انسان سؤالات فراوانی را در این مورد در ذهن خود می‌یابد تا آنجا که اگر بگوییم بعضی از سؤالات به صورت روزانه در بین مردم جریان دارد، سخن به گزاف نگفته‌ایم.

سؤالاتی از این قبیل:

- عوامل مؤثر در افزایش روزی چیست؟ اسباب و علل کاهش روزی کدام است؟

- فلسفه وسعت رزق یک گروه و اندک بودن رزق گروهی دیگر چیست؟

- نقش تلاش و سعی انسان برای به دست آوردن روزی و ارتباط آن با تقدیر روزی چگونه است؟

- آیا دعا در افزایش روزی مؤثر است؟

- تا چه اندازه رزق حلال و حرام در سرنوشت انسان مؤثر است؟

کتاب «رزق و روزی از دیدگاه قرآن و حدیث» اثر علی متین، به سؤالات و دغدغه‌های افراد در خصوص کسب رزق و روزی از دیدگاه قرآن و حدیث پاسخ گفته است که در ادامه می‌خوانید:

درخواست رزق و روزی و یا وسعت آن و... در آیات و روایات از سوی انبیاء و اولیاء مطرح شده است و ائمه معصومین(ع) ما را نیز به دعا کردن تشویق فرموده و از ما خواسته‌اند که در نعمت‌های الهی را به‌وسیله دعا گشوده و باران رحمت خداوند سبحان را فرو آوریم. از همین‌رو مرحوم حر عاملی در کتاب شریف «وسائل الشیعه» در کتاب التجاره، بابی را تحت عنوان «باب استحباب الدعاء فی طلب الرزق و...» مطرح نموده است.

اما پرسشی که در این میان مطرح می‌شود این است که: آیا دعا تأثیری در افزایش روزی دارد؟ نگاهی گذرا به آیات، روایات و ادعیه داشته و نمونه‌هایی از دعا در طلب رزق را بیان می‌کنیم:

دعاهای انبیاء و اولیاء برای طلب روزی در آیات و ادعیه

الف: آیات

1- حضرت عیسی(ع) از خداوند سبحان این‌چنین طلب روزی می‌کند:

«اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَیْنَا مَآئِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لِّأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَةً مِّنکَ وَارْزُقْنَا وَأَنتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ»

بارالها، پروردگارا، از آسمان، خوانی بر ما فرو فرست تا عیدی برای اول و آخر ما باشد و نشانه‌ای از جانب تو و ما را روزی ده که تو بهترین روزی دهندگانی.

2- حضرت ابراهیم(ع) نیز برای اهل مکه تقاضای روزی نموده به خداوند سبحان عرضه می‌دارد:

«رَبِّ اجْعَلْ هَٰذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُم بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ»

پروردگارا، این (سرزمین) را شهری امن گردان و مردمش را ـ هر کس از آنان که به خدا و روز بازپسین ایمان بیاورد ـ از فرآورده‌ها روزی بخش.

ب: ادعیه:

ائمه (ع) نیز در اوقات مختلف از خداوند سبحان به گونه‌های مختلف طلب رزق و روزی نموده‌اند؛ به‌عنوان نمونه:

1- در تعقیب نماز عشاء به خداوند سبحان عرضه می‌داریم:

«اللَّهُمَّ إِنَّهُ لَیْسَ لِی عِلْمٌ بِمَوْضِعِ رِزْقِی وَ إِنَّمَا أَطْلُبُهُ بِخَطَرَاتٍ تَخْطُرُ عَلَی قَلْبِی فَأَجُولُ فِی طَلَبِهِ الْبُلْدَانَ فَأَنَا فِیمَا أَنَا طَالِبٌ کَالْحَیْرَانِ لا أَدْرِی أَ فِی سَهْلٍ هُوَ أَمْ فِی جَبَلٍ أَمْ فِی أَرْضٍ أَمْ فِی سَمَاءٍ أَمْ فِی بَرٍّ أَمْ فِی بَحْرٍ وَ عَلَی یَدَیْ مَنْ وَ مِنْ قِبَلِ مَنْ وَ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّ عِلْمَهُ عِنْدَکَ وَ أَسْبَابَهُ بِیَدِکَ وَ أَنْتَ الَّذِی تَقْسِمُهُ بِلُطْفِکَ وَ تُسَبِّبُهُ بِرَحْمَتِکَ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اجْعَلْ یَا رَبِّ رِزْقَکَ لِی وَاسِعا وَ مَطْلَبَهُ سَهْلا وَ مَأْخَذَهُ قَرِیباً وَ لا تُعَنِّنِی بِطَلَبِ مَا لَمْ تُقَدِّرْ لِی فِیهِ رِزْقا فَإِنَّکَ غَنِیٌّ عَنْ عَذَابِی [عَنَائِی‏] وَ أَنَا فَقِیرٌ إِلَی رَحْمَتِکَ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ جُدْ عَلَی عَبْدِکَ بِفَضْلِکَ إِنَّکَ ذُو فَضْلٍ عَظِیمٍ».

خدایا به درستی که به محل روزی‌ام علم ندارم و حقا روزی خود را برحسب گمان‌هایی که بر دلم خطور می‌کند، می‌جویم پس در جست‌وجوی آن، شهرها را زیر پا می‌نهم. بنابراین در آنچه جویای آنم مانند سرگردانی هستم که نمی‌دانم آیا آن (روزی) در دشت و بیابان است یا در کوه و زمین، یا در آسمان و بیابان، یا در دریا؟ و به‌دست کیست؟ و حقیقتا دانستم که دانش او نزد توست و وسایل آن به‌دست توست و تویی که قسمت می‌کنی آن را با لطفت و سبب‌سازی می‌نمایی با رحمتت، خدایا! پس درود فرست بر محمد و خاندانش، برای من روزی فراوانی قرار بده، ای پروردگار!

2- در دعاهای بین الطلوعین می‌خوانیم:

«اللَّهُمَّ امْدُدْ لِی فِی عُمُرِی،‌وَ أَوْسِعْ لِی فِی رِزْقِی؛ خدایا عمرم را طولانی نموده و در روزی‌ام گشایش فرما».

با دقت در این آیات و ادعیه می‌توان به این مطلب پی برد که دعا کردن برای جلب رزق و روزی از سوی انبیا و اولیا یک امر همیشگی بوده و توجه خاصی بدان مبذول شده است، حال برای طلب رزق معنوی و یا مادی؛ چراکه ائمه(ع) در دعاهای مختلف خود که هر روز، هر هفته و هر سال تداوم داشته است، وسعت رزق، گوارایی روزی و مانند آن را از خداوند سبحان درخواست کرده‌اند.