‌ماه مذاکره یونان با وام‌دهندگان بین‌المللی به این کشور، روز جمعه به بن‌بست رسید و آلکسیس سیپراس نخست‌وزیر یونان در نطقی تلویزیونی اعلام کرد که پیشنهادهای اقتصادی جدید بانک مرکزی اروپا، صندوق بین‌المللی پول و کشورهای عضو اتحادیه اروپا که تأمین‌کنندگان اصلی وام‌های یونان بوده‌اند را نخواهد پذیرفت.

سیپراس در سخنان خود بسته جدید اقتصادی را «حقارت‌آمیز» خواند و گفت که ترجیح می‌دهد مردم کشورش در یک همه‌پرسی نظر مثبت یا منفی خود را نسبت به این پیشنهادهای جدید اعلام کنند. بلافاصله پس از درخواست نخست‌وزیر یونان، پارلمان این کشور هم در شامگاه شنبه تشکیل جلسه داد و برگزاری این همه‌پرسی را به تصویب رساند.

طلبکاران یونان در عکس‌العمل به این اقدام سیپراس اعلام کردند مذاکرات دیگر فایده‌ای ندارد و وام دیگری در اختیار یونان قرار نخواهند داد. براساس بسته پیشنهادی جدید اروپایی‌ها و صندوق بین‌المللی پول به یونان، قرار بود این کشور در قبال دریافت کمک‌های مالی و وام‌های جدید دست به یکسری اصلاحات اقتصادی گسترده بزند. این طرح همچنین خواستار افزایش سن بازنشستگی، کاهش مزایای بازنشستگان، کاهش حقوق پرداختی به کارکنان دولت و به‌طور کلی کاهش هزینه‌های جاری دولتی و افزایش انواع مالیات در این کشور بود.

• طرح نجات مالی

اروپایی‌ها و صندوق بین‌المللی پول از 2سال پیش در قالب یک «طرح نجات مالی» قصد داشتند اقتصاد آشفته یونان را به سبک خود سامان دهند تا این کشور همچنان بتواند روی پا بماند و از اتحادیه اروپا و حوزه یورو خارج نشود، اما با اعلام سیاست‌های ضدریاضتی توسط دولت جدید یونان، این کشور بیش از پیش در بحران اقتصادی فرو رفت. سیپراس 5‌ماه پیش با شعار پایان سیاست‌های ریاضتی، قدرت را در یونان به‌دست گرفت. طرح جدید طلبکاران مالی یونان در واقع مخالف سیاست‌های دولت جدید این کشور است.

نخست‌وزیر یونان از وام‌دهندگان بین‌المللی‌اش خواسته بود تا ضمن افزایش کمک‌های مالی به این کشور، مهلت بازپرداخت این وام‌ها را افزایش دهند، اما طرف‌های مقابل با این خواسته یونان مخالفت و اعلام کردند که تنها درصورتی حاضرند پول بیشتری در اختیار این کشور قرار دهند که یونانی‌ها اصلاحات خواسته‌شده را انجام دهند و سیاست‌های ریاضتی جدید را در پیش گیرند.

• تعطیلی بانک‌ها و سقوط بازار سهام

طبق اعلام دولت یونان، بانک‌ها و بازار سهام این کشور از روز گذشته به‌مدت 6روز کاری تعطیل خواهند بود. این تصمیم با هدف جلوگیری از خروج پول از بانک‌ها و همچنین ممانعت از فروش ناگهانی سهام از سوی سهامداران گرفته شده است. طی روزهای گذشته با اعلام شکست مذاکرات یونان و اروپا، صف‌های طولانی در برابر دستگاه‌های خودپرداز در شهرهای مختلف این کشور کشیده شد و مردم سعی داشتند پول‌های خود را از بانک‌ها بیرون بکشند. اکنون طبق محدودیت‌های جدید اعلام شده، یونانی‌ها در هر روز تنها می‌توانند 60یورو (66دلار) از طریق دستگاه‌های خودپرداز برداشت کنند. سقف برداشت ماهانه هم 1800یورو تعیین شده است. بانک‌ها و بازار سهام یونان تا سه‌شنبه هفته آینده، یعنی 2روز پس از زمان مقرر برای برگزاری همه‌پرسی تعطیل خواهند بود.

• سقوط غیر منتظره بورس‌های اروپایی

همزمان با این اقدام، بازارهای اروپا، آمریکا و بسیاری از دیگر کشورهای جهان مثل ژاپن با سقوط شدید مواجه شدند. طبق آمار ارائه‌شده توسط گاردین، شاخص FTSE100 بازار سهام لندن در همان ساعات اولیه گشایش، 150واحد (بیش از 2درصد) سقوط کرد. بازارهای آلمان و فرانسه نیز شاهد سقوطی 4درصدی بودند. سهام بانک‌های اروپایی نیز در اتفاقی بی‌سابقه، 10درصد سقوط کردند.

تشدید بحران اقتصادی در یونان تنها بر بازار سهام جهان اثرگذار نبود و قیمت نفت نیز در بازارهای جهانی با بیش از یک دلار کاهش مواجه شد.

• همه‌پرسی سرنوشت‌ساز

پاسخ «نه» یونانی‌ها در همه‌پرسی یکشنبه هفته آینده، به‌معنای اعلام ورشکستگی این کشور و در نهایت افزایش احتمال خروج از اتحادیه اروپا و حوزه یورو خواهد بود. به اعتقاد برخی تحلیلگران، سیپراس طی روزهای اخیر تلاش داشته با غرور ملی یونانی‌ها بازی کند و رد طرح پیشنهادی طلبکاران بین‌المللی را به دوش مردم بیندازد.

یکی از مهم‌ترین عوامل دخیل در رأی هفته آینده یونانی‌ها این است که آنها دقیقا بدانند به چه چیزی رأی می‌دهند؛ اگر آنها فکر کنند رأی منفی‌شان به‌معنای خروج از اتحادیه اروپاست، احتمالا رأی مثبت بدهند، اما اگر فکر کنند تنها به پیشنهاد مطرح‌شده رأی می‌دهند، احتمالا رأی‌شان منفی خواهد بود. فضای کنونی یونان، متمایل به مخالفت با اروپایی‌هاست و احتمالا نتیجه نهایی همه‌پرسی رأی منفی به پیشنهاد آنها خواهد بود.

رأی منفی یونانی‌ها به‌معنای خروج از حوزه یورو و بازگشت دراخما، واحد پول یونان، به صحنه اقتصاد این کشور خواهد بود؛ مسئله‌ای که به سقوط ارزش پول این کشور، افزایش ناگهانی تورم، کمبود کالاهای اساسی، بنزین و دارو و حتی اقدام احتمالی بانک مرکزی یونان برای مصادره بخشی از دارایی‌های مردم نزد بانک‌ها منجر خواهد شد.

• ساعات سرنوش ساز

امروز که آخرین روز‌ ماه ژوئن است، یونانی‌ها باید یکی از اقساط بدهی‌های خود به مبلغ 7/1میلیارد دلار را به صندوق بین‌المللی پول پرداخت می‌کردند اما آنها اعلام کردند که دیگر توانایی پرداخت اقساط خود را ندارد. علاوه بر این، امروز آخرین روز اعتبار طرح نجات مالی فعلی یونان نیز هست؛ طرح نجاتی که یونان 5‌ماه برای تمدید آن مشغول چانه‌زنی بوده است. نخست‌وزیر این کشور در شامگاه یکشنبه در یک نطق کوتاه تلویزیونی در این رابطه گفت: «تصمیم اروپایی‌ها در عدم‌تمدید کمک‌های مالی به یونان واقعا اهانت‌آمیز و مایه بی‌آبرویی اروپایی‌هاست.»