رضا درستکار منتقد سینما و تلویزیون که سابقه مستندسازی نیز دارد در گفتگو با خبرنگار مهر درباره حجم زیاد تبلیغات و آگهی های تلویزیونی که این روزها این رسانه را به نوعی دچار آنتن‌فروشی حتی در برنامه‌های مذهبی کرده است، گفت: البته در ابتدا و اینکه تلویزیون ایران این اقبال را پیدا کرده است که شرکت‌ها برای پخش آگهی‌های بازرگانی به آن مراجعه می کنند، خود جای بسی خوشحالی دارد.

وی ادامه داد: بنابراین این یک امتیاز است و از طرف دیگر هم، تلویزیون از منظر اقتصادی چاره‌ای ندارد که این تبلیغات را بپذیرد زیرا بخش مهمی از گردش مالی و اقتصادش متکی به آگهی هاست، اما نقد مهم ما می تواند به آن بخش وارد شود که تبلیغاتی که به تلویزیون ارایه می‌شود با چه ارزش و چه کیفیتی و در چه موقعیت‌هایی نمایش داده می‌شود؟

این منتقد با اشاره به اینکه بسیاری از برنامه‌ها و آگهی‌های تلویزیونی که در ایام ماه مبارک رمضان پخش می‌شوند از روی بی‌سلیقگی هستند، افزود: در واقع باید گفت که بی‌سلیقگی‌های بزرگی در تلویزیون و سیاستگذاری های حاکم بر آن وجود دارد. آنچه بر تلویزیون یا همان صداوسیمای ما می گذرد به دور از معیارهای زیبایی‌شناسی است و هیچ تلاشی برای بهبود، زیبا و بهتر شدن محیط و نحوه شکل زندگی مخاطبان در آن حس نمی کنیم. در حالیکه اگر نگاهی به شبکه‌های تلویزیونی دیگر کشورها و یا حتی بعضی از همین شبکه‌های ماهواره‌ای بیندازیم، می‌فهمیم که در این رسانه ‌ها بسیار روی حس و استعلای روحی و زیبایی‌شناسی مخاطب و محیط کار می‌کنند و استانداردهای جهانی رعایت می‌شود.

درستکار این بی‌سلیقگی را ناشی از نوعی بیگانگی با مدیوم رسانه و حجم زیاد و بی‌کیفیتی تبلیغات تلویزیونی دانسته و بیان کرد: اگر قرار باشد که روزی جنس و خود این تبلیغات هم بررسی شود، عمدتا کیفیت و خلاقیتی در آنها دیده نمی‌شود و اکثر آگهی هایی که می بینیم کپی‌های دست چندم تبلیغات و آگهی‌های خارجی هستند. از طرف دیگر در نظر گرفته نمی‌شود که این تبلیغات، مخصوصا آگهی‌های بازرگانی دو محصول و صنعت مهم کشور «چای و برنج» چه اهمیتی برای ایران دارند. باید گفت که با این شکل ارائه تلویزیونی، دو صنعت مهم ما در حوزه «چای و برنج» به نابودی کشانده‌ شده است.

وی با اشاره به تبلیغاتی که در وسط برنامه‌های نزدیک افطار پخش می‌شوند، گفت: تلویزیون باید نوعی وقت‌شناسی را هم رعایت کند، این وقت‌شناسی یعنی هنگامی که مخاطب در یک فضای روحانی قرار گرفته از پخش آگهی‌های تجاری که به نوعی همسو با ارزش‌های برنامه نیست، جلوگیری شود؛ اما خب ...!

این روزنامه‌نگار و منتقد سینما پرهیز از آنتن فروشی در تلویزیون را به ماه رمضان منحصر ندانست و بیان کرد: البته با لفظ آنتن فروشی که عبارت تندی است، موافق نیستم اما این حجم از تبلیغاتی که امروزه در برنامه‌های تلویزیون و یا در میان برنامه ها دیده می‌شود، فقط منحصر به ماه رمضان نیست. تقریبا اغلب مواقع شاهد چنین بی سلیقگی هایی هستیم و این اشکال در ماه رمضان بیشتر دیده می شود زیرا روش های مدیران تلویزیون، اصالت دادن و متکی بودن بر نوعی «مناسبت گرایی» است.

وی ادامه داد: تلویزیون در برنامه سازی نباید مناسبت گرا باشد زیرا رقبای زیادی دارد. مخصوصا امسال که سال فرهنگ است و بیشتر باید به این مقوله، یعنی تولید فکر و برنامه های فرهنگی همت گمارد.

درستکار با اشاره به نامگذاری سال 93 به نام سال اقتصاد و فرهنگ گفت: من می پرسم امسال تا به اینجا، آن ها یعنی مدیران محترم چه کرده اند؟ چه تفاوتی با سال های دیگر داشته اند؟ چه برنامه‌ای در حوزه فرهنگ به تلویزیون ما اضافه شده است؟ چرا در این یک ماه گذشته، همه برنامه‌ها تحت تاثیر جام جهانی قرار گرفت؟ و حتی تنها برنامه فرهنگی و هنری شبکه سه، با عنوان «هفت» به مدت یک ماه تعطیل شد!؟ جالب آن که همچنان که در روزنامه‌ها همیشه صفحه فرهنگ و هنر اولین حوزه‌ای است که قربانی آگهی ها می‌شود در تلویزیون فرهنگی ما هم بهترین ساعات به برنامه‌هایی غیر فرهنگی اختصاص دارد و فرهنگ همیشه قربانی خوبی است! من با این تشویق و شدت دادن بر نوعی سانترالیسم مصرف، چندان موافق نیستم.

این منتقد با اشاره به اینکه محتوای بسیاری از این پیام‌های بازرگانی با ارزش‌هایی که خود تلویزیون در جهت معرفی آنها می‌کوشد در تضاد است، بیان کرد: سازمان‌ها و آژانس‌های تبلیغاتی در ساخت آگهی‌های خود، رقابت حیرت انگیز و نادرستی با یکدیگر دارند، شاید طبیعی هم باشد اما این صداوسیما است که نباید ناقض روح کلی و متن برنامه‌هایش باشد.

وی اضافه کرد: بسیاری از این تبلیغات بر نظام مصرف گرایی و کاپیتالیستی تاکید دارند و این مساله تا حدودی رفتار دوگانه صداوسیمای ما را نشان می‌دهد! آیا اصالت دادن به مصرف، آن هم تا این حد، رواست؟ 

درستکار در پایان با انتقاد از اینکه در کشور به فرهنگ به‌عنوان چرخ پنجم گاری نگاه می‌شود، گفت: با استیلای این دیدگاه، طبیعی است که همیشه فرهنگ قابلیت حذف داشته باشد و همیشه کمترین بودجه را به آن اختصاص دهند و همیشه به چشم یک غریبه به آن و افراد شاغل در آن بنگرند!