به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) – منطقه یزد، استان یزد را غالباً به کویر وسیع و سوزانش و هوای خشک و گرمای طاقت فرسایش می‌شناسند، ولی در فاصله 270 کیلومتری مرکز استان و در جنوبی‌ترین نقطه آن در شهرستان خاتم، جنگلی وسیع و بکر وجود دارد که بی‌شک چشمان هر گردشگر و طبیعت‌دوستی را جادو می‌کند.

اگر چه این منطقه جنگلی که به "باغ شادی" معروف است، متفاوت با جنگل‌های شمال کشور است و پوشش غالب آن را درختچه‌ها و درختانی نظیر بنه تشکیل می‌دهد، ولی در کویر فاقد پوشش گیاهی این استان، مناطق جنگلی بیش از هر چیزی نظر هر رهگذری را به خود جلب می‌کند.

‌هرچند به دلیل شرایط اکولوژیک حساس و شکننده منطقه و فشار بی‌امان و بسیار زیاد از سوی صاحبان دام‌ها، خسارات جبران‌ناپذیری به گونه‌های با ارزش این منطقه وارد شده است، اما با این حال جنگل باغ شادی را می‌توان از ظرفیت‌های مهم طبیعت استان به شمار آورد.

وجود درختان بنه با قطر بالای یک متر و عمر بیش از 500 سال در این منطقه، بیانگر قدمت زیاد منطقه و توده جنگلی آن است و شواهد موجود در منطقه بیانگر این واقعیت است که این جنگل در روزگاری نه چندان دور از نظر تراکم بسیار غنی‌تر از امروز بوده است.

بزرگترین جنگل طبیعی استان کویری یزد

"حسن اکبری" معاون محیط طبیعی اداره کل محیط زیست استان یزد به بهانه نامگذاری هشتم مردادماه به نام "روز ملی جنگل رمز حیات" در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) – منطقه یزد، از این جنگل به عنوان مهمترین محدوده جنگلی استان یاد می‌کند که بیشترین وسعت جنگل‌های طبیعی استان را به خود اختصاص داده است.

وی در این باره اضافه می‌کند: حدود 11 هزار هکتار از این جنگل‌ها متراکم و تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان قرار دارد و 60 تا 70 هزار هکتار آن زیر نظر اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مدیریت می‌شود که بخشی از این قسمت نیز منطقه شکار ممنوع تلقی می‌شود و به صورت مشترک زیر نظر محیط زیست و منابع طبیعی مدیریت می‌شود.

به گفته اکبری، تاکنون بیش از 50 گونه پرنده در جنگل شادی شناسایی شده است که عمدتاً متفاوت با دیگر گونه‌های پرندگان استان هستند و علاوه بر این نیز عمده جانورانی که در این جنگل زندگی می‌کنند شامل گراز، کاراکال، گربه‌وحشی و گونه‌ی مهاجر خرس قهوه‌ای هستند.

کمک به حفاظت جنگل با رونق گردشگری

این کارشناس محیط زیست استان، بزرگترین قابلیت جنگل باغ شادی استان یزد را ظرفیت‌های گردشگری این منطقه می‌داند و معتقد است که اگر با رعایت اصول و مسائل محیط زیستی رونق یابد می‌تواند هم در حفاظت از جنگل و هم از لحاظ درآمدزایی به اقتصاد استان کمک کند.

وی در این رابطه می‌گوید: قطعاً ‌با رونق گردشگری در منطقه باغ شادی، شاهد تغییر معیشت اهالی بومی و کاهش جمعیت دام در منطقه خواهیم بود که این موضوع به امر حفاظت از جنگل کمک می‌کند.

وی با اشاره اجرای طرح تکثیر و پرورش گوزن زرد ایرانی در جنگل باغ شادی خاتم، خاطرنشان می‌کند: در نظر داریم براساس برنامه پس از مطالعه و تقویت جمعیت پایه، این گونه حذف شده از طبیعت ایران و در اسارت را به طبیعت بازگردانیم.

آتش سوزی بزرگترین چالش جنگل شادی

اکبری یکی از بزرگترین چالش‌ها این جنگل را نیز آتش‌سوزی‌های ناشی از خشکسالی و همچنین بعضا کوتاهی و سهل‌انگاری بازدیدکنندگان ذکر می‌کند و یادآور می‌شود: البته در عین حال از بزرگترین مزیت‌های منطقه در هنگام بروز چنین حوادثی، همکاری جوامع محلی برای کنترل و پیشگیری از آتش‌سوزی است که واقعاً جای تشکر و قدردانی دارد.

‌

وی یکی دیگر از مهمترین تهدیدات جنگل‌های استان را قطع درختان ارزشمند و موثر آن می‌داند و در این مورد اعلام می‌کند: اواخر پارسال با همکاری منابع طبیعی استان، یک فرد متخلف که تعداد قابل توجهی از درختان بنه و دیرزیست محدوده جنگل باغ شادی را با هدف ثبت معدن قطع کرده بود، دستگیر و به مراجع قانونی سپرده شد.

اکبری همچنین اضافه می‌کند: در برخی از مناطق استان نیز افراد با اهداف توسعه‌ای مانند توسعه کشاورزی در حاشیه کویر اقدام به قطع درختان گز دیرزیست این نواحی می‌کنند و این در حالی است که موضوع پیشگیری از پیشروی کویر در استان از ارزش و اهمیت بسیار زیادی برخودار است، چرا که گذر زمان نیز در این درختان که بعضاً دست کاشت هم هستند، بسیاری از ویژگی‌ها و ارزش‌های جنگل را به وجود آورده است.

جایگاه دوم جهانی ایران به لحاظ فرسایش خاک

معاون محیط طبیعی استان به اثرات و فواید جنگل‌ها اشاره و در این باره عنوان می‌کند: مهمترین فایده جنگل‌ها، تعدیل آب و هوا، تولید اکسیژن و جذب گاز دی اکسید کربن، حفظ خاک از طریق کاهش فرسایش، افزایش نفوذپذیری آب و جلوگیری از بروز سیل و همچنین ارزش‌های گردشگری و زیبایی شناختی به ویژه در اقلیم‌های خشکی همچون یزد است.

اکبری در تبیین این مزایا، نقش جنگل‌ها را در کاهش گاز دی اکسید کربن که مهمترین گاز در تشدید پدیده گرمایش زمین است را بسیار حائز اهمیت می‌خواند و از دیگر فواید جنگل‌ها را جلوگیری از وزش بادهای سخت، کاهش آلودگی‌های صوتی، کاهش ریزگردها و ذرات معلق هوا ذکر می‌کند.

وی با بیان این که هر هکتار جنگل موجب کاهش بیش از دو تن فرسایش خاک در سال می‌شود، اظهار می‌کند: ایران به لحاظ فرسایش خاک در رتبه‌ی دوم دنیاست به طوری که سالانه حجمی معال دو میلیارد تن خاک حاصل‌خیز کشاورزی که بعضاً تا چهار میلیارد تن نیز تخمین زده می‌شود را به خاطر فرسایش، از دست می‌دهد و این در حالی است که تشکیل یک سانتی‌ مترمربع خاک به 800 سال زمان نیاز دارد.

به گفته اکبری، هر هکتار جنگل می‌تواند در سال 68 تن ذرات معلق را رسوب دهد و اهمیت این موضوع وقتی دوچندان می‌شود که بدانیم همین ذرات معلق یکی از بزرگترین بحران‌های زیست محیطی دهه‌ی 90در کشورمان محسوب می‌شود.

سالانه 12 هزار تن ذرات معلق بر سر مردم یزد

این مسئول در ادامه میزان رسوب ذرات معلق در شهر یزد را سالیانه حدود 12 هزار تن می‌داند و ادامه می‌دهد: باید در چنین شهری از جنگل هم فراتر رفت یعنی روی اهمیت حتی تک درختان فرهنگ‌سازی کرد، چرا که به نظر می‌رسد در شهری مانند یزد حتی وجود یک درخت هم حیاتی است و ارزش اکولوژی بالای آن قابل تبدیل به رقم و ریال نیست.

اکبری می‌گوید: ارزش هر درخت 50 ساله در هندوستان با بارندگی 700 تا 800 میلیمتر، دو هزار دلار است و این در حالی است که در چنین اقلیمی اگر درختی هم قطع شود به راحتی می‌تواند مجدد احیا شود، ولی در شرایط آب و هوایی یزد احیای تنها یک درخت بنه یا بادام کوهی قطع شده با چنین وضعیت خشکسالی و رطوبتی، تقریباً محال است و می‌توان به جرات ادعا کرد که ارزش یک درخت در یزد دهها بلکه صدها برابر یک درخت در هندوستان است.

معاون محیط طبیعی استان با بیان این که البته بخشی از مسائل مدیریتی جنگل‌ها به سیاست‌گذاری‌های دولت‌ها بازمی‌گردد، اظهار می‌کند: معمولاً در سطح دنیا، هرگاه حوادث طبیعی یا انسانی، مولفه‌های طبیعت و منابع طبیعی را تحت فشار قرار می‌دهد، دولت‌ها سعی می‌کنند با تغییراتی در رژیم بهره‌برداری از طبیعت اثرات فشار ناشی از این حوادث را کاهش دهند.

وی تاکید می‌کند: در همین رابطه معتقدیم که در کشور ما نیز با بروز خشکسالی‌های دوره‌ای که در دهه 80 اتفاق افتاده است، دولت باید در روند بهره‌برداری از مراتع و جنگل‌های کشور تجدید‌نظر کند.

پاکسازی نمادین جنگل شادی در روز ملی جنگل

اکبری در بخش دیگری از سخنانش یادآور می‌شود: البته اگر نگاهمان به جنگل، تنها جنگل‌های هیرکانی و انبوه زاگرسی نباشد، در مناطق دیگر استان مانند مرور میبد نیز لکه‌های جنگلی بسیار ارزشمندی وجود دارد که عمدتاً با تیپ بادام کوهی یا بعضاً تاغزارهای طبیعی در مناطق بیابانی مثلاً در پارک ملی سیاهکوه با جنگلی متراکم با نژاد خالص تاغ داریم.

وی در ادامه در رابطه با نامگذاری روز هشتم مردادماه به عنوان "روز ملی جنگل رمز حیات"، تصریح می‌کند: این روز با توجه به شروع موج سفرهای تابستانی و به منظور اطلاع‌رسانی و آموزش همگانی برای ارتقای حفاظت از جنگل‏‏ها نامگذاری شده است.

اکبری در پایان به ویژه‌برنامه‌های این روز در استان نیز اشاره و اعلام می‌کند: به مناسبت این روز در مراسمی نمادین، آیین پاک‌سازی جنگل با حضور مردم محلی و به خصوص کودکان در محدوده باغ شادی برگزار خواهد شد تا بیش از گذشته ارزش جنگل و اهمیت حفاظت از آن برای عموم تبیین شود.

‌

انتهای پیام