خب بافت فرسوده شهری نیاز به نوسازی دارد اما این تولد ساختمان‌های جدید نباید به قیمت ایجاد مزاحمت برای همسایگان و دیگر مردم تمام شود. هرچه هوا گرم‌تر می‌شود، ساخت و سازهای شهری هم افزایش می‌یابد و لزوم توجه به فرهنگ ساخت‌وساز بیشتر می‌شود. اگر شما هم جزو یکی از ساختمان‌سازان این شهر هستید یا قصد دارید که خانه فرسوده‌تان را نوسازی کنید، باید حواستان باشد که برای مردم دیگر دردسر و نارضایتی به ارمغان نیاورید. اینجا نکاتی درباره همین فرهنگ ساخت‌وساز گفته شده که احتمالا به کارتان می‌آید.

• کاهش صداهای مزاحم

مهم‌ترین دردسری که شما می‌توانید برای همسایگان هنگام ساخت‌وساز ایجاد کنید، همین سر و صدای فعالیت‌هایی مثل نصب اسکلت ساختمانی، تخلیه مصالح ساختمان مخصوصا تیرآهن‌ها، سنگبری و... است. بپذیرید که این آلودگی صوتی واقعا اعصاب در و همسایه را به هم می‌ریزد. یک اصل اساسی در فرهنگ ساخت‌وساز این است که این آلودگی صوتی را به حداقل میزان ممکن کاهش دهید. مثلا اگر امکان برش سنگ نمای ساختمان در محیط بسته ساختمان نیمه‌سازتان وجود دارد این کار را بکنید حتی اگر به قیمت افزایش هزینه جابه‌جایی سنگ‌ها تمام شود یا مثلا این روزها از چند لاستیک خودرو برای کاهش صدای تخلیه تیرآهن و میله‌گرد استفاده می‌کنند که ابتکار بسیار خوبی است.

• زمان مناسب فعالیت

نیمه شب است و شما یک‌دفعه با صدای مهیب، همراه با لرزش ساختمان از خواب می‌پرید. بعد از اینکه حواستان سر جایش آمد می‌فهمید که همسایه کناری شما که مشغول ساخت‌وساز است دارد تیرآهن خالی می‌کند. این اتفاقی است که معمولا خیلی‌ها آن را تجربه کرده‌اند. بهانه ساختمان‌سازان هم این است که خودروهای سنگین اجازه تردد در طول روز را ندارند. اما می‌توان طوری برنامه‌ریزی کرد که این اتفاق در ساعت‌های اولیه شب بیفتد که هنوز خیلی‌ها به خواب شبانه نرفته‌اند. یا مثلا از قبل، نسبت به این موضوع در محله اطلاع‌رسانی کرد. در ضمن فقط کارهایی که امکان پرداختن در غیرساعات استراحت همسایگان وجود ندارد باید انجام شود در غیراین صورت همسایگان حق شکایت دارند.

• فرهنگ عذرخواهی کردن

این روزها خوشبختانه این فرهنگ جا افتاده است که ساختمان‌سازان، با نصب یک بنر کوچک، از همسایگان نسبت به مزاحمت‌های ساخت‌وساز عذرخواهی می‌کنند. خب این کار بسیار فرهنگی، ابتدا توسط مدیریت شهری و در طرح و پروژه‌های عمرانی با جملاتی مثل «از صبر و تحمل شما شهروند گرامی که ما را در اجرای این پروژه یاری می‌کنید، ‌نهایت کمال و تشکر را داریم.» شروع شد و کم‌کم به یک فرهنگ همگانی در ساخت‌وساز درآمد؛ فرهنگی که واقعا از نظر روحی تأثیرگذار است. باور کنید نصب این بنر هزینه چندانی روی دست شما نمی‌گذارد. حتی اگر کمی وقت بگذارید و به شکل حضوری یا تلفنی از همسایه‌تان به‌خاطر این مزاحمت‌ها عذرخواهی کنید تأثیرش به‌مراتب بیشتر خواهد شد.

• ساماندهی نخاله‌های ساختمانی

مسلما هر ساخت و ‌سازی‌ با تخریب یک بنای قدیمی همراه است که همین موضوع کلی نخاله ساختمانی تولید می‌کند. حتی در طول ساخت‌وساز هم تولید این نخاله‌ها ادامه دارد. این نخاله‌ها هم باعث ایجاد گرد و خاک در محله می‌شوند و هم نمای بصری زشتی ایجاد می‌کنند. کاری که از دست شما ساختمان‌سازان برمی‌آید این است که این نخاله‌ها را بلافاصله جابه‌جا کنید و نگذارید روی هم انباشته شود. بعد هم محل دپوی این زباله‌ها را به‌طور کامل شست‌وشو کنید. رها کردن مصالح ساختمانی مقابل خانه‌ها و در پیاده‌روها، نه‌تنها در تردد عابران از پیاده‌رو اخلال ایجاد می‌کند بلکه در مواقع بارندگی نیز موجب گل‌آلود شدن کوچه و خیابان یا گرفتن نهرها می‌شود و همچنین هنگام وزش باد موجب ایجاد گرد و خاک خواهد شد.

• جلوگیری از سد معبر

متأسفانه این اشتباه رواج یافته که فرد ساختمان‌ساز فکر می‌کند می‌تواند، هرچقدر از معبر عمومی را که خواست اشغال کند. اولا یادتان باشد پیاده‌رو ملک خصوصی هیچ‌کس نیست، پیاده‌رو متعلق به همه شهروندان و بخشی از حقوق آنها است که هیچ مقام و مرجعی - چه شخصی و چه دولتی- نمی‌تواند بی دلیل در آن دخل و تصرفی داشته باشد. اما براساس دستورالعمل‌های صادر شده، ساختمان‌سازان مجاز هستند یک‌سوم از فضای معبر (پیاده‌رو) را تا زمان زدن سقف اول اشغال کنند. اما پس از اتمام سقف اول مالک موظف است دور محوطه‌ای که ساخت‌وساز در آن در حال انجام است حصارکشی کند و دیگر حق ندارد با مصالح ساختمانی‌اش معبر را اشغال کند.

• تسریع در ساخت و ساز

البته اینطور نیست که شما هر مدت زمانی که دلتان خواست به ساخت‌وساز بپردازید. شهرداری‌ها با توجه به در اختیار داشتن توان فنی و مهندسی لازم، می‌توانند مدت زمانی متعارف برای ساخت‌وساز و امور مربوطه را هنگام صدور پروانه تخریب و مجوز ساخت تعریف کنند تا مالک ساختمان یا پیمانکار، در مهلت زمانی مقرر برای اتمام و تکمیل پروژه ساختمانی اقدام کند و در غیراین صورت با برخوردهای قانونی مواجه شود. در جهت ضمانت اجرای انجام این کار، حتی می‌توان از مالک و پیمانکار ضمانت یا بیمه تضمین انجام تعهد گرفت. خب ولی خود شما فارغ از بحث قانونی سعی کنید که فرایند ساخت و سازتان را در حداقل زمان ممکن انجام دهید؛ البته این کار باعث صرفه‌های اقتصادی برای شما هم می‌شود.

• مراقب حقوق یکدیگر باشیم

حد آزادی شما نسبت به اموال شخصی‌ و املاکتان تا آنجا است که باعث ضرر دیگران نشوید. این قاعده به «قاعده لاضرر» مشهور شده و منتسب به پیامبر مکرم اسلام(ص) است. آن حضرت این قاعده را در مقام تعارض بین حق مالکیت 2نفر بیان کردند. مختصر شرح ماجرا بدین قرار بوده است که در زمان پیامبر، شخصی درخت خرمایی در منزل همسایه‌اش داشت و بدون رعایت آداب ورود به منزل غیر و با این ادعا که به درختی که مالک آن است رسیدگی می‌کند، وارد منزل همسایه می‌شد و از این بابت باعث آزار و اذیت همسایه‌اش را فراهم می‌آورد. با شکایت صاحب منزل نزد پیامبر(ص) و دعوت از صاحب درخت، وی حاضر به فروش یا تعویض درخت حتی با تعداد زیادی درخت در جای دیگر نشد و نه‌تنها به تذکرهای همسایه، بلکه به ارشاد پیامبر(ص) نیز توجهی نکرد. همین امر موجب بیـان قاعده «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» از زبان مبارک پیامبر(ص) شد و به استناد آن، درخت همسایه از جای کنده و به وی داده شد تا در هر کجا می‌خواهد بکارد. فلسفه وجودی قاعده لاضرر در اسلام آن است که حقوق همه تا جایی که متعرض حقوق دیگری نشوند، محترم خواهد بود.