آغاز بحران اوکراین و سپس رویارویی روسیه و مجموعه غرب یادآور تنش‌ها، رقابت‌ها و جنگ‌های نیابتی دوران جنگ سرد است. بسیاری این شرایط را آغاز جنگ سرد جدیدی البته با معیارهایی متفاوت و در عین حال حرکت نظام بین‌الملل به سوی جهان چندقطبی ارزیابی می‌کنند؛ جنگ سرد جدیدی که رنگ و چهره‌ای قرن بیست و یکمی به خود گرفته است. این روند آغاز شده و در مسیر تثبیت حرکت می‌کند. در واقع، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه با پیگیری آشکارتر و تندتر تقابل با غرب، این کشور را وارد دوران تازه‌ای از روابط بین‌الملل کرده که در دوران پساشوروی بی‌سابقه بوده است. سیاست‌های پوتین مستقیم یا غیرمستقیم تحت تاثیر اندیشه‌های الکساندر دوگین، ایدئولوگ و نظریه‌پرداز اوراسیاگرایی (نظریه‌ای که در دوران پساشوروی شکل‌ گرفته) قرار دارد. به باور دوگین روسیه به لحاظ فرهنگی به شرق تعلق دارد و باید در برابر غرب و جهان تک قطبی «غربی- امریکایی» ایستاد. وی برای روسیه متحدانی از جمله ایران را تعریف می‌کند.

روسیه مد نظر اوراسیاگرایی روسیه بزرگ و احیای چیزی شبیه روسیه تزاری است. رویکردی که پوتین در پیش گرفته تا چند سال پیش در داخل روسیه تندروانه تفسیر می‌شد، اما حالا با استقبال اکثریت مردم این کشور همراه بوده است. سیاست جدید روسیه در قبال مساله سوریه، بحران اوکراین و حتی پرونده هسته‌ای ایران جلوه‌هایی از این رویکرد را آشکار می‌کند. به نظر می‌رسد در این شرایط روسیه به پتانسیل‌های ضدغربی در منطقه‌ خاورمیانه که به طور طبیعی رکن بنیادین آن جمهوری اسلامی ایران است، نگاهی متفاوت و راهبردی دارد.

شرایط نوظهور کنونی به طور طبیعی فرصت‌ها و چالش‌هایی را پیش روی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار می‌دهد که واکاوی لایه‌های پیدا و پنهان آن ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا، اداره کل بین‌الملل و سیاست خارجی خبرگزاری فارس مجموعه نشست‌هایی تخصصی تحت عنوان «تحلیل فضای حاکم بر روابط قدرت‌های جهانی» آغاز کرده و به گفت و گوی مفصل با کارشناسان، اساتید دانشگاه، شخصیت‌های لشکری و کشوری می‌پردازد. در سومین مرحله‌ از این مجموعه نشست‌ها میزبان دکتر سعید خالوزاده، استاد دانشگاه و کارشناس ارشد مسائل اروپا در خبرگزاری فارس بودیم. دکتر خالوزاده، دارای دکترای علوم سیاسی از دانشگاه سوربن فرانسه، کارشناسی ارشد از دانشگاه کاتولیک لوون بلژیک هستند و در حوزه اروپا به ویژه مسائل اتحادیه اروپا مقالات و کتاب‌های بسیاری به رشته تحریر درآورده‌اند و چهره‌ای علمی و نام‌آشنا برای اساتید و پژوهشگران حوزه مطالعات اروپا به شمار می‌آیند.

دکتر خالوزاده در این نشست تخصصی بر محورهای زیر تاکید داشتند:

1. قرارداد اقتصادی اوکراین با اتحادیه اروپا جرقه آغاز بحران

2. آغاز دوران جنگ سرد جدید میان روسیه پساشوروی و مجموعه غرب

3. بحران اوکراین بر محاسبات راهبردی میان امریکا، اتحادیه اروپا و روسیه سایه انداخته است.

4. سال 1954 نیکیتا خروشچف، رهبر وقت شوروی در حرکتی نمادین کریمه را از جمهوری سوسیالیستی روسیه به  جمهوری سوسیالیستی اوکراین واگذار و هدیه کرد.

5. ابعاد و پیامدهای همه پرسی کریمه و پیوستن به اروپا

6. مقاومت جدی روس‌ها در برابر پیوستن اوکراین به بلوک رقیب

7. حساسیت اوکراین به دلیل فوری بودن اهمیت آن برای امنیت ملی روسیه

8. رقابت کلان و پرشدت مجموعه غرب و روسیه

9. ابعاد و چشم‌انداز راهبردهای اتحادیه اروپا در قبال بحران اوکراین و روابط با روسیه

10. پوتین و گرایش‌های نزدیک به وی در مسیر رویای احیای امپراتوری روسیه تزاری

11. صادرات انرژی روسیه و وابستگی اتحادیه اروپا به آن پاشنه آشیل اروپایی‌ها

12. عدم انسجام سیاست‌های اعضای اتحادیه اروپا از جمله آلمان در قبال روسیه و تحریم‌های آن

13.  رویکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران اوکراین

14. ابعاد و چرایی کاهش قیمت نفت و تاثیرات آن بر درآمدهای نفتی ایران و روسیه

15. تفاوت‌های راهبردهای اتحادیه اروپا و امریکا در قبال روسیه

16. آسیب‌پذیری اتحادیه اروپا از تداوم تنش با روسیه

17. اتحادیه اروپا اولین طرف تجاری روسیه و روسیه سومین طرف تجاری اتحادیه اروپا

18. تلاش اتحادیه اروپا برای تنش‌زدایی با روسیه و کاهش آسیب‌پذیری‌های اقتصادی

19. رویکرد امریکا در قبال روسیه ژئواستراتژیک و امنیتی است.

20. روابط گسترده آلمان و روسیه در چارچوب رویکرد آلمان در گرایش به شرق

21. اتحادیه اروپا خواهان تداوم نظام تک‌قطبی به رهبری امریکا نیست و از این لحاظ مانند روسیه خواهان نظام چندقطبی است.

22. در فضای تنش میان روسیه و مجموعه غرب، ایران  با حفظ بی‌طرفی و هوشمندی می‌تواند منافع و اهداف ملی خود را به ویژه در بحث هسته‌ای پیش ببرد.

در روزهای آتی مشروح این نشست که با محوریت چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی ایران به واسطه تحولات اخیر شرق اوکراین و تشدید تقابل روسیه و غرب، برگزار شد، منتشر می‌شود.