به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محمدرضا زاهدی سرپرست گروه گمانه‌زنی در این محوطه تاریخی با اعلام این خبر گفت: در اطراف محوطه تاریخی ولیران و به فاصله‌های مختلف 12 گمانه به ابعاد 1*2 متر و عمق یک تا 3 متر حفاری شد که در هیچ یک از گمانه‌ها آثار و بقایای فرهنگی و تاریخی بدست نیامد.

او گفت: براساس گمانه‌زنی‌های انجام شده مشخص شد که عرصه اصلی این محوطه به مساحت 3500 متر مربع بر روی جلو آمدگی تپه ماهورهای شرق رودخانه دماوند واقع شده که جدیدترین دوره متعلق به یک قلعه دوره ساسانی و قدیمی‌ترین لایه آن یک گورستان مربوط به اوایل دوره اشکانی است.

وی افزود: با توجه به گمانه‌زنی‌های انجام شده و بررسیهای فصول گذشته در اطراف این گورستان هیچ استقرار دایمی وجود نداشته و استقرارها بصورت موقت و فصلی بوده است.

این باستان‌شناس اظهار داشت: با توجه به اینکه محوطه ولیران و زمینهای اطراف آن در تملک دانشگاه علم و صنعت قرار دارد و همچنین انجام خاکبرداری برای راه‌سازی و ساخت و ساز، ضروری بود به منظور جلوگیری از تعرض و تخریب این محوطه با ارزش برنامه گمانه‌زنی و تعیین عرصه و حریم آن انجام گیرد.

زاهدی همچنین گفت: در دو فصل حفاری در محوطه ولیران که در سالهای 1385 و 1386 توسط دکتر محمدرضا نعمتی انجام گرفت بقایای یک قلعه به ابعاد 40×50 متر در جهت شرقی - غربی نمایان شد که دارای چهار برج دایره‌ای شکل بوده و تنها بخشی از برج شمال غرب آن باقی مانده است.

به گفته او، بر اساس شواهد و مستندات به دست آمده چنین به نظر می‌رسد این قلعه در اواخر دوره ساسانی ساخته شده و احتمالاً همزمان با حمله اعراب به این منطقه قلعه تخریب شده است.

این باستان‌شناس اظهار داشت: معماری داخل قلعه بر اساس شیب تپه است و شامل یک معبر اصلی در جهت شرقی - غربی بوده که در دو طرف ضلع شمالی و جنوبی معبر اصلی فضاهای معماری منظمی مشتمل بر اتاق‌های متعدد مستطیل شکل به ابعاد مختلف است، مصالح به کار برده شده در این قلعه شامل لاشه سنگ و قلوه سنگهای رودخانه‌ای، خشت و چینه در دیوارها با استفاده از ملات گل می‌باشد، همچنین مقداری ملات گچ نیز به صورت آوار در بخشهایی از فضاهای معماری بدست آمده است.

او تصریح کرد: در کاوشهای انجام شده در زیر لایه مربوط به دوره ساسانی گورستانی از دوره اشکانی شناسایی شد که دارای شیوه‌های متعدد تدفین شامل تدفین سردابه‌ای، خمره‌ای، گودال ساده و سنگ چین همراه تعدادی زیادی اشیاء بود.

محوطه تاریخی ولیران که در بین روستاییان به اسامی مختلفی چون قلعه دختر، قلعه سنگی و نمک لیسه معروف است در فاصله حدود پانصد متری جنوب روستای ولیران و در انتهای یال تپه ماهورهای مرز بین شلمبه و ولیران قرار گرفته است.

محوز گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه تاریخی ولیران توسط رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صادر شده است.