ما میخواهیم بهخودمان و شما یادآوری کنیم که چگونه میشود با الگو گرفتن از امامحسین(ع) که لقب پدر بندههای خدا را دارند یک تربیت اصولی و ماندگار داشته باشیم.
قاعده محبت پیدا کردن به هر موضوع دینی مثل نماز، روزه، حجاب و... در ابتدا با این شروع میشود که حس دینی بچهها در سن زیر 7 سال با شیوههایی که دوست دارند و خوششان میآید فعال شود. در سالهای بعد باور دینی یعنی پیدا کردن اطلاعات در مورد آن حس، میتواند آن را ماندگار کند.
حتما تلاش کنید که بچهها را در مراسم ایام محرم شریک و سعی کنید آنها فقط تماشاچی نباشند. بچهها را به دستههای عزاداری ببرید و با هم نذری بگیرید یا نذری پخش کنید. آنها خیلی از مشارکت در انجام این کارها ذوق میکنند. میتوانید طبل کوچکی بخرید و طبل بزنید تا بچهها نشاط معنوی پیدا کنند. حتما برای بچهها لباس مشکی ویژه محرم بخرید که با بقیه سال فرق میکند، این کار برایشان تنوع دارد. بچهها وقتی زنجیر میزنند، حس من هم هستم را با امام حسین(ع) تجربه میکنند. این میشود که ما امروز بزرگترهایی را میبینیم که با انواع پوشش و ظاهرهای مختلف یا حتی پایبندی مختلف به سایر احکام و... به محرم که میرسد، هیئت راه میاندازند، دسته عزاداری میروند، لباس سیاه میپوشند و... . پس میشود از این روشها برای آموزش هر مفهوم مذهبی دیگری هم استفاده کرد.
چطور با بچهها هیئت برویم؟
هیأت رفتن علاقه بزرگترهاست پس تلاش برای همراه کردن بچهها با شما، کمی زحمت دارد اما بچهها را دردسر ندانید بلکه اگر کاری کنید تا آنها با لذت به هیئت بیایند حتی اگر مدت حضور شما به نصف برسد، باز هم ارزشمند است. شما میخواهید نوعی پیغامبری برای عاشورا انجام دهید پس به زحمتهایش افتخار کنید.
به کمک این پیشنهادها راحتتر هیئت بروید:
هیئتهایی که حیاط و محل بازی دارند انتخاب بهتری هستند.
در خانه به کمک بچهها، یک نشان با اسم خادم امامحسین(ع) درست کنید و به لباس بچهها بدوزید. برای آنها نقش خادمین حرم امامرضا(ع) را یادآوری کنید تا بدانند باید مثل خادمها آرام و مهربان باشند و به مردم کمک کنند. مثلا پلاستیک برای کفش به عزادارها بدهند، کفشها را جفت کنند و... .
هیئتهایی که مدت زمان عزاداری آنها طولانی مدت باشد را برای همراهی با کودکان یا نوجوانان انتخاب نکنید.
همراه داشتن خوراکی، وسیله بازی یا سرگرمی ساده مثل وسایل نقاشی، کاردستی، یک ماشین یا عروسک ساده و... برای بچهها مفید است.
وقتی به هیئت رفتید، محل نشستن خود را نزدیک سرویس بهداشتی انتخاب کنید.
بهتر است در ساعتهایی هیئت بروید که ساعت خواب بچهها نباشد که سروصدا آنها را اذیت کند.
فاصله تربیت زمینی ما تا تربیت آسمانی امامحسین(ع)
اثرگذاری تربیت امامحسین(ع)عوامل زیادی دارد که چند نمونهاش را در زیر میخوانید:
امام خودش الگوی عملی حرفهایش بود. مرد عمل بودن باعث میشود که دیگران و حتی فرزندان کوچک هم دیر یا زود با شما همراه شوند. مثلا اگر دروغ بد است، اگر بینظمی بد است، باید برای همه بد باشد و والدین در بالاترین مرحله از این بدیها دور باشند.
شخصیت قدرتمند و شجاع امام، کلامشان را برای همه ماندنی میکرد. فکرش را بکنید بچهای که پدر و مادرش را نمونه آدمبزرگهایی که خیلی قوی هستند میداند، وقتی رفتارهایی خلاف این را میبیند چه حسی پیدا میکند؟ با این حساب باید با آنچه به قویبودن یک تربیتکننده لطمه میزند مثل زود عصبانیشدن، ترسیدن از گفتن حقیقت و دفاع نکردن از حقیقت و راستی، دائم از دنیا و سرنوشت و زمانه گلهکردن و... خداحافظی کنید.
هدف امام پرورش عقل فرزندان و همه آدمها بود. پدر و مادرهای امروزی، دائم دنبال تشویق و تنبیهاند که چطور بچهها یا نوجوانان را مطیع خود کنند. این وسط شاید بچهها ماهیگیرشان بیاید اما ماهیگیری نمیدانند و این برعکس منش تربیت امام است. در واقع از نظر امام، سبک تربیتی مستبدانه حتی اگر امام باشید، به سود شما و فرزندتان نیست. در شب عاشورا به خوبی این منش تربیتی را میبینیم که ایشان از تاریکی هوا استفاده میکنند تا اگر کسی میخواهد از سپاه امام فرار کند، خجالت نکشد و برود.
امامی که میفرمود: مرگ با عزت بهتر از زندگی با ذلت است؛ یعنی میخواست روح عزتخواهی و محترم بودن را در افراد زنده نگه دارد. چقدر از تربیت فرزند ما در مسیر تربیت فرزندان با عزت یعنی با احترام و بهدنبال احترام است؟ مثلا اسم محترم برای بچهها انتخاب کردن، با احترام آنها را صدازدن، پای نظرات و ایدههایشان نشستن، ارزش گذاشتن به کارهای مهم و دغدغههای واقعی آنها مثل کمک به دوستشان را به رسمیت میشناسیم؟ برعکس این کار، چقدر بچهها را بهخاطر نیم نمره بالاترگرفتن در امتحان یا سرگرم نگهداشتن در خانه و مدام پای کامپیوتر بودن و از این شبکه تلویزیون به آن شبکه رفتن و تنبیه بهخاطر 2نمره پایینتر و... محدود کردهایم؟ آیا فرصت عزتمندشدن به بچهها میدهیم که به شیوه امامحسین(ع) عمل کرده باشیم؟
سوالات محرمی
وقتی در هیئت هستید ممکن است کودکان از گریه شما ناراحت شوند و از شما بپرسند چرا گریه میکنید؟
در جواب به بچهها بگویید که «آدمهای بد، امامحسین (ع) را که خیلی مهربون بود، شهید کردند. حالا هرکی برای امامحسین(ع) گریه کنه خدا اون رو خیلی دوست داره و کلی ثواب میکنه» و حتی اگر لازم شد کمی بخندید تا بچهها نگران نشوند.
سوالات نوجوانان و جوانان با کودکان خیلی فرق دارد. گاهی نوجوان یا جوان سوالاتی میپرسد که اگر عجولانه با آن برخورد شود، ممکن است بهنظر شما بوی بیاعتقادی بدهد اما اینطور نیست؛ تفکر انتقادی و شبهههای شبکههای ماهواره و... امروز به مسائل جزئی دامن میزند تا افراد را از مسائل مهم غافل کند. پس در جواب این سوالات صبورباشید، از فرزندتان بخواهید هرچه خود میداند بگوید، اگر اطلاع داشتید جواب بدهید و درغیر این صورت با هم به کتابفروشی یا یک حوزه علمیه یا مسجد محل بروید و در مورد آن تحقیق کنید. دینی که با سوال و تحقیق بهدست بیاید برای جوان و نوجوان ماندنی میشود.
بزرگترهایی که عزادار امامحسین(ع) هستید، تمرین صبر کنید تا به کوچکترهای مجلس امامحسین(ع) سخت نگذرد. مبادا که بداخلاقی و خشم با بچهها در مجلس امام حسین(ع) برای بهتر عزاداری کردن امروز ما، آینده بچههای ما را تباه کند و آنها را از مسیر امامحسین(ع) دور کند.
چطور فرزندان را با محبت امامحسینع آشنا کنیم؟
سهم شما در انتقال نسل به نسل فرهنگ عاشورا به خانوادهتان چیست و چطور میخواهید محبت امامحسین(ع) را به خانوادهتان منتقل کنید؟ محبتی که بهدنبال آن محبت ،خیلی از چیزهای خوب دیگر هم میآید.
هر خانوادهای به تناسب سن فرزندان خود، میتوانند بهدنبال پرورش حس دینی یا باور دینی باشند. برای یاد دادن هر آموزه دینی اگر در کنار معرفت، شور و محبت هم باشد میتوانید به ماندگاری تربیتتان امیدوار باشید. پیشنهادهای کاربردی زیر را بخوانید:
بچههای زیر 7 سال
از بچهها کمک بگیرید و در نمای خانهتان و در ورودی به سمت کوچه تغییر محرمی ایجاد کنید. به جای اینکه از چهارپایه برای نصب پرچم و... استفاده کنید، بچهها میتوانند روی دوش شما بروند و پرچم نصب کنند یا حتی با هم کمی گِل درست کنید تا به سر در خانه یا آپارتمان بمالند. کارهایی شبیه به این میتواند از قبل در ذهن بچهها فضاسازی کند.
دختر یا پسر بودن مهم نیست؛ میتوانید بهدنبال دوختن یک لباس خاص که رنگ مشکی دارد،باشید یا سربند با اسامی خانواده امامحسین(ع) را برای آنها تهیه کنید. احترام گذاشتن به محرم را به آنها یاد بدهید. محرم فرصت خوبی برای یاد دادن مفهوم حجاب به دختران است.
هر چقدر بتوانید مفاهیم ماه محرم را با بازیهای کودکانه یا جنب و جوش گره بزنید به حس دینی بچهها کمک میکنید.
درستکردن کاردستی با قسمت انتهایی بطریهای نوشابه برای جا شمعی در دستهها یا درست کردن پرچم و... که ایدههای هنری است تا خرید طبل کوچک، زنجیر و سقاکردن بچهها میتواند به شما کمک کند تا محرم ویژهای برای آنها بسازید.
کتابهای داستان با مفاهیم عاشورا میتواند به کمک شعر مفاهیم محرم و حماسه عاشورا را برای بچهها سادهسازی کند.
از بچهها در دستههای عزاداری عکس یادگاری بگیرید تا پایه انس و الفت آنها برای محرمهای سالهای بعد شود.
بچههای بالای 7 سال
شما میتوانید با یک نذری کوچک مثلا کمک دسته جمعی اعضای خانواده برای درست کردن ساندویچ نان و پنیر و سبزی و یا سایرکمکهای مشابه، زمینه خوبی برای ابراز وجود بچهها فراهم کنید که به اعتماد به نفس و هویتیابی آنها کمک میکند.
لباس مشکی مناسب این سن برای نوجوانانتان تهیه کنید.
در خانه قانون جدید وضع کنید؛ مثلا استفاده از موسیقی شاد تا پایان دهه اول ممنوع است. این قانون را میتوانید روی برگه بنویسید و در مکانهای قابل دید نصب کنید اما دنبال تذکردادن و تنبیه کردن برای اجرا نکردن آن نباشید. اگر خوب رفتار کنید، شاید امسال قانون شما رعایت نشود اما در سالهای بعد به انجام میرسد.
از محرم برای شناسایی بعضی استعدادهای فرزندانتان کمک بگیرید.مثلا کتاب نوحهای به فرزندتان هدیه کنید، شاید صدای خوبی داشته باشد و بتواند برای شما نوحه بخواند و همین فرصت یک فعالیت اجتماعی و مذهبی را در آینده برای او ایجاد کند.
میتوانید به نوجوانتان مسئولیت بدهید تا به سلیقه خودش از سیدیها و مداحیهای عاشورایی بخشهایی را انتخاب کند تا شما یا اعضای خانواده در ماشین گوش کنید.
5041762