به گزارش همشهری، وزیر صنعت که به تازگی با امضای یک نامه عجیب به همراه 3 وزیر دیگر از قیمت‌گذاری دولتی کالا گلایه کرده است، هفته گذشته در چرخشی آشکار در ستاد تنظیم بازار خواستار خروج تعداد زیادی از محصولات ازجمله پتروشیمی از بورس کالا شد، این در حالی است که هیأت دولت در یک رویه کاملا متفاوت موادی از لایحه قانون تنظیم برخی از احکام و مقررات برنامه‌های توسعه کشور را تصویب کرد که یکی از مواد مورد تصویب، خرید کالا یا خدمات از طریق بورس کالا بود.

• ماجرا از چه قرار است؟

قضیه از این قرار است که هفته پیش ستاد تنظیم بازار تشکیل جلسه داده است و در این نشست محمدرضا نعمت‌زاده طرح خروج تعداد زیادی از محصولات پتروشیمی را از بورس کالا روی میز گذاشته است. از قرار معلوم وزیران عضو ستاد تنظیم بازار در ابتدا با نظر وزیر صنعت، معدن و تجارت مخالفت کرده‌اند اما وقتی که با اصرار آقای وزیر مواجه می‌شوند موضوع را به کارگروه تنظیم بازار ارجاع می‌دهند تا این کارگروه مشخص کند که چه کالاهایی از بورس خارج شوند و چه کالاهایی در این بورس بمانند. همزمان هفته گذشته نشست هیأت دولت به ریاست حسن روحانی رئیس‌جمهور برگزار شد.

در این نشست، دولت در یک تصمیم کاملا متضاد با دیدگاه‌ها و اقدامات وزیر صنعت، موادی از لایحه قانون تنظیم برخی از احکام و مقررات برنامه‌های توسعه را تصویب کرد. یکی از مواد مورد تصویب، خرید کالا یا خدمات از طریق بورس کالاست. البته این نخستین مصوبه دولت با چنین محتوایی نیست هیأت دولت بارها خواستار تقویت بورس کالا از طریق عرضه گسترده‌تر محصولات قابل عرضه در این بازار شده است.

• چرا خروج پتروشیمی از بورس کالا مهم است؟

سال‌ها پیش که هنوز معاملات پتروشیمی در بورس کالا انجام نمی‌شد، محموله‌های پتروشیمی در تناژ‌های مختلف به‌صورت حواله‌ای و تحت نفوذ افرادخاصی مبادله می‌شد. براساس آنچه فعالان بازار پتروشیمی نظر می‌دهند این سیستم از آن جهت که رانت و فساد زیادی ایجاد کرده بود تصمیم گرفته شد محصولات پتروشیمی در بورس کالا با نظارت چشم‌های بیدار خریداران و فروشندگان انجام شود.

اما از زمان ورود پتروشیمی به بورس کالا وزارت صنعت به اینکه معاملات بازار مزبور به‌صورت آزادانه انجام شود رضایت نداد و قرار شد با تاسیس سایت بهین‌یاب مجوز‌های لازم را برای خریداران و فروشندگان صادر کند و از سوی دیگر قیمت‌ها براساس فرمولی که این وزارتخانه تعیین می‌کند، انجام شود.

کارشناسان تأکید می‌کنند اگر مشکلی هم در بازار معاملات پتروشیمی وجود داشته باشد ناشی از تصمیم‌های عجیب وزارت صنعت است و تنها راه انجام بهینه معاملات پتروشیمی در بورس کالا، آزاد‌سازی‌ کامل معاملات پتروشیمی است.

• خروج پتروشیمی از بورس کالا تبعات سنگینی دارد

دبیران کل کانون کارگزاران بورس و کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران نسبت به خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا واکنش نشان داده و تبعات این تصمیم را برای اقتصاد ایران سنگین اعلام کردند. روح‌الله میرصانعی، دبیر کل کانون کارگزاران در این‌باره گفت: تنها ماحصل خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا، افزایش رانت و رواج دلالی است. او افزود: موضوعی که امروز جای تعجب دارد، انتقاد وزارت صنعت از رویدادهایی است که خود این وزارتخانه سر منشأ آن اتفاقات در بورس کالا بوده است.

برای مثال سامانه بهین‌یاب این وزارتخانه مجوز حضور شرکت‌ها برای خرید محصولات در بورس کالاست، به این ترتیب این نهاد دولتی خود سازوکار رقابت آزاد در بورس کالا را برهم زده و از طرفی بورس نیز تا آنجا که امکان داشته با سیاست‌های این وزارتخانه راه آمده است.

او اضافه کرد: با خروج محصولات پتروشیمی باز هم شاهد اختلاف قیمت اعلامی از سوی دولت و قیمت‌های بازار خواهیم بود که همین اختلاف قیمت، رانت و فساد را در بازار گسترش می‌دهد. بهروز خدارحمی، دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری هم گفت: افزایش رانت، دلالی، فرار مالیاتی و کشف نرخ غیرشفاف، کمترین تبعات این تصمیم است.او تصریح کرد: تأکید بر معامله محصولات پتروشیمی در بازار غیررسمی به معنی ایجاد بازار غیرشفاف است که با ابلاغیه رئیس‌جمهور مبنی بر شفافیت فعالیت‌های اقتصادی در تضاد است.