به گزارش سرویس فرهنگی جام نیـوز، «مملکتی که 20 میلیون جوان دارد، باید بیست میلیون ارتشی داشته باشد.» این بخشی از سخنان امام خمینی(ره) در پنجم آذر 1358 هجری خورشیدی مبنی بر فرمان تشکیل بسیج مستضعفان است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به منظور کوتاه کردن دست استکبار از کشور، نیاز به وجود گروهی در کنار دیگر نیروها احساس شد و بدین شکل بسیج مستضعفین از بطن جامعه شکل گرفت.

این نیروی مردمی با هدف ایجاد توانایی های لازم در تمامی افراد پایبند به قانون اساسی و انقلاب اسلامی به منظور دفاع از کشور، نظام جمهوری اسلامی و کمک به مردم به هنگام بروز بلایا و حوادث غیرمترقبه، تشکیل شد.

بسیج در اساسنامه این سازمان به عنوان نهادی به فرماندهی رهبری و با هدف جهاد در راه پروردگار، حراست از دستاوردهای انقلاب اسلامی، تقویت کامل توان دفاعی کشور و کمک به مردم در هنگام بروز بلا و حوادث غیرمترقبه تعریف شده است.

امام خمینی(ره) در بیان مفهوم بسیج فرمودند: «بسیج نهادی است اجتماعی با ابعاد متعدد». بدین شکل، بسیج نهادی گسترده و پاسخگوی بخشی از نیازهای جامعه است که در حوزه هایی فراتر از دفاع در جنگ به فعالیت می پردازد.

این سازمان کارآمد در دوره دفاع مقدس با اهدای شهدای فراوان خدمات ارزشمندی به میهن اسلامی ارایه کرد و در دفاع از خاک وطن، مقتدرانه در برابر متجاوزان ایستاد و اینگونه نام بسیج را در تاریخ جنگ تحمیلی جاودان ساخت.

امام خمینی در وصف این نهاد مردمی فرمودند: در حوادث گوناگون پس از پیروزی انقلاب خصوصا جنگ، بودند نهادها و گروه های فراوانی که با ایثار و خلوص و فداکاری و شهادت طلبی، کشور و انقلاب را بیمه کردند. ولی حقیقتا اگر بخواهیم مصداق کاملی از ایثار و خلوص و فداکاری و عشق به ذات مقدس حق و اسلام را ارایه دهیم چه کسی سزاوارتر از بسیج و بسیجیان خواهند بود. بسیج شجره طیبه و درخت تناور و پرثمری است که شکوفه های آن بوی بهار وصل و طراوات یقین و حدیث عشق می دهد.

پس از جنگ ایران و عراق، این نیروی فعال در زمینه های گوناگونی همچون نظامی، امدادگری، عقیدتی، سیاسی، سوادآموزی و فرهنگی فعالیت های بسیاری را انجام داد.

هفته بسیج مستضعفان از 29 آبان تا پنجم آذر برگزار می شود و شعار این هفته در سال کنونی با عنوان «بسیج، دست قدرت خدا» مطرح شده، زیرا آن چه را که این نیرو دارد از لطف پروردگار است تا بدین گونه در جهان سخنی برای گفتن داشته باشد.

«قربانعلی محبوبی» عضو هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) به مناسبت سالروز تشکیل بسیج مستضعفان در گفت و گو با کارشناس گروه اطلاع رسانی ایرنا، بسیج را پیام آور آزادی و کرامت و هویت اسلامی دانست و گفت: اهمیت وجودی بسیج سبب شد که امام خمینی(ره) پنجم آذر 1358 خورشیدی به منظور رویارویی و مبارزه همه جانبه با استکبار، دستور تشکیل بسیج را صادر کنند و در ارتباط با اهمیت این نهاد فرمودند: «مملکت اسلامی باید همه اش نظامی باشد و تعلیمات نظامی داشته باشد». پروردگار متعال در قرآن هدف از تشکیل بسیج را در آیه ی 40 سوره توبه به این شکل بیان می کند: «با کیفیت مختلف حرکت کنید و کوچ کنید در حالی که با بار سبک هستید. مجهز باشید و با مال و جانتان در راه خدا جهاد کنید.»

این استاد دانشگاه، بسیج را بازوی ولایت فقیه معرفی کرد و افزود: هدف از تشکیل بسیج؛ جذب، آموزش و سازماندهی نیروهای مردمی است و بسیج در انجام دادن ماموریت ها، نیروهایش را سازماندهی می کند و در گروه های دانش آموزی، دانشجویی، کارگری، کارمندی و عشایری به کار می گیرد. تشکیلات بسیج به علت ساخت مردمی و گستردگی باید به گونه ای تنظیم شود که هم در زمان صلح و هم در زمان جنگ، کارآیی لازم را داشته باشد.

وی در زمینه ی نقش و اهمیت نیروهای بسیج در حوزه های مختلف، بیان داشت: در نظام جمهوری اسلامی ایران، بسیج یکی از مؤثرترین عوامل انسانی، با توانمندی ها و ظرفیت های بی شمار است، بسیجیان در عرصه های مختلف، همواره در سه دهه گذشته، منشأ فعالیت ها و خدمات گوناگونی بوده اند. نقش و کارکردهای بسیج در زمینه های امنیتی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با توجه به عمق و گستره ی سازمانی در سراسر کشور، کارآمدی خود را نشان داده است.

قربانعلی محبوبی در ارتباط با عملکرد بسیج در زمینه ی فرهنگی، تصریح کرد: بسیج یک فرهنگ و ذهنیت برجسته و والا در جامعه به شمار می رود. این نهاد در هشت سال دفاع مقدس در کنار دفاع از مرزهای کشور، کارکردی فرهنگی نیز داشت. نقش علمی و فرهنگی بسیج در زمان صلح، اهمیت و اولویت بسیاری دارد و از عمده ترین کارکردهای آن، بازتولید عناصر فرهنگی، دینی و ملی جامعه است که با برگزاری مراسم معنوی و عبادی به شکل های گوناگون خود را نمایان می سازد و آثار و خدمت های فرهنگی بسیج، بیانگر این نقش است. شکل گیری این سازمان در هنگامه ای که کمتر از یک سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نمی گذشت نشان از ویژگی دینی و پیوستگی مستقیم آن با اسلام داشت و این امر جایگاهی منحصر به فرد برای این نیرو پدید آورد.

عضو هیات علمی دانشگاه امام حسین(ع) با اشاره به پیشتازی تفکر بسیجی در زمینه فرهنگی، تاکید کرد: اگر بخواهیم عملکرد دستگاه های فرهنگی را در مورد برخورد با هجوم فرهنگی غرب ارزیابی کنیم، بدون شک درمی یابیم که نقش بسیج در این عرصه بسیار چشمگیر بوده است.

وی درباره نقش بسیج در برقراری امنیت و آبادانی کشور، گفت: پس از پایان جنگ و اتمام حضور نظامی بسیج در جبهه ها، این سازمان و با ظرفیت بزرگ که با تکیه بر توان مردمی شکل گرفته بود، نیاز روز کشور را شناسایی کرد و وارد عرصه سازندگی شد. جبران خسارت های به جا مانده از هشت سال جنگ تحمیلی، بازسازی منطقه های جنگ زده و محرومیت زدایی از منطقه های محروم کشور در دستور کار این نهاد مردمی و انقلابی قرار گرفت. بدین گونه سازندگی با همتی بلند آغاز شد. فعالیت جهادی مردم و بسیجی ها در سال های سازندگی و حتی پس از آن یکی از تاثیرگذارترین عوامل در حوزه محرومیت زدایی به شمار می رود. این نهاد با ورود به حوزه های اشتغال و کمک به دولت برای پیشبرد راهبردهای اقتصادی توانست در مسیر آبادانی کشور، گامی موثر بردارد.

قربانعلی محبوبی در تشریح دستاوردهای بسیج، یادآور شد: دفاع مقدس نخستین عرصه ای بود که بسیج در آن به ایفای نقش پرداخت. انقلاب نوپای اسلامی، هنوز فرصتی برای نظم بخشیدن به اوضاع داخلی خود نیافته بود که تجاوز عراق به خاک میهن، نیاز به یک آرایش نظامی منسجم را برای دفاع از مرزها در اولویت امور کشور قرار داد. در این زمان بود که مردم انقلابی دعوت پیر جماران را لبیک گفتند و به صف داوطلبان بسیجی برای حضور در جبهه های حق علیه باطل پیوستند.

عضو هیات علمی دانشگاه امام حسین(ع)، اظهار کرد: موفقیت نیروهای بسیجی در دفاع مقدس نه تنها در آن دوره ی زمانی، بلکه پس از آن نیز به الگویی برای مسلمانان انقلابی به ویژه در منطقه ی آسیای غربی تبدیل شد. یکی از موفق ترین نمونه های این الگو برداری، حزب الله لبنان و دیگری شکل گیری دفاع مردمی در بحران عراق و سوریه است. داعش که با ادعای خلافت اسلامی نخست در سوریه و سپس در عراق دست به اقدام نظامی زد با یک نیروی مردمی برخاسته از نگاه انقلابی و اسلامی روبه رو شد. نیروهای بسیج مردمی در این کشورها، یکی از مهم ترین عوامل پایداری در برابر تجاوز این گروه های تروریستی بوده اند.

قربانعلی محبوبی در پایان با اشاره به چشم انداز بسیج در حوزه های گوناگون، گفت: مقام معظم رهبری وظیفه بسیج را به سرمنزل رساندن بار هدایت الهی و سعادت انسان ها بیان کرده اند. به این معنی که این نیرو وظایف بسیاری را بر عهده دارد که از آن جمله می توان به علم آموزی، دیپلماسی، سیاست ورزی، مدیریت و سازماندهی در قالب تفکر بسیجی اشاره کرد. مفهوم بسیج شامل بخش هایی می شود که معنای آن؛ نوآوری، ابتکار و اخلاص است و تنها با تقویت روحیه بسیجی در جامعه به موفقیت خواهد رسید./ ایرنا

115