مرکز بین المللی مطالعات صلح: علت تغییر ترکیب رهبران ائتلاف مخالفان سوریه چه می باشد؟

این اولین بار نیست که در این ائتلاف تغییر و تحول در رهبران آن رخ داده است. از دلایل آن می توان به ساختار ناپایدار این ائتلاف اشاره کرد. در این ائتلاف طیف های متفاوت با اندیشه های متفاوت همانند طیف لیبرال ها ، طیف هایی با نگاه ملی گرایانه و بعضا جریان های اسلامی وجود دارد، که در ابتدا از این ائتلاف تحت عنوان شورای معارضه نام می بردند و پس از مدتی به ائتلاف تغییر نام داد، حضور طیف های مختلف با نگاههای مختلف می تواند از دلایل رو به افول بودن این ائتلاف باشد که زمینه های فروپاشی این شورا را فراهم و اقتدار آن را به چالش کشید. دلیل دوم مستقل نبودن این ائتلاف و ناتوانی آن برای مشارکت در مقابل قدرت سیاسی دولت سوریه بدون اتکا به دولت های خارجی برای ادامه حیات می باشد . یعنی از ابتدای شکل گیری مسائل معارضه و سوریه کشورهایی همچون قطر و نخست وزیر اسبق آن شیخ محمد بن جاسم کاملا بر گروههای مخالف اشراف داشته و حمایت های مالی قطر عامل شکل گیری و قدرت گرفتن این گروه بوده است. در این ائتلاف افرادی که نزدیکی بیشتری به اخوان المسلمنین داشتند قدرت گرفتند. پس از افول قطر، عربستان سعودی در میان این ائتلاف نفوذ یافت و افرادی که دیدگاه نزدیک تری نسبت به عربستان سعودی داشتند به صحنه قدرت آمدند. اخیرا نیز ترک ها در این ائتلاف نفوذ کرده اند. در حال حاضر نیز عوامل تضعیف کننده ذاتی درون ائتلاف ، تغییر مواضع خارجی و نگاه متفاوت آنها از عوامل دیگر افول این ائتلاف می باشد.

مرکز بین المللی مطالعات صلح: آقای خوجه رهبری جدید این ائتلاف بیشتر به چه گروه خارجی و درونی وابسته می باشد؟

آقای خالد خوجه رهبر جدید این ائتلاف به ترکیه گرایش دارد و اصلا این ائتلاف در استانبول شکل گرفته است و برخی افراد آن نیز در نزدیکی مرز با سوریه در ترکیه به فعالیت می پردازند. اساسا این ائتلاف مجموعه افرادی که سابقه ی فعالیت های سیاسی داشتند را به دور یکدیگر گرد آورد و تلاش داشت که گروههای مختلف در آن نقش داشته باشد، اما با مرور زمان این ائتلاف دچار عارضه بزرگی شد. حامیان ائتلاف و خود این ائتلاف بر این تصور بودند که نظام سوریه دوام چندانی نخواهد آورد و به زودی سقوط کرده، پس برنامه ریزی های آنها در صحنه مبارزه کوتاه مدت بود و با ادامه جنگ به مرور زمان متوجه شدند که در سوریه جریانات مختلفی در حال جنگ بودند . چنانچه جریانات نزدیک به اخوان که در داخل می جنگیدند و جریاناتی که نزدیک به ارتش آزاد و لیبرال ها بودند به تدریج حس کردند که گروههای اصلی مخالف مسلح معارصه آنها نیستند، بلکه عمدتا نیروهای جریان القاعده بود که پس از مدتی ابتکار عمل را در دست گرفتند، و عملا گروههای دیگر را از صحنه مبارزه حذف یا تضعیف کردند. لذا در سوریه جریان النصره توانسته مراکز متعددی را گرفته و افراد زیادی را و حتی در خارج از سوریه درکشورهای عربی و غربی یارگیری کرده و حضور خود را در صحنه جنگ بیشتر از بقیه تثبیت کند. بنابراین این ائتلاف تضعیف و گروههای نظامی نزدیک به آنها بتدریج تحلیل یافت.

مرکز بین المللی مطالعات صلح: مهم ترین حامیان سیاسی و مالی این گروه کدام کشورها هستند؟

البته در حال حاضر این ائتلاف تضعیف شده و جایگاه چندانی ندارد. اگر چه اروپایی ها مخصوصا فرانسه و ایالات متحده سعی به حفظ ائتلاف دارند. آنها معتقدند که این ائتلاف طیف میانه رویی می باشد و از جریان های تندرو و سلفی نیستند و با جریان های القاعده و النصره زاویه دارند. لذا بیشتر حمایت هایشان نیز از ارتش آزاد و همین ائتلاف می باشد، آمریکایی های بدون هیچ تردیدی بارها کمک های تسلیحاتی، اقتصادی و مالی را به این ائتلاف بیان داشته است. کشور ترکیه به عنوان مرکز آموزشی، فعالیت های آنها را در داخل ترکیه برنامه ریزی و برنامه هایشان را تدوین کرده اند و افراد آنها به راحتی در ترکیه در حال تردد هستند و تجهیز هم می شوند. علاوه بر این کشورها کشورهای عربی مخصوصا قطری های کمک های مستقیم خود را به این ائتلاف دریغ نکرده اند و هنگامی که عربستان سعودی رهبری این ائتلاف را داشت به طور مرتب کمک های مالی در اختیار آنها قرار داد و به نظر می رسد با توجه به دریافت این کمک های بازده نهایی آن بسیار اندک بوده است. و همین مسئله نیز باعث شده است بین گروههای داخلی این ائتلاف اختلافاتی به وجود آید. چنانچه برخی جریان های داخل ائتلاف برخی دیگر از گروههای داخل ائتلاف را متهم به دریافت پشت پرده کمک ها از کشورهای دیگر هم سو با این ائتلاف می کنند و افرادی مانند آقای معاد الخطیب از این گروه جدا و ائتلاف را متهم به فساد کرده و ردپای کشورهای غربی و عربی را در آن آشکار کرده اند..

مرکز بین المللی مطالعات صلح: این شکاف در داخل ائتلاف چه تاثیری در آینده سوریه دارد؟

به نظر می آید این ائتلاف از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و اکنون برای حضور در مسکو با مشکل مواجه شده اند، چنانچه طیف جدا شده از این ائتلاف به این نتیجه رسیده اند که بهتر آن است با دولت سوریه پای میز مذاکره بنشینند و واقعیت های سوریه را ببینند. ولی طیف دیگر نگاهشان به کمک های دریافتی از سوی غرب و کشورهای عربی می باشد. در حالی که آنها نیز باید واقعیت های امروزه سوریه را ببینند . آنان بهتر از هر کسی به این واقفند که با این وضعیت به هیچ عنوان این ائتلاف جایگاه جدی برای مقابله با نظام سوریه و ارتش سوریه ندارد.

مرکز بین المللی مطالعات صلح: به نظر شما با توجه به در پیش بودن نشست های قاهره و مسکو رویکردهای سیاسی و امنیتی این ائتلاف در قبال آینده نظام سوریه و هر گونه میانجی گری در مذاکرات صلح چه می باشد؟

این ائتلاف از جایگاه محدودی برخوردار است، معضل سوریه در بود یا نبود این ائتلاف نیست. البته ممکن است این ائتلاف در حل بحران سوریه یک عنصر تاثیر گذار بسیار محدودی باشد، اما برای حل بحران سوریه توافق منطقه ای و بین المللی لازم است. بحران سوریه فراتر از مشکلات داخلی می باشد و من مدت هاست به این مسئله معتقدم که برای رفع بحران سوریه نیروهای منطقه ای و بین المللی باید به توافق رسیده و به راه حل نهایی برسند. بر اساس واقعیت های امروزی سوریه، بهتر است از این زاویه به قضیه نگاهی بیافکنیم که، تا زمانی که اراده منطقه ای و بین المللی برای بحران سوریه شکل نگیرد بحران سوریه همچنان ادامه دارد.

منبع: مصاحبه با مرکز بین المللی صلح