محمد حسین تقوی گیلانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خراسان، در پاسخ به اینکه آیا در زمان قدیم مانند الان هر صنفی در محدوده خاصی از شهر فعالیت می‌کرد؟ افزود: در قدیم همه مشاغل در کنار یکدیگر فعالیت می‌کردند ولی بعضی از شغل‌ها مانند آهنگری چون کارشان همراه با سر و صدا بود در یک کوچه خاص بودند، کفاش‌ها هم بیشتر در یک بازار بودند و گیوه‌دوزها هم برای خود بازاری داشتند.

وی با اشاره به وجود یک جذامیخانه در مشهد قدیم، بیان کرد: جذامیخانه در کوی طلاب فعلی بود که فکر می‌کنم الان همان مکان تبدیل به بیمارستان شهید هاشمی‌نژاد شده است. افراد جذامی را از سراسر کشور به خصوص از شمال کشور به آنجا می‌آوردند و افرادی در آنجا مشغول خدمت بودند که تعدادی از آنها راهبه‌های اروپایی بودند و واقعا به جامعه انسانی خدمت می‌کردند زیرا در آن روزها به دلیل مسری بودن بیماری جذام، خیلی‌ها جرات نزدیک‌شدن به جذامیان را نداشتند، بعدها جذامیخانه به مکانی خارج از شهر منتقل شد.

تقوی گیلانی درباره اشغال مشهد توسط روس‌ها در گذشته، اظهار کرد: در آن زمان من کودک بودم و یادم می‌آید اولین شبی که هواپیماهای روس‌ها در آسمان شهر دیده شدند، تابستان بود و ما در حیاط منزلمان خوابیده بودیم، صدای غرش هواپیماها که بلند شد پدرم یکی یکی بچه‌ها را بغل می‌کرد و به داخل منزل می‌برد و گمان می‌کرد اینطوری اگر بمباران شود بچه‌ها در امان می‌مانند.

وی ادامه داد: یادم هست علی‌رغم اینکه روس‌ها خوب نبودند و اشغال‌گر بودند ولی شبهایی که می‌خواستند تمرین نظامی انجام دهند از قبل به مردم خبر می‌دادند تا باعث ایجاد رعب و وحشت نشوند. در مورد روس‌ها این را هم در خاطر دارم که آنها علاقه خاصی به سیگار داشتند و گاهی حتی لباسهایشان را با سیگار معاوضه می‌کردند.

تقوی گیلانی با اشاره به شناسنامه‌های قدیمی، خاطرنشان کرد: سجل‌های قدیمی قطع کوچکتری نسبت به شناسنامه‌های حال حاضر داشت و مانند همین شناسنامه‌ها دارای صفحات مشخصات، نام فرزندان، ازدواج و طلاق و وفات بود که در زمان محمدرضا پهلوی تغییر کرد و نشان شیر و خورشید روی آنها درج شد و حالا هم که به شکل امروزی درآمده است.

وی درباره حمام‌های عمومی مشهد در زمان قدیم، بیان کرد: هر محله چند حمام داشت که به صورت خزینه‌ای(نوعی حوض) بود و از نظر بهداشتی خیلی آلوده و کثیف بود. از جمله حمام‌های عمومی مشهد، حمام سرشور و حمام سالار بهادر در مجاورت بازار سرشور، حمام حضرتی و حمام متولی واقع در بازار سنگ تراش‌ها رو به روی پنجره فولاد حرم مطهر بود. حمام‌های عمومی دیگری نظیر پاچنار، عباسقلی‌خان، بگلربیگی، سلطانی، اسلامی، کمیساری، حاج رستم، حاج نوروز، ممتاز و بهار در مشهد وجود داشت.

انتهای پیام