به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی، رویدادهایی که طی دهه‌های اخیر به وقوع پیوسته، جریان متفاوت و‌ پیچیده‌ای را برای اقتصاد جهانی رقم‌ زده، به‌ طوری‌ که پیش‌بینی تصویر آینده اقتصاد جوامع مختلف را بسیار دشوار ساخته است. مجمع جهانی اقتصاد هر ساله کشورها را به لحاظ رقابت‌پذیری در سطح بین‌المللی با یکدیگر مقایسه و رتبه‌بندی می‌کند.

عامل نوآوری به دلیل اهمیت خاصی که دارد مبنایی است برای مقایسه کشورها با یکدیگر که حاصل این مقایسه را سازمان جهانی مالکیت فکری به همراه دو نهاد بین‌المللی دیگر هر ساله در گزارش (Global Innovation Index) بیان می‌کنند.

گزارش نوآوری جهانی (Global Innovation Index) با هدف بررسی ابعاد مختلف نوآوری و ارائه ابزاری کمکی جهت سیاست‌گذاری‌های بلندمدت و کلان کشورها انتشار پیدا می‌کند تا منجر به رشد نتایج و خروجی‌های آن، افزایش بهره‌وری و بهبود وضع اشتغال شود.

در رقابت کشورها با یکدیگر عوامل دیگری به‌ غیر از نوآوری مطرح است که عبارت است از نهادها و زیرساخت‌ها، بهداشت و آموزش پایه، ساختار اقتصاد کلان، آموزش عالی، حجم و کارآیی بازار کالا و کار، کارآیی بازارهای مالی و ظرفیت‌های جذب فناوری.

نوآوری جهانی در طراحی به دو شاخص اصلی زیر بستگی دارد: اول؛ ورودی نوآوری. دوم ؛ خروجی نوآوری، که هر یک از آن‌ها بر روی ستون ویژه خود متمرکز شده است. برای اولین مورد در این شاخص که (ورودی نوآوری) نام دارد، پنج ستون از عناصر اقتصاد ملی که قادر به فعالیت‌های نوآورانه است نشان داده شده است که عبارت‌اند از: نهادها، سرمایه انسانی و پژوهش، زیرساخت‌ها، توسعه‌ی بازار، توسعه‌ کسب‌وکار.

شاخص دوم که (خروجی نوآوری) است، در دو ستون به نمایش درآمده است که عبارت‌اند از: خروجی تکنولوژی و دانش‌بنیان و عرصه شناختی، خروجی خلاقانه. هر کدام از این 7 شاخص اصلی زیرمجموعه‌های خاص خودشان را دارند که در مجموع به 103 شاخص می‌رسد.

اطلاعات این گزارش از پایگاه موسسه شاخص‌های نوآوری جهان در ماه آوریل 2017 جمع‌آوری شده است.

1- در سال 2016 میلادی، در بین کشورهای مورد بررسی بر اساس شاخص نوآوری جهانی، رژیم صهیونیستی با رتبه 21 در دنیا از وضعیت خوبی برخوردار بوده است. بعد از آن امارات با رتبه 41، ترکیه با رتبه 42، عربستان سعودی با رتبه 49، ایران با رتبه 92 و مصر با رتبه 107 قرار گرفتند. این بررسی نشان می‌دهد که کشورهای مورد بررسی به‌جز ایران که با 14 پله صعود و ترکیه نیز با پیشی گرفتن از عربستان سعودی، سایر کشورهای مورد بررسی تقریباً همه تنزل رتبه داشته‌اند.

3- ایران از سال 2014 به بعد وضعیت و رتبه خود را بر اساس شاخص نوآوری جهانی در بین کشورهای مختلف دنیا بهبود بخشیده است و از رتبه 120 جهان در سال 2014 به 75 جهان صعود کرده است. هر چند که در سال 2014 نسبت به 2013 حدود 7 رتبه تنزل داشته است. یعنی از رتبه 113 در سال 2013 میلادی به رتبه 120 جهان تنزل یافته است. در حالی‌ که در سال 2017 نسبت به سال 2014 حدود 45 رتبه صعود کرده است.

رتبه‌بندی رقابت‌پذیری در سطح بین‌المللی بر اساس شاخص‌های زیادی صورت می‌پذیرد. برخی از این شاخص‌ها همانند حجم فیلم‌های بارگذاری شده در یوتیوپ در ایران کاربردی ندارد. به‌ صورت کلی در این رتبه‌بندی برخی کشورها همانند سوئد، سوئیس، انگلستان و برخی از کشورها تقریباً روند ثابتی دارند و همواره در بین 10 کشور برتر قرار می‌گیرند.



در بین کشورهای در حال توسعه جابجایی رتبه‌ها به نسبت زیاد است. در این‌ بین کشورهای منطقه بخصوص کشورهایی مانند عربستان سعودی هر چند از رتبه نسبتاً خوبی برخوردار است ولی در کل طی سال‌های مورد بررسی روندی نزولی داشته است. ولی کشورهای مانند ترکیه که در یک برهه زمانی درگیر مشکلات داخلی بوده است، در بیشتر سال‌ها روند رو به رشدی داشته است. ایران نیز از سال 2014 به بعد بهبود نسبتاً مناسبی در رتبه خود داشته است، یعنی از رتبه 120 در سال 2014 به رتبه 75 جهان در سال 2017 صعود کرده است. اگر روند رشد به این نحو ادامه پیدا کند رشد جمهوری اسلامی ایران می‌تواند به وضعیت و جایگاه بهتری دست پیدا کند.