هفته نامه زندگی مثبت: اگر کلمه «NLP» را در موتور جستجوگر گوگل وارد کنید، نتایج بسیاری نشان داده می شود که گویای وجود استادان بزرگ «ان ال پی» در ایران است؛ استادانی که اغلب بدون تحصیلات و تخصص آکادمیک مدعی آموزش روشی می شوند که از آن طریق موفقیت و ثروت را در مدتی کوتاه وارد زندگی تان می کنند. خیلی ها برای رسیدن به موفقیت و ثروت هزینه زیادی را صرف شرکت در این کلاس ها می کنند اما...





مدعیان «ان ال پی» چه کسانی بودند؟



NLP مخفف «Neuro Lingustic Programming» به معنای برنامه ریزی عصبی کلامی است که «ریچارد بندلر» و «جان گریندر» اواخر دهه 70 میلادی ابداع کردند. آنها ادعا کردند برای رسیدن به این روش از فرمول های ریاضی و مبانی زبانشناسی استفاده کرده اند. در واقع با این نوع توجیه، در ظاهر پایه علمی برای نظریه خود مطرح کردند و از آنجا که اطلاعات و تخصص روانشناسی نداشتند با کمک و راهنمایی از یک فرد روانشناس که در زمینه هپنوتیزم تخصص داشت، برخی راهکارها را از طریق این شخص به دست آوردند. بر همین اساس روشی که آنها ابداع کردند نوعی شبه هیپنوتیزم بود که قصد داشتند به وسیله این روش برخی اختلال های روانی را اصلاح کنند.



استفاده از هیپنوتیزم و ریلکسیشن



سیستم «ان ال پی» می گوید که ما علاوه بر حواس پنجگانه حس ششمی نیز داریم که همان زبان درونی مغز ماست و به صحبت ها و گفتگوهای ذهنی که با خود انجام می دهیم گفته می شود.



حس ششم به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه در مورد حوادث هیجانی که درون ما از طریق گفتگوهای ذهنی شنیده، تصمیم گیری می کند. در این روش تصویر ذهنی ناخوشایند از یک اتفاق را با یک تصویر ذهنی خوب جایگزین می کنند. فردی که به هیپنوتیزورها مراجعه می کرد ابتدا اطلاعاتی از زندگی شخصی اش گرفته می شود تا متوجه شوند به چه دلیلی به آنها مراجعه کرده است.



برای مثال با مطرح کردن برخی سوال ها متوجه ترس، اضطراب و دیگر مشکلات روانی فرد می شدند. در این روش آنها واکنش افراد به برخی تصاویر یا کلمه ها که یادآور تجربه ناخوشایند فرد مورد بررسی می کردند و به دنبال آن واکنش فرد نسبت به برخی اتفاق های خوب را نیز مورد توجه قرار می دادند.



برای مثال از فرد می خواستند دریا را تصور یا یک روز تعطیل را در کنار دریا تصویرسازی کند و از این طریق احساس خوب به وجود آمده را به مشکل فرد تعمیم می دادند.



استفاده از این روش که از طریق ریلکسیشن و هیپنوتیزم بوده می تواند تا جاهایی کارآیی داشته باشد اما به صورت قطعی به درمان بیمار نمی پردازد.





بندلر و گریندر به تدریج شروع به نوشتن کتاب هایی در این زمینه کردند و شهرت زیادی به دست آوردند. آنها ادعا کردن از طریق این سیستم نه تنها تمامی مشکلات روانشناسی قابل حل است بلکه با تغییر دیدگاه های افراد از این طریق می توان انسان ها را به موفقیت و ثروت رساند. آنها به افراد نوید دادند به جای طی کردن راه های طولانی روانپزشکی، تنها در چند جلسه یا حتی یک جلسه می توان افراد را درمان کرد. در واقع درست از همین جا بود که حرف های غیرعلمی آنها شروع شد و روش آنها صورت یک نوع کلاهبرداری به خود گرفت.



کاری شبیه جادوگران



در حیطه پزشکی وقتی صحبت از علم یا درمان می شود، باید این موضوع را بررسی کرد که آیا استفاده از یک روش درمانی منتهی به درمان می شود یا نه. آنچه در رول «ان ال پی» اتفاق افتاد به این صورت بود که نتیجه بررسی ها نشان داد درمان افراد به صورت موقت بوده است.



برای مثال شما با شرکت در 2 جلسه کلاس بدنسازی نمی توانید به یکی از قهرمانان ورزشی تبدیل شوید. استفاده از تصویرسازی مثبت نیز دقیقا شبیه این موضوع است.

در واقع روش «ان ال پی» یک روش شبه علمی بوده نه علمی. زمان گذشته جادوگرانی وجود داشتند که ادعا می کردند با گفتن برخی وردها و انجام کارهایی خاص دوای هر دردی را می دانند و درمان می کنند.



پرونده دادگاهی «ان ال پی»



روش «ان ال پی» مانند یک حباب بود. البته این روش در دهه 80 و 90 طرفداران زیادی پیدا کرد و به اصطلاح مد شد. پیروان این روش درآمدهای زیادی از طریق آن به دست آوردند اما اواخر دهه 90 بندلر و گریندر مشکلاتی در زمینه ثبت برند «ان ال پی» با یکدیگر پیدا کردند و از یکدیگر جدا شدند. چندی بعد یکی از این 2 نفر ادعا کرد طرف دوم عده ای افراد را در این سیستم قربانی کرده و بر همین اساس کمپین هایی علیه یکدیگر راه انداختند.



 اختلاف آنها به دادگاه کشید و فرد خاطی محکوم شد و علاوه بر این، جریمه سنگینی را هم پرداخت اما از آن به بعد با وجود برطرف شدن اختلاف و عقد صلحنامه بین برندلر و گریندر، «ان ال پی» همچنان باقی ماند و دیگر به عنوان برند مطرح نشد بلکه هر کس می توانست آن را به کار بگیرد.



راه میانبر وجود ندارد



افراد باید در علم پزشکی و روانپزشکی توجه کنند که ما چیزی به نام راه میانبر نداریم. راه میانبر همیشه جذابیت های خاص خودش را دارد مانند جمله هایی که به شما می گوید: «ما یک شبه شما را به موفقیت می رسانیم» یا «یک شبه شما را پولدار می کنیم» و ... در واقع منظور از یک شبه همان مدت زمان کوتاه است اما به این نکته توجه کنید فردی که در یک یا چند جلسه و با استفاده از ارائه تکنیک هایی خاص می خواهد شما را به موفقیت و ثروت برساند چرا خود به چنین موفقیتی نرسیده و وقت خود را صرف صحبت کردن در مورد موفقیت و تکنیک های آن کرده است؟





وقتی فردی به شما پیشنهادی می دهد که بسیار اغراق آمیز است حتما در مورد آن شک کنید چون ممکن است این روش باعث از دست رفتن انرژی و وقت شما یا به باد رفتن سرمایه تان شود و مهمتر از همه ممکن است شما را ناامیدتر و سرخورده تر کند.



درمان به زمان و سختی نیاز دارد



مشکل زمانی به وجود می آید که یک روش خاص مدعی شود که کلید تمامی مشکلات و دردهاست، در غیر اینصورت استفاده از یک روش ممکن است در بعضی موضوعات سبب ایجاد آرامش در افراد شود، دقیقا مثل دارونما یا پلاسیبو که در بعضی افراد «حدود 20 درصد» سبب بهبود جزیی می شود اما نمی تواند درمان قطعی تمامی دردهای او باشد یا در مورد تمامی افراد کاربرد داشته باشد.



کارشناس: دکتر قائم مقامی، روانپزشک



تنظیم: ملیحه مهدوی