تولید اقتصادی آن از سال 1951 بر اساس سالانه 50 هزار تن آلومینا آغاز شد.
سپس کارخانه پیکالوا در سال 1959 با ظرفیت سالانه 200 هزار تن آلومینا از نفلین را تاسیس کرد و بالاخره کارخانه آچینسک را که شاید بزرگترین کارخانه تولید آلومینا در دنیا باشد، در سال 1970 با ظرفیت سالانه 800 هزار تن آلومینا از نفلین تاسیس شد.
اخیراً نیز کارخانهای با ظرفیت 1.5 میلیون تن در سال در این کشور طرحریزی شده که براساس ماده خام نفلین است.
تکنولوژی تبدیل شیمیایی سنگهای نفلیندار اگر چه از تولید آلومینا از بوکسیت به روش بایر کمی پیچیدهتر است ولی به علت محصولات جنبی با ارزش از قبیل سیمان پرتلند کربناتهای سدیم، پتاسیم و فسفات هزینه آن در کل حدود 15 تا 20 درصد ارزانتر خواهد بود، به طوریکه مقایسه بین سه ماده خام نفلین (کارخانه پیکالوا) بوکسیت مرغوب (کارخانه یوگوسلاو) و بوکسیت نامرغوب (کارخانه پالودار)، سوددهی و صرفه استفاده از نفلین را نشان میدهد.
اگر بخواهیم یک کارخانه تولید آلومینا از نفلین با ظرفیت سالانه 100 هزار تن را تاسیس کنیم، احتیاج به حدود 400 هزار تن کنسانتره نفلین و بیش از 1.3 میلیون تن آهک خواهیم داشت که در این صورت محصولات به دست آمده به صورت 100 هزار تن آلومینا، 60 تا 70 هزار تن کربنات سدیم، 20 تا 30 هزار تن کربنات پتاسیم، 900 هزار تا 1.5 میلیون تن سیمان پرتلند و 15 تا 25 هزار تن سنگ فسفات خواهند بود.
با توجه به موارد فوق استفاده از نفلین در تولید آلومینا روز به روز در حال گسترش است و تکنولوژی تولید آلومینا از نفلین علاوه بر شوروی و کره شمالی در سایر کشورهای دنیا نیز مورد توجه قرار گرفته است، به طوریکه کشورهای مکزیک، برزیل، امریکا و کانادا و اخیراٌ پاکستان نیز در حال بررسی استفاده از نفلین در تولید آلومینا هستند.
در کشورهای صنعتی غرب تولید آلومینا از بوکسیت بوده و آن هم در دست انحصارات بزرگ است.
مطالعات اولیه، ذخایر عظیمی از نفلین سینیت در آذربایجان را (نفلین سینیت بزگوش در جنوب سراب، نفلین سینیت رزگاه در شمال سراب و نفلین سینیت کلیبر در جنوب کلیبر) تایید کرد.
توده نفوذی بزگوش با گسترش تقریبی حدود 30 کیلومتر مربع در 20 کیلومتری جنوب شهرستان سراب واقع شده که ترکیب کانی شناسی آن شامل اورتوز- نفلین- آلبیت- پیروکسن-آمفیبول و بیوتیت است.
مقدار نفلین در آن از 10 تا 40 درصد سنگ متغیر است، کانی نفلین آن نیز از نظر ترکیب پتاسیک است و دارای ذخیره تقریبی حدود 1.2 میلیارد تن سنگ (با احتساب استخراج رو باز تا عمق 50 متری) با عیار متوسط 21.5 درصد آلومیناست.
مطالعات تکنولوژی که بر روی یک نمونه با عیار متوسط آن در کشور کره شمالی صورت گرفته، کنسانترهای با عیار 25 درصد آلومینا را نشان میدهد که با توجه به وجود ذخیرههای با عیار بالاتر (ذخایر با عیار 22 تا 24 درصد Al2O3 ) در این توده نفوذی، امکان وجود ذخیرههای مناسب برای تولید آلومینا در آن بسیار محتمل است.
از آنجا که در آزمایشات تغلیظ مقدار آهن موجود در آن به کمتر از 0.1 درصد کاهش یافته، این توده نفوذی میتواند هم در تولید آلومینا و هم در صنایع شیشه و سرامیک کاربرد داشته باشد.
توده نفوذی رزگاه با گسترش تقریبی حدود 10 کیلومتر مربع و با ارتفاع کم (حدود 100 تا 150 متر از سطح توپوگرافی مجاور) در فاصله 35 کیلومتری شمال باختری شهرستان سراب و در مجاور دهکده رزگاه واقع است.
کنتاکت آن با سنگهای قدیمیتر مشخص نیست و توسط رسوبات آبرفتی دوران چهارم احاطه شده است. این توده نفوذی که از نظر ترکیب کانی شناسی پودولوسیت سینیت بوده، شامل فنوکریستهای درشت مکعبی پودولوسیت به صورت مجموعه بلورهای اورتوز- نفلین- آلبیت- آنالیسم در یک زمینه بلورین مکعب از اورتوز- پیروکسن- پلاژیو کلاز- آمفیبول و کمی نفلین است.
این توده نفوذی دارای ذخیره تقریبی حدود 350 میلیون تن سنگ با عیار متوسط 20 درصد آلومینا و 13.5 درصد K2O+ Na2O است.
مطالعه تکنولوژی که بر روی یک نمونه با عیار بالای آن (عیار 20.5 درصد Al2O3 ) در کشور کره شمالی انجام پذیرفته، کنسانترهای با عیار 23 درصد آلومینا و مدول M1= 4.20 و M2= 0.7 را نشان میدهد که با توجه به استانداردهای موجود چشمانداز جالبی را به عنوان ماده خام تولید آلومینا نشان نمیدهد ولی آزمایشات تکنولوژی بر روی یک نمونه از آن در کشور چکسلواکی استفاده از آن را به عنوان ماده خام در صنایع سرامیک مورد تایید قرار میدهد.
توده نفوذی کلیبر نیز با وسعت حدود 70 کیلومتر مربع بزرگترین توده سینیتی فلدسپاتوئیددار در آذربایجان و یا شاید ایران است.
این توده نفوذی دارای ذخیره بالایی از سنگ با عیار 22 تا 24 درصد آلومینا و عیار 13 تا 14 درصد مجموع K2O+ Na2O است.
مطالعات نیمه تفصیلی چهار منطقه با عیار بالای نفلین را در آن مشخص کرده است.
این توده نفوذی دارای ذخیره سنگی بسیار بالا، عیار نسبتاٌ بالای نفلین و موقعیت ارتباطی خیلی خوب است، ضمناٌ ذخیره بخش گابرویی به علت وجود کانیهای تیره فراوان در جدایش مغناطیسی کنسانتره قابل قبولی را به دست خواهد داد.
نزدیکی به یک ذخیره آهکی بسیار مناسب با ذخیره نزدیک به 700 میلیون تن آهک با خلوص بالا (55/6 درصد CaO) که در فاصله حدود 35 کیلومتری شمال توده نفوذی در کناره رودخانه ارس واقع شده نیز اهمیت این توده نفوذی را به عنوان ماده خام تولید آلومینا دو چندان کرده و آن را نسبت به دو توده رزگاه و بزگوش ارجحتر نشان میدهد.
از آنجا که کارخانه استحصال آلومینا باید در مجاور ذخیره آهکی باشد و آهکهای مورد نظر نیز در کناره ارس واقع شدهاند، موقعیت کارخانه تولید آلومینا در این منطقه از نظر منابع و نزدیکی به راه آهن جلفا-تبریز (فاصله ذخیره آهک تا جلفا حدود 100 کیلومتر است که طرح راه آهن جلفا مغان نیز از مجاور آن میگذرد) بسیار مناسب به نظر میرسد.
بیشک با اجرای این طرح شاهد تحول چشمگیر اقتصادی در منطقه خواهیم بود و به نظر میرسد با توجه به نقش استراتژیک فلز آلومینیوم و تولید پودر آلومینا در آذربایجان که ماده اولیه آلومینیوم است، خودکفایی فلز استراتژیک آلومینیوم به زودی در کشور محقق شود و منطقه آذربایجان به عنوان قطب صنعت آلومینیوم کشور در آینده مطرح شود.
آلومینا به عنوان مهمترین ماده اولیه تولید شمش آلومینیوم به کار گرفته میشود.
در حال حاضر تعداد انگشتشماری از کشورهای جهان از جمله روسیه، پودر آلومینا را از نفلین سینیت تولید میکنند. این در حالی است که بیش از 90 درصد کشورهای تولیدکننده آلومینیوم، برای تولید آلومینا از ماده معدنی بوکسیت استفاده میکنند اما به سبب ساختار زمینشناسی ایران و کمبود بوکسیت بهرهگیری از نفلین سینیت پیش رو قرار گرفته است.
فرآیند تولید آلومینا از نفلین سینیت به گونهای است که هیچگونه دورریزی وارد محیط زیست نمیشود چرا که باطلهها یا محصولات فرعی آن، تغذیهکننده صنایعی همچون سیمان و کربنات هستند.
این طرح در شهرستان سراب آذربایجان شرقی واقع شده است. آلومینا ماده اصلی تولید شمش آلومینیوم است که در ایران برای نخستین بار از سنگ معدنی نفلین سینیت استحصال خواهد شد.
اجرای طرح فرآوری آلومینا از نفلین سینیت با توجه به منابع عظیم آن در آذربایجان به یک خواست همگانی تبدیل شده است. از آنجایی که این پروژه به نفت آذربایجان یاد میشود میتواند در توسعه اقتصادی منطقه نقش بسزایی داشته باشد.
انتهای پیام/60002
6217160