به گزارش خبرنگار مهر، محمد ایرانی، مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه در نشستی با عنوان «روند نشست های ششگانه آستانه قزاقستان درباره سوریه» به بررسی تحولات سوریه و تاثیر نشست آستانه بر روند حل بحران سوریه پرداخت.
وی در ابتدا با بیان اینکه بعد از تحولات میدانی سوریه به ویژه پیروزی حلب شرایط به نفع ارتش سوریه تغییر کرد، اظهار داشت: بعد از پیروزی در حلب معارضه احساس کرد توانایی غلبه بر دولت سوریه و ارتش سوریه را ندارد و فرصت مناسبی پیش آمد که پرونده سوریه وارد مرحله ای تحت عنوان سوریه جدید شود و این مرحله شکل گیری آغاز روند سیاسی حل بحران سوریه بود.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه ادامه داد: در کشوری بحران زده که سا ل ها درگیر جنگ بوده برای اجرای هرگونه طرحی نیاز است در درجه اول یک آتش بس شکل بگیرد و نقاط بحرانی شناسایی شود، آستانه هدفی جز شناخت مناطق بحرانی و تلاش برای کاهش تنش در این مناطق نداشت.
ایرانی با بیان اینکه رسیدن به آتش بس از راه مسالمت آمیز و بدون دخالت نیروهای نظامی کار سخت است، عنوان کرد: در ابتدا مناطق بحرانی و دارای تنش، درگیری و خشونت در سوریه را به اتفاق نیروهای تاثیرگذار شناسایی کردیم. بعد از شناسایی مناطق پرتنش، جریان های معارض باید صفوف خود را از تروریست ها جدا کنند.
وی با تاکید بر اینکه طرف مقابل باید شرایط خود را از تروریست ها تفکیک کند، گفت: این تفکیک بین گروه های معارض و تروریست ها یکی دیگر از اهداف نشست های آستانه بود.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه افزود: آمریکا و روسیه پیش از این در دیرالزور تصمیم گرفتند این کار را انجام دهند ، اما موفق نشدند و بعد از یک هفته اعلام کردند این امر شدنی نیست.
ایرانی با بیان اینکه برای جمهوری اسلامی ایران جلوگیری از کشته شدن مردم سوریه اولویت محسوب می شود، اظهار داشت: ما از خلال این توافق ها برای آتش بس راهکاری را برای کمک به مردم تحت محاصره پیدا کردیم.خیلی از مناطق سوریه امروز از شراط عادی برای معیشت بی بهره هستند و تازمانیکه درگیری و تنش وجود دارد، شرایط کمک رسانی محیا نخواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه حضور میدانی در سوریه برای تحکیم و تثبیت آتش بس ضروری است، گفت: حتی نیروهایی که به صورت ناظر حضور دارند حتما باید از نیروهای نظامی باشند، دست اندرکاران اصلی نیروهای نظامی هستند.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه در خصوص نقش کشورهای حاضر در نشست آستانه نیز عنوان کرد: ترکیه در روند ارتباط با گروه های معارض تاثیرگذار است و با توجه به اینکه این گروه ها تحت حمایت سیاسی ترکیه بوده اند، این کشور نقش موثری در نشست های آستانه ایفا می کند.
ایرانی با اشاره به اجلاس سه جانبه ایران، روسیه و سوریه در مسکو در سال گذشته، بیان داشت: جرقه های شکل گیری نشست آستانه در مسکو زده زد. در این مدت سه دور مذاکره وزرای خارجه و چند دور مذاکره در سطح معاونان وزرای خارجه برگزار شده و پیشنهاد طرف روسی این بود که مکان برگزاری نشست ها در آستانه باشد.
وی ادامه داد: یکی دیگر از نتایج نشست مسکو این بود که در آن نشست به این جمع بندی رسیدند که برای حل بحران سوریه باید مرحله به مرحله پیش رفت و بعد از ایجاد مناطق کاهش تنش فضا برای گفتگو فراهم می شود.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه نشست های آستانه به روند سیاسی مذاکرات ژنو که با حضور سازمان ملل برگزار می شود کمک می کند، تصریح کرد: ژنو یک و دو که قبل از حلب بود، در شرایط سختی که ارتش وضعیت مناسبی نداشت، طرف های بین المللی به دنبال توافقی برای تغییر ساختار و ریاست سوریه بودند و حرف از دولت انتقالی میزدند و حتی در قطعنامه ۲۱۱۸ در یک بند بر این موضوع تاکید شده است.
ایرانی افزود: به تدریج وضعیت جدیدی به شرایط میدانی تحمیل شد و همه به این جمع بندی رسیدند که صحبت از توافقات ژنو دیگر جایگاهی ندارد.
وی با اشاره به نشست های ژنو و عدم دعوت از ایران و پس گرفتن دعوت بان کی مون از ایران برای حضور در این نشست، از شکل گیری نشست های وین گفت و اظهار داشت: از آن دور به بعد از ایران دعوت شد و یکی از طرف های تاثیرگذار ایران بود.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه تاکید کرد که در صحنه بین الملل همه پذیرفتند که آستانه می تواند به صور مستقیم روی روند سیاسی تاثیرگذار باشد.
ایرانی در خصوص معیارهای انتخاب گروه های معارض که به نشست آستانه دعوت می شوند نیز گفت: مسئولیت دعوت از این گروه ها به عهده ترکیه گذاشته شده ، آن دسته از گروه هایی که می پذیرند وارد جریان سیاسی شوند و تلویحا در مقابل تروریست ها قرا بگیرند، معارضین هستند که در نشست های آستانه حضور دارند.
وی با بیان اینکه آتش بس فعلی دوامش نسبت به گذشته بیشتر شده است، تصریح کرد: افزایش مناطق کاهش تنش منجر به طولانی شدن دوام آتش بس شده است. همه طرف ها در بحران سوریه به تدریج به این نتیجه رسیده اند که بحران این کشور راه حل نظامی ندارد و باید راه حل سیاسی برایش پیدا کنند.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه در خصوص قرار گرفتن ترکیه در کنار ایران و روسیه عنوان کرد: ترکیه در روند کلی به این نتیجه رسیده بود که دارد خسارت می دهد و به همین دلیل با ایران و روسیه در آستانه همراه شد و نقش مهمی نیز در این مذاکرات دارد.
ایرانی در پاسخ به این سوال که آیا جدا کردن چند منطقه به عنوان مناطق کاهش تنش در سوریه موجب تجزیه این کشور نمی شود، اظهار داشت: سوریه با جدا کردن برخی از مناطق به عنوان مناطق کاهش تنش به سمت تجزیه نمی رود، چرا که ناظرانی که برای این مناطق انتخاب می شوند کسانی هستند که ارتباط نزدیکی با دولت سوریه دارند و همچنین این روند زمان دار است و پس از پایان این مدت اگر نیاز باشد این مدت تمدید می شود.
وی با اشاره به اینکه سوریه و ترکیه با گروه های معارض در ارتباط هستند، گفت: این گروه ها در مقابل گرفتن امتیازاتی از دولت سوریه حاضر به کنار گذاشتن سلاح های خود هستند. همچنین به این گروه ها توصیه می شود که به دنبال خواسته های حداکثری نباشند.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه در خصوص نقش سازمان ملل در نشست های آستانه و اینکه آیا غرب این روند را می پذیرد، تصریح کرد: در همین چارچوب تعریفی برای حضور سازمان ملل صورت گرفته است تا به عنوان عضو ناظر حضور داشته باشند، همچنین در آستانه ۲ ترک ها بحث حضور آمریکا را به عنوان ناظر اعلام کردند، هم روسیه و هم ایران ملاحظاتی را برای حضور آمریکا داشتند و نهایتا هم آمریکا به عنوان ناظر و از سوی قزاقستان به این نشست دعوت شد.
ایرانی در خصوص علت موفقیت نشست آستانه نیز عنوان کرد: آستانه وارد موضوعات مهم و گسترده و پیچیده سوریه نشد، با شکل گیری همکاری سه کشور مقطعی را با موضوع خاص به صورت مرحله انتخاب کرد و توانست پیروز شود. محدود بودن موضوع و اعضا و تشخیص زمان سه عامل مهم موفقیت نسشت های آستانه بود.
وی ادامه داد: اجلاس ششم آستانه نقطه عطف اتفاقاتی بود که افتاد و نقاط اختلافی بین دو طرف که بحث های مربوط به مرزبندی ها بود، برطرف شد، وقتی مرزها مشخص شد بحث نظارت مطرح می شود، چه کشوری و چه طرفی حاضر است این خطر را بپذیرد و نظارت کند بر آتش بس و چه طرفی تصمیم بگیرد که با ناقض چه برخوردی صورت گیرد.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه در خصوص نقش قطر و حمایت این کشور از معارضان نیز تصریح کرد: مواضع قطر بعد از بحران با عربستان کمی تعدیل شده است.
ایرانی همچنین در خصوص همه پرسی اقلیم کردستان عراق با بیان اینکه بارزانی به دنبال بالا بردن قدرت چانه زنی خود است، اظهار داشت: روندی که بارزانی پیش گرفته است در برگزاری و بعدش در راستای باز گرداندن ثبات نیست بلکه منطقه را به آشوب می کشد و آثارش از الان مشخص است.
وی با تاکید بر اینکه بارزانی با چالش بزرگی بر سر کرکوک با دولت مرکزی بغداد مواجه خواهد شد، گفت: احتمال سهم خواهی ترکیه نیز وجود دارد و ترکیه نیز روی موصل و کرکوک ادعا دارد چرا که بخشی از این دو استان ترکمن نشین هستند.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه همه پرسی اقلیم کردستان حاکمیت ملی عراق را به خطر می اندازد، تاکید کرد که هم کشورهای اطراف و هم غربی ها با این همه پرسی مخالف هستند. این همه پرسی درگیری و تنش را افزایش می دهد و مسئولیت این اتفاقات با بارزانی است.
ایرانی همچنین در پایان تصریح کرد که این همه پرسی کمترین ضرر را برای ایران و بیشترین خطر را برای ترکیه دارد.
