آلودگی هوا، آلودگی آب‌های زیر زمینی، سبزی‌هایی که با آب‌های آلوده آبیاری شده‌اند، میوه‌هایی که چندین برابر بیشتر از حد استاندارد با سموم دفع آفات سمپاشی شده‌اند، گوشت‌ گاوهایی که دوره انتظار دفع دارو را طی نکرده و ذبح شده‌اند. سرطان متشکل از ده‌ها نوع بیماری مختلف است، که هر کدام عوامل خطرساز خاص خود را دارد.

دکتر محمدرضا میر، عضو هیأت مدیره انجمن سرطان ایران در گفت‌وگو با همشهری گفت: علت اکثر سرطان‌ها اکثرا مشخص نیست. همه عوامل ذکر شده در بروز سرطان تا 5درصد ممکن است شناخته شده باشد؛ به‌طور مثال نور آفتاب باعث ایجاد سرطان بازال‌سل یا سرطان اسکوآموس و یا ملانوما می‌شود. استفاده از ضد‌آفتاب به‌خصوص برای کسانی که مشاغلی در محیط غیرسرپوشیده دارند ضروری است اما اینکه چند سال طول می‌کشد که فرد در اثر مصرف نکردن ضد‌آفتاب به سرطان مبتلا می‌شود هنوز مشخص نیست.

در مورد اکثر سرطان‌ها نیز چنین است؛ به‌طور کلی هر چه فعالیت فیزیکی و تفریح در محیط‌های غیرآلوده زیاد باشد، مصرف غذاهای چرب، سوخته آلوده به نیتروزامین کمتر باشد بیماری سرطان کمتر رخ می‌دهد. البته اینکه مسئله سرطان معده در مردان و پستان در زنان روبه افزایش است به‌دلیل تغییرات ژنتیک است؛ مثل بیشتر کشور‌های پیشرفته، وقتی کشور رو به صنعتی شدن می‌رود اگرعوامل محیطی ایجاد‌کننده آلودگی کنترل نشود، سرطان بیشتر می‌شود. برخی عوامل نیز با درصد بالایی عامل ابتلا به سرطان در افراد است؛ به‌طور مثال 30درصد سرطان‌های ریه ناشی از مصرف سیگار است.

دکتر محمدرضا میر، عضو هیأت مدیره انجمن سرطان ایران در پاسخ به اینکه فردی که سیگار را ترک می‌کند تا چند سال بعدمی تواند مطمئن باشد که احتمال ابتلا به سرطان در وی کم شده است، گفت: یک نوع سرطان ریه که به آن سرطان اسکوآموس می‌گویند ممکن است 5 تا 10سال بعد از قطع سیگار بیمار نتیجه بهبود بگیرد. در سرطان‌های معده نیز چنین است.

میکروب اچ. پیلوری که گاهی به دلایل مختلفی وارد بدن می‌شود اگر به موقع درمان نشود می‌تواند 3 الی 4سال بعد باعث بروز سرطان شود؛ به‌طور مثال در سرطان پستان قاعدگی زودرس و یائسگی دیر‌رس از عواملی است که احتمال بروز سرطان را بیشتر می‌کند به همین دلیل می‌توان از راه‌هایی مثل فرزندآوری زیر 30سالگی، بیش از 5 الی 6 سال مصرف نکردن قرص‌جلوگیری از بارداری، درمان ضایعات خوش خیم سلولی که باعث تغییر سلولی شده است می‌تواند 5 الی 30 سال بروز سرطان را به تأخیر بیندازد.

از مهم‌ترین عوامل ایجاد سرطان سبک زندگی افراد است. اما تا کجا می‌توان روی این سبک زندگی برای مبتلا نشدن به سرطان حساب کرد. دکتر ربابه شیخ‌الاسلام مدیر مؤسسه تغذیه، سلامت و توسعه در گفت‌وگو با همشهری گفت: وقتی مسئولین وزارت کشاورزی جلسه می‌گذارند و سمی که وارد کشور می‌شود ما کنترلی بر آن نداریم و سموم چینی و با کیفیت نازل توسط کشاورزان به مقدار بیش از اندازه استفاده می‌شود من نمی‌دانم چه باید بگویم؛ به‌طور مثال سازمان غذا و دارو خبر از مصرف بیش از اندازه پالم در لبنیات را می‌دهد.

بعد متوجه می‌شویم که خود سازمان اجازه واردات پالم را صادر کرده است، خودشان برای میزان مصرف پالم استاندارد نوشته‌اندو بعد هم مجوز مصرف صادر کرده‌اند. وی با ابراز تأسف در مورد شرایط موجود گفت: ما به مردم می‌گوییم که آنتی اکسیدان مصرف کنید. ولی وقتی نگرانیم که این آنتی‌اکسیدان‌ها در سبزیجات ومیوه‌هایی وجود دارد که حاوی سموم و نیترات به میزان بالاست؛ چطور به مردم باز هم بگوییم میوه بخورند. این در حالی است که در کشور پاسخگو نداریم. چرا وقتی می‌گویند وایتکس در شیر است، سبزی‌ها با آب آلوده آبیاری می‌شود کسی راه‌حلی ارائه نمی‌دهد و آن مسئله به‌صورت کلی رفع شود.

شما چند سال است که می‌شنوید سلامت و بهداشت نان مشکل دارد، کارخانه‌های تولید آزبست هنوز کار می‌کنند، پمپ‌بنزین‌ها در نزدیک منازل مسکونی واقع شده است؛ چرا کسی برای رفع مسئله راه‌حل ارائه نمی‌کند. هنوز کارخانه‌های داروسازی داریم که در محل‌های مسکونی واقع شده‌اند و کسی برای خروج آنها کاری نمی‌کند؛ چرا کسی که مسئول سازمان غذا و داروست برای رفع مسئله کاری نمی‌کند.وی تغییر سبک زندگی را زمانی مؤثر می‌داند که برای ورزش فضایی وجود داشته باشد که آلودگی هوا در آن نباشد، وقتی می‌گوییم میوه و سبزی بخورید که باید به مردم این اطمینان خاطر را بدهیم که میوه ارزان و سالم است.