به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «کمون زندان»(روایتی تاریخی با رویکرد جامعه‌شناختی از کمون زندان در دوره پهلوی دوم) نوشته علیرضا اسکندریون و گلشید کریمیان به تازگی توسط انتشارات گل‌آذین منتشر و راهی بازار نشر شده است.
نویسندگان کتاب «کمون زندان» با رویکرد تحلیل، پدیده کمون زندان را در برهه تاریخی حکومت پهلوی دوم بررسی کرده‌اند. فریبرز رئیس‌دانا در مقدمه‌ای که برای این کتاب نوشته، مطالعه آن را نه فقط به آزادی‌خواهان فعال بلکه پژوهشگران پدیده‌های اجتماعی توصیه کرده است؛ به‌ویژه پژوهشگرانی که با منش رادیکال انتقادی سر و کار دارند.
در ایران دهه ۵۰ که انگیزه‌ها و روند تازه‌ای از مبارزات ضداستبدادی حاکم، زیر چتر رادیکالیسم و مارکسیسم با رویکردی کاملا متفاوت از سنت پیشین، آغاز و گسترده شدند، زندان‌ها، دستگیری‌ها، اقدامات سازمان‌یافته و پیگیری‌های امنیتی با کمک دستگاه‌های امنیتی سیا و موساد رشد کرد. وقتی زندان‌های کشور محلی برای مبارزان شدند، تجربه مبارزان قدیمی‌تر به مبارزان راه‌های قهرآمیز و مسلحانه منتقل شد. به این ترتیب شیوه‌ای از زندگی در زندان‌ها به وجود آمد که در این کتاب به آن پرداخته می‌شود.
کتاب «کمون زندان» ۳ فصل اصلی دارد که به ترتیب عبارت‌اند از: حکایت‌های دور، زندان‌ها و زندانیان سیاسی در عصر پهلوی دوم، کمون زندان.
در فصل اول، علاوه بر مقدمه، مفاهیم کمون، کمون اولیه و کمون پاریس تشریح شده‌اند. در فصل دوم کتاب پیش رو هم مطالبی درباره سلول انفرادی، بازداشتگاه‌ها، زندان‌های عمومی و شکنجه و بازجویی درج شده است. فعالیت‌های صنفی و سیاسی در کمون زندان هم موضوع دو بخش فصل سوم هستند.
در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم:
بعد از ۱۹ بهمن سال ۱۳۴۹ و واقعه سیاهکل جوّ زندان‌ها تغییر جدی کرد. پیش از آن زندانیان به دلایل مختلف اعم از اختلافات ایدئولوژیک، اختلافات شخصی و یا علایق گروهی، از دیگران جدا بوده و خود با پاره‌ای از افراد معدود، جمعیت‌های کوچک و متعددی را تشکیل داده و بدون داشتن یک وحدت صنفی قابل ملاحظه، زندگی محدودی را سپری می‌کردند. وجود چنین جوّی باعث می‌شد که نه تنها تمایلات مبارزه‌جویانه افراد تقویت نگردد، بلکه حتی در مواردی ضعیف‌تر هم بشود. شاید یکی از دلایلی که منجر به ظهور نادمان می‌شد، وجود چنین روحیه‌ای در زندان بود که به عنوان یک عامل خارجی منجر به تشدید ضعف‌های درونی و کمبودهایی که این نادمان در خود داشته‌اند، می‌گردید.
در این فضا بود که عناصر جنبش مسلحانه به زندان کشیده شدند، عناصری که در بهره‌گیری از خصوصیات انقلابی دارای روحیات مبارزه‌جویانه بوده و حتی در مواردی به علت غلبه شور انقلابی و کمبود تجربه عملی کافی، دست به یک سلسله اقدامات افراطی نیز می‌زدند که نتیجه منطقی حرکت نوین جامعه بود.
این کتاب با ۲۰۰ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۳۵ هزار تومان منتشر شده است.
