الف در چند یادداشت به واکاوی دقیق تر مبانی، افکار و بنیانگذاران داعش پرداخت. قسمت اول مطلب با عنوان «طرح کندوی زنبور عسل چه بود/ چرا پرچم داعش سیاه است»، قسمت دوم با عنوان « ابوبکر البغدادی کیست/ داعش چگونه رهبران جبهه النصره را ترور کرد» و قسمت سوم «داعش ثروتمندترین تشکیلات تروریستی تاریخ معاصر» منتشر شد. یادداشت چهارم و آخر به شیوه های تبلیغاتی، قوانین و مقررات داعش و شکل گیری ائتلاف بین المللی  می پردازد.



شیوه‌های تبلیغاتی داعش

گروه داعش علاوه بر شیوه‌های خاص نظامی خود که موفقیت‌هایی را در عرصه نبرد برای این گروه به وجود آورده، در عرصه تبلیغی نیز دارای شیوه‌های خاص به خود است که از این طریق نیز توانسته نظر عده‌ای از مسلمانان را به خود جلب و برخی را نیز جذب کند. برخی از این شیوه‌ها عبارت‌اند از:



تأکید برتشکیل خلافت اسلامی

* اکثریت قریب به‌اتفاق مسلمانان جهان وضعیت حاکم بر فضای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی برجهان اسلام را وضعیتی خفت‌بار همراه با تحقیر از جانب قدرت‌های غیر‌اسلامی می‌بینند و یکی از مهم‌ترین علل آن را از بین رفتن خلافت اسلامی و شکل‌گیری حکومت‌های مستبد و غیر‌اسلامی به جای آن می‌دانند. داعش در همین زمینه شعار ایجاد خلافت اسلامی و به دنبال آن برداشتن مرزهای ساختگی را شعار اصلی خود قرارداد. داعش جهت عملی کردن این شعار پس از اشغال بخشی از کشور عراق به‌سرعت خاک‌ریزها و موانع مرزی بین دو کشور عراق و سوریه را از بین برد و اعلام کرد که این کار قدم اول برای از بین بردن مرزهای بین همه کشورهای اسلامی است.

* ابوبکر البغدادی رییس گروه تروریستی داعش طی سخنانی در خطبه‌های نماز جمعه موصل می‌گوید: «وقت آن رسیده است که مسلمانان حرمت خود را بازیابند. به اذن خداوند بار دیگر مسلمانان آقای جهان و پادشاه زمین خواهند شد.» این شعار موجب جذب عده‌ای از مسلمانان خصوصاً جوانان انقلابی کشورهای اسلامی به این گروه شده است.

* ابو محمد ۴۲ ساله یکی از شبه‌نظامیان بلژیکی است که به گروه تروریستی داعش پیوسته است. او می‌گوید: «من برای جهاد به دولت اسلامی پیوستم. جنگیدن برای برپایی حکومت جهانی مسلمانان وظیفه دینی من به شمار می‌رود.» وی سپس با پوزخندی طولانی اضافه می‌کند: به یاری خدا امپراتوری مسلمانان برپا خواهد شد.



* در فوریه ۲۰۱۴ عبدالواحد ماجد (مشهور به ابوسلیمان المهاجر) تبعه بریتانیا در یک بمب‌گذاری انتحاری در زندان مرکزی شهر حلب خود را منفجر کرد که منجر به فرار صدها زندانی شد. بعد از آن حادثه عمر البکری، یکی از مفتیان تند تکفیری در جبهه النصره در مصاحبه‌ای با رسانه‌ای بریتانیایی از ماجد به‌عنوان برادری بسیار عزیز تمجید و ستایش می‌کند و در مورد او می‌گوید: او بسیار علاقه‌مند به این موضوع بود که چگونه می‌توانیم یک دولت اسلامی تشکیل دهیم.



بهره‌گیری از عناوین مذهبی در اقدامات تروریستی و خرابکاری خود

از شیوه‌های موفق و تأثیرگذار گروه‌های تکفیری، شعار احیای جهاد، و نامیدن اقدامات تروریستی و خرابکاری خودبه‌عنوان جهاد است.

جهاد در اسلام از عظمت و ارزش بسیار بالایی برخوردار است و به کسی که علیه کفار به نبرد بپردازد عنوان مجاهد داده می‌شود و اگر کشته شود شهید شناخته می‌شود.



* در اواخر سال ۲۰۱۲ یک فرد تازه‌مسلمان شده در کالیفرنیا به نام Vinh Ngo Nguyen Sinh مشهور به ابو عمر غنوم،که خود را به سوریه رسانده است در مورد علت رفتن به سوریه می‌گوید: من شیفته جهاد بودم، زیرا برای همین کار متولدشده بودم.

* در ۱۰ سپتامبر سال ۲۰۱۴، شانون مورین کنلی، اهل کلرادو، به خاطر حمایت و پشتیبانی از داعش مجرم شناخته شد و دستگیر می‌شود. وی در اظهاراتش می‌گوید: جهاد تنها راه علاج بشر از مشکلات دنیای اسلام است.

* ابوالبراء الهندی، یکی از تکفیری‌های هندی که به سوریه رفته است در پیامی به دوستان و بستگانش می‌گوید: برادرانم می‌دانم چه حسی دارید، شما احساس افسردگی می‌کنید، پیامبر گفته درمان افسردگی جهاد در راه خداست. برادرانم اگر احساس می‌کنید که هیچ عزت و شرافتی ندارید، به جهاد بپیوندید و احساس شرافت و بزرگی کنید و از احساس سعادت مانند ما برخوردار شوید.



توجه به آموزش‌های اعتقادی نوجوانان و نیروهای خود

از‌جمله برنامه‌های داعش برگزاری دوره‌های آموزشی ـ تفریحی و خصوصاً مذهبی برای کودکان و جوانان در سنین مختلف است. داعش کودکان نه تا سیزده ساله را جذب و به اردوگاه‌های آموزشی اعزام می‌کند و آنان را به‌عنوان نیروهای نظامی و سربازان آینده خود آموزش می‌دهد. در این دوره‌ها، کاربرد انواع سلاح، شیوه‌های عملیات انتحاری، روش اعدام کردن و سربریدن، حفظ احادیث و آیات مربوط به جهاد و... به آن‌ها آموزش داده می‌شود.

داعش پس از این دوره‌ها افراد مورد نظر و واجد الشرایط را از بین شرکت‌کنندگان انتخاب می‌کند و از آن‌ها در عملیات نظامی، انتحاری، سربریدن دیگران و...بهره می‌گیرد.



تأکیدات بر روایت‌های آخرالزمانی

رهبران و طرف‌داران داعش در صحبت‌هایشاناشاره‌های زیادی به روایت‌های آخرالزمانی دارند ـروایت‌هایی که در آن گروهی از مسلمانان پس از قیام، عدل و داد را در جهان برقرار می‌کنند ـ و حرکت خودشان را بر قیام آخرالزمانی مسلمانان تطبیق می‌دهند و نبرد خودشان را با دیگران، نبرد نهایی مسلمانان موحد با کفار در آخرالزمان می‌دانند.



تطبیق دادن روایات اهل سنت در‌ خصوص آخر الزمان با رویدادهای امروز یکی از شیوه‌های تبلیغاتی داعش است و گروه داعش، سرزمین شام را مکانی معرفی می‌کند که مسلمانان در این سرزمین در نبرد نهایی آخرالزمان پیروز می‌شوند.



فعالیت گسترده و آزادانه در شبکه‌های اجتماعی

داعش برخلاف بسیاری از گروه‌های تکفیری دیگر، در شبکه‌های اجتماعی همچون توئیتر و فیس‌بوک فعال است، اعضا و طرفداران داعش صدها حساب در شبکه توئیتر دارند، آن‌ها در این حساب‌ها به‌صورت شبانه‌روزی، اخبار و تصاویر پیشروی‌ها و عملیات‌های داعش را منتشر می‌کنند. با توجه به اینکه شبکه‌های اجتماعی همچون توئیتر و فیس‌بوک در کشورهای عربی و میان مسلمانان غرب نشین محبوب هستند، خوراک‌های تبلیغاتی داعش به بسیاری از افراد می‌رسد و تعدادی از آن‌ها جذب این تبلیغات می‌شوند.

قدرت نمایی با کشتارهای بی‌رحمانه

داعش شیوه حرفه‌ای خاص به خود در تصویر‌برداری از اعدام‌ها و عملیات‌های نظامی دارد. این گروه توانسته است با این شیوه توجه رسانه‌های جهان را به خود جلب کند. ضبط و پخش تصاویر اعدام‌ها، کشتارهای دسته‌جمعی، عملیات‌های نظامی، عملیات‌های انتحاری، سربریدن خبرنگاران، زنده سوزان اسیران و اقلیت‌های مذهبی و... همراه با سرودها و شعارهای جهادی، موجب شده تا این گروه بسیاری از افراد خشن و ماجراجو را جذب و با ایجاد ترس و وحشت در بین مخالفان، روحیه عناصر خود را بالا ببرد و به‌عنوان یک قدرت برتر و بدون ترس از سایر قدرت‌ها و کشورها در اذهان اعضای خود مطرح شود.

قوانین و مقررات داعش

داعش در شهرهای تحت سلطه خود قوانین و مقررات مبتنی بر شریعت را اجرا می‌کند که برخی از آن‌ها عبارت‌انداز:

- زن‌ها بدون اجازه ولی خود حق خروج از خانه حتی مراجعه به پزشک را ندارند.



- زنان در صورت رعایت نکردن حجاب کامل و نپوشاندن تمام‌صورت خود، به‌شدت مجازات می‌شوند.



- زنان و دختران مخالف اسیر می‌شوند و باید به اعضای گروه فروخته شوند.



برای مثال زنان و کودکان ایزدی که به دست این گروه افتادند میان جنگجویانی که در عملیات سنجار حضور داشتند تقسیم شدند.



- همه اماکن مقدس به‌ویژه مساجد و آرامگاه‌های مقدس شیعیان را مظهر شرک و تخریب آن‌ها را واجب می‌دانند.



- آرامگاه‌های مقدس نزد اعراب سنی و صوفی باید تخریب شوند.



- همه معابد و مراکز مذهبی غیرمسلمانان باید تخریب شوند.



- پوشیدن لباس‌هایی که سمبل‌های مسیحی روی آن هک شده، همچون صلیب، انجیل و کشیش ممنوع است.



- پوشیدن لباس تیم‌های ورزشی همچون «بت پرستی» است و متخلفان چه زن باشند وچه مرد، با ۸۰ ضربه شلاق مجازات خواهند شد.



ویژگی‌های فکری، سیاسی و اعتقادی گروه‌های تکفیری

همه گروه‌های تکفیری علی‌رغم اختلافات زیادی که در برخی مبانی، اصول، برداشت‌ها و روش‌ها با هم دارند،در برخی از مسائل نیز با هم دارای اشتراک نظر هستند:



- شعار همه گروه‌های تکفیری ایجاد یا احیای خلافت جهانی اسلام است.



- مخالف نظام پارلمانی و حکومت مردم‌سالارانه‌اند.



- سلفیت تکفیری دشمنان اصلی خود را در مرحله اول شیعه و مخالفان خود می‌داند.



- هرگونه توسل به رسول اکرم (صلی‌الله علیه وآله وسلم)و اولیا را حرام می‌دانند.



- تخریب‌ضریح و گنبد رسول‌الله (ص) و ائمه اطهار (ع) و اصحاب را واجب می‌دانند.



- احکامی دینی خود را از حدیث استخراج می‌کنند و اعتنایی به ائمه و مفتیان اهل تسنن ندارند.



- به‌ کارگیری عقل را در مسائل شرعی جایز نمی‌دانند.



- معتقدند هر‌کس یکی از احکام اسلامی را ترک کند، محکوم‌ به کفر است. زیرا انسان یا مؤمن است یا کافر و جمع بین ایمان و کفر امکان ندارد.



- بر اساس اندیشه‌های تکفیری‌ها هرکسی با کافری ولایت بست یا او را علیه یک مسلمان یاری کرد از دین خدا خارج و کافر شده و اصل موالات را نقض کرده است و برای اثبات آن به آیات مختلفی از قرآن کریم ازجمله آیات ۵۱ از سوره مائده و ۲۸ از سوره آل‌عمران استناد می‌کنند.



شکل‌گیری ائتلاف بین‌المللی علیه داعش

داعش پس از تصرف موصل و اعلام خلافت اسلامی، برای تصرف شهرهای نفت‌خیز و مناطق کردنشین مانند سنجار به اقلیم کردستان حمله کرد و تعدادی از نیروهای پیشمرگه وابسته به اقلیم کردستان را به قتل رساند و به شهر اربیل رسید. این مناطق را تصرف و ادعای مالکیت کرکوک را کرد. پس از چند روز دو خبرنگار آمریکایی و یک انگلیسی را در مقابل دید جهانیان به بدترین شکل سر برید.

در مراکز تبلیغی و اطلاع‌رسانی مرتبط با داعش، موضوع تصرف کویت، حمله به عربستان و در اختیار گرفتن حرمین شریفین مطرح شد.



داعش در واقع شوک غیرمنتظره‌ای بود بر کشورهایی که این گروه را ایجاد و تجهیز کرده و به قدرت رسانده بودند. آن‌ها احساس کردند که داعش از خط قرمز و چارچوبه تعیین شده برای آن خارج شده است،به‌همین‌علت راهبرد آمریکا در قبال داعش را تغییر کرد و در پی تضغیف داعش (نه از بین بردن) تغییر کرد.



در سیزدهم شهریورماه سال ۱۳۹۳ باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا، برای نخستین بار و به‌طور رسمی بحث تشکیل ائتلاف بین‌المللی علیه داعش را در پایان نشست دو روزة کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در نیوپورت انگلیس، پیشنهاد کرد.

این پیشنهاد مورد استقبال متحدان آمریکا واقع شد و با پیگیری‌های عربستان‌سعودی در بیستم شهریورماه نشستی با حضور ۱۱ کشور عربی در شهر جده عربستان برگزار شد.



شرکت‌کنندگان در پایان کنفرانس طی بیانه‌ای پایبندی خود را به تشکیل ائتلاف بین‌المللی علیه داعش اعلام کردند و مصوب شد ضمن مقابله نظامی با داعش، با ایدئولوژی این گروه نیز مبارزه شود.



ائتلاف ضد داعش پس از این کنفرانس، چند نشست بین‌المللی در پاریس، لندن، و کپنهاک برگزار کرد. برخی از کشورهای منطقه و آمریکا حملات هوایی علیه مواضع داعش صورت دادند، لکن به نظر کارشناسان و صاحب‌نظران امور نظامی، با حملاتی که در پاکستان به گروه‌های سلفی و جهادی می‌شود بسیار متفاوت است. در موارد متعددی نیز به‌جای حمله به مراکز نظامی این گروه، اقدام به ارسال کمک‌های تسلیحاتی کرده‌اند که به‌ طور رسمی ضمن پذیرش ارسال کمک‌ها، اعلام کرده‌اند که این کمک‌ها اشتباهی ارسال‌شده است.