دبیر فعلی اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ادبیات و نشر ایسنا‌، درباره راهیابی سه عضو از ناشران دانشگاهی به عنوان اعضای اصلی هیات مدیره اتحادیه ناشران و نگرانی از همگن نبودن دغدغه‌های این گروه با ناشران عمومی گفت: دوستانی که از گروه همگامان نشر به هیات مدیره راه یافته‌اند، قبل از انتخابات در برنامه‌های تبلیغاتی خود اعلام کردند که به بحث‌هایی مثل ممیزی که از دغدغه‌های ناشران عمومی است توجه خواهند داشت.

مدیر نشر کتاب آمه که در دوره اخیر انتخابات هیات مدیره بیش‌ترین رای را به خود اختصاص داد با اشاره به این‌که عضویت همه مشاغل فعال در حوزه نشر در اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان الزامی است، اظهار کرد: نامزدی اعضا برای انتخابات هیات مدیره نمی‌تواند گزینشی باشد، به همین خاطر در این دوره از انتخابات هیات مدیره همه گروه‌های فعال در حوزه نشر شرکت داشتند.

او در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا حضور پررنگ ناشران دانشگاهی در هیات مدیره می‌تواند رویکرد سیاست‌گذاری‌ها و مطالبات اتحادیه را به سمت علایق ناشران دانشگاهی ببرد، گفت: در اتحادیه ناشران حوزه‌های مختلفی از جمله ناشران دانشگاهی و ‌آموزشی و کودک و نوجوان حضور دارند که الزاما منافع یکسانی ندارند، بنابراین طبیعی است که هر کدام از گروه‌ها نگرانی‌ها و دغدغه‌های خود را دارند و هر حوزه باید بکوشد که منافع و دغدغه‌های خود را پیگیری کند.

آموزگار اظهار کرد: واقعیت این است که در دوره سیزدهم انتخابات هیات مدیره اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان، ناشران دانشگاهی، کودک و نوجوان و ‌آموزشی حضور فعال‌تر و بیش‌تری نسبت به ناشران عمومی داشتند، هرچند چهار عضو انتخاب‌شده دیگر از لیست پیشکسوتان هستند.

او با بیان این‌که انتخابات این دوره برای ناشران عمومی می‌تواند تجربه و درسی باشد تا در آینده حضور و نامزدی خود را در اتحادیه جدی‌تر بگیرند اظهار کرد: ما نمی‌توانیم به خاطر پیگیری مطالبات خودمان مانع حضور دیگر همکاران ناشر در انتخابات شویم. در این‌جا موضوعی که وجود دارد این است که در اتحادیه ناشران همه اعضا منافعی دارند که همین منافع آن‌ها را در کنار هم گرد آورده است، البته این منافع الزاما یکسان نیستند و طبیعی است که هر گروه باید بکوشد مواضع و دغدغه‌های خود را پیگیری کند و با توجه به این دغدغه‌ها در انتخابات هیات مدیره نیز فعال باشد. البته وظیفه هیات مدیره حفظ و توسعه نکات مشترک در این حوزه‌هاست.

او درباره تفاوت دغدغه‌ها و مشکلات ناشران عمومی و دانشگاهی و تاثیر احتمالی آن بر روی عملکرد اتحادیه ناشران اظهار کرد: دغدغه‌ها و مشکلات ناشران عمومی و ناشران دانشگاهی تفاوت‌هایی دارد. ناشران دانشگاهی آموزشی معمولا دارای انجمن‌هایی هستند که مباحث و مشکلات خود را به صورت تخصصی در آن‌جا مطرح می‌کنند و طبیعی است که وقتی به اتحادیه می‌آیند باید در چارچوب مطالبات خود عمل کنند. این در حالی است که ناشران عمومی چنین انجمن‌هایی ندارند که بتوانند در موارد مختلف مثل ممیزی و یا کتاب‌سازی و... تصمیمات لازم را بگیرند و در جهت آن اقدام کنند.

این فعال نشر اضافه کرد: مورد دیگر در برخورد با مسائل مربوط به مشکلات ناشران عمومی مثل ممیزی است. بحث ممیزی برای ناشران عمومی و سرمایه‌گذاری آن‌ها و اقتصاد کسب و کارشان اهمیت زیادی دارد، ولی چگونگی ورود به این موضوع مهم است. باید بکوشیم ممیزی را به صورت کاربردی مطرح کنیم و برای سامان‌دهی و قاعده‌مند کردن آن بکوشیم. به همین لحاظ باید با وزارت ارشاد رفتاری در پیش گرفت که منجر به همراهی و همدلی شود. سیاست ما در مقابل ارشاد باید بر مطالبه و مشورت و ارائه راهکار مبتنی باشد.

او در ادامه گفت: مسائل اقتصادی ناشی از این موضوع دغدغه ناشران عمومی است، اما این موضوع برای ناشران دانشگاهی و آموزشی‌ خیلی عمومیت ندارد. وقتی یک ناشر عمومی کتابش در ارشاد معطل می‌ماند یا چند کتابش به رغم مجوزهای قبلی از چرخه نشر حذف می‌شود مثل از بین رفتن بخشی از کالاهای یک بازرگان است و بنا بر منطق اقتصاد به این ناشر لطمه جدی وارد می‌شود، اما این موضوع در حوزه‌ فعالیت ناشران دانشگاهی خیلی ناچیز است.

آموزگار با بیان این‌که کتاب‌هایی که در حوزه تامل انسان قرار می‌گیرند و باعث آگاهی افراد می‌شوند معیارها و ضوابطی دارند که در حوزه کار فعالیت ناشران عمومی قرار می‌گیرند ادامه داد: البته مفهوم و گستره ناشران عمومی عام است و حوزه‌های مختلفی را دربر می‌گیرد. به عبارت دیگر غیر از انجمن‌ها که در حوره‌های خود به فعالیت تخصصی و حرفه‌یی می‌پردازند، بقیه را عمومی تعبیر می‌کنند. ممکن است خرده گرفته شود که مثلا کتاب تعبیر خواب یا کتاب‌هایی از این قبیل که عمومی هم محسوب می‌شوند کجای‌شان فرهنگ‌ساز است. به همین دلیل حوزه‌های جدی بخش عمومی هم باید از تجربه انجمن‌ها بیاموزند.

او اضافه کرد: ناشران حوزه‌های تخصصی تجربه‌های خوبی از فعالیت‌های خود در بازاریابی، مخاطب‌سنجی و... دارند که استفاده از آن‌ها برای ناشران عمومی سودمند خواهد بود. از نقطه نظر دیگر این موضوع وجود دارد که بازار نشر کتاب‌های آموزشی زاییده نظام آموزشی کشور است که به شدت مدرک‌گراست. به همین خاطر ناشران دانشگاهی و آموزشی نیز نمی‌توانند در مقابل آن منفعل باشند و باید عکس‌العمل لازم را در قبال آن نشان دهند. به همین خاطر ما نباید در قبال معیشت این دسته از همکاران به آن‌ها خرده بگیریم. ما باید همکاران ناشرمان در حوزه‌های تخصصی را متوجه تالیفاتی از استادان دانشگاه‌های‌مان بکنیم که به زبان انگلیسی نوشته‌ و برای انتشار به ناشر خارجی می‌سپارند. چرا زمینه انتشار این آثار بدوا در کشورمان و توسط همکاران ناشر فراهم نشود و سپس نسبت به فروش رایت آن به ناشران خارجی اقدام کنند؟

آموزگار سپس به انتخابات اخیر هیات مدیره اشاره کرد و گفت: در این انتخابات مهم این بود که ناشران عمومی هم از این موقعیت که برای‌شان فراهم بود استفاده کنند و خود را آماده سازند و در نهایت هم چهار نفر از لیست پیشکسوتان که از ناشران عمومی حمایت می‌کرد به عنوان اعضای هیات مدیره دوره سیزدهم انتخاب شدند. بیش‌ترین دغدغه‌های آنان نیز درباره موضوعاتی نظیر ممیزی، ضوابط نشر و دیگر موضوعات مرتبط با مشکلات ناشران عمومی است.

او با بیان این‌که ما نباید شکاف‌ها را بیش‌تر کنیم‌، گفت: باید مسائل را خوب بسنجیم. در دوره جدید باید به یک همگرایی برسیم تا بتوانیم به صورت گسترده مشکلات مختلف را حل کنیم.

او در ادامه درباره آینده فعالیت اتحادیه ناشران اظهار کرد: در اتحادیه حوزه‌های مختلف و اعضای متفاوتی وجود دارند که هر کدام باید گرایش و علایق خود را دنبال کنند و در این زمینه فعال باشند، بنابراین اتحادیه در آینده باید موضوعات مختلف را شناسایی و مطرح کند و زمینه فعالیت تمام اعضا را فراهم کند.

دبیر اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان در بخش دیگری از گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این پرسش که شاید یکی از دلایل حضور پیدا نکردن ناشران عمومی برای انتخابات هیات مدیره، ناتوانی این اتحادیه و نداشتن ابزار برای تغییر رویکردهای وزارت ارشاد بوده است، گفت: ما در دوره قبل هیات مدیره موضوعات زیادی را از طریق وزارت ارشاد پیگیری کردیم، به طوری که مجموع هیات مدیره دوره قبل با شعار تعامل انتخاب شد. قصد هیات مدیره نیز این بود که با همکاری مسائل و مشکلات موجود را با وزارت ارشاد رفع و رجوع کند.

آموزگار در همین زمینه توضیح داد: در دوره گذشته ما درباره ممیزی نقش فعالی داشتیم و از ابتدای سال 91 موضوع بررسی ضوابط نشر را که مصوبه آن در سال 89 توسط شورای انقلاب فرهنگی تصویب شده بود، پیگیری کردیم. البته در آن زمان باید شرایط کشور را هم می‌سنجیدیم. با این حال مصوبه شورای انقلاب فرهنگی در سال 89 ویژگی‌های به مراتب سخت‌گیرانه‌تری نسبت به مصوبه سال 67 داشت که باعث نارضایتی بیش‌تر ناشران شده بود و ما برای رفع مشکلات آن تلاش‌های فراوانی کردیم.

او در همین رابطه توضیح داد: در این مصوبه حوزه اختیارات ناشران به گونه‌ای تعریف شده بود که اگر ناشری کتابی به ارشاد می‌سپرد که آن کتاب مجوز نشر نمی‌گرفت، با مسئولیت حقوقی مواجه می‌شد. ما برای برداشتن این قید تلاش‌های زیادی کردیم تا نهایتا وزارت ارشاد متقاعد شد که این تفسیر اشتباه است.

این فعال عرصه نشر افزود: ضمن این‌که بحث‌های زیادی برای تشکیل هیات‌های نظارت مطرح بود، اما در حال حاضر موضوع بر سر این است که قانون چگونه اجرا شود. بیش‌تر بحث‌ها هم سر این است که نقش هیات نظارت در ایجاد یک وحدت رویه چگونه می‌تواند عملی شود. در همین موضوع به هیات نظارت هم اعلام کردیم که بهتر بود نماینده اتحادیه نیز در هیات نظارت حضور می‌داشت تا به ایجاد وحدت رویه کمک شود.

او ادامه داد: ما انتقادات‌مان را مطرح کرده‌ایم که در ارشاد در حال پیگیری است و ضوابط نشر در کمیته‌ای در ارشاد با حضور اعضایی از صنف در دست بررسی است تا منجر به تدوین پیشنهادات اصلاحی شود. باید این مباحث در زمان فعالیت هیات مدیره جدید تعقیب شود. بررسی کتاب‌ها در زمان کم‌تر و کوتاه‌تر و مشخص شدن چارچوب‌ها همگی مباحثی است که باید در دور جدید فعالیت اتحادیه دنبال شود.

انتهای پیام