اما آنزیم تقویت شده که PETase یا پتاز نام دارد میتواند تجزیه این ماده را در عرض چند روز آغاز کند و این توانایی میتواند فرایند بازیافت زبالهها را برای همیشه متحول سازد.
این آنزیم که در ژاپن کشف شده است، محصول نوعی باکتری است که پیایتی را میخورد. این باکتری که ایدونلا ساکاینسیس نام دارد از پلاستیک به عنوان منبع اصلی انرژی خود استفاده میکند.
محققان در سال 2016 گزارش دادند یک خانواده از باکتریها را در رسوبات به جا مانده منطقه بازیافت بطری در شهر بندری ساکای ژاپن یافتهاند. جان مکگیهن از دانشگاه پورتمات میگوید تنها 50 سال است که پیایتی مورد استفاده قرار گرفتهاست و این دوره زمانی به اندازهای طولانی نیست که یک باکتری به شکلی تکامل یابد تا بتواند محصولی مصنوعی و دستساز بشر را هضم کند. اما باکتریها به گفته او میلیونها سال است برای هضم پلیاسترها، مادهای که به صورت طبیعی وجود داشته و از برگ درختان محافظت میکنند، تکامل یافتهاند.
با اینهمه کشف باکتری هضمکننده پیایتی کاملا غیرمنتظره بودهاست و دانشمندان در تلاشند تا نحوه تکامل آنزیک پتاز را درک کنند. در همین راستا با استفاده از دستگاه لیزری قدرتمندی در آکسفوردشایر بریتانیا مدلی سهبعدی از این آنزیم ایجاد شد. زمانی که ساختار این آنزیم کشف شود میتوان عملکرد آن را بهبود بخشید.
در فرآیند کنونی بازیافت، مواد پلیاستر دچار افت تدریجی کیفیت میشوند یعنی هر بار که بازیافت میشوند بخشی از خواص خود را از دست می دهند. بطریها ابتدا تبدیل به پشم مصنوعی میشوند، بعد از آنها فرش ماشینی تولید میشود و بعد به محل دفع زباله منتقل میشوند.
اما آنزیم خورنده پیایتی فرآیند تولید را وارونه میکند و پلی استر را دوباره به مواد اولیه تشکیل دهندهاش تبدیل می کند. به گفته مکگیهن میتوان از روند برای تولید پلاستیک بیشتر استفاده کرد و مصرف نفت را کاهش داد، و این چرخه تکرار می شود و این یعنی یک بازیافت حقیقی.
محققان میگویند استفاده از این آنزیم در ابعاد گسترده چند سال وقت میبرد زیرا پیایتی را باید سریع تر از زمان کنونی، یعنی در عرض چند روز تجزیه کند تا از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد. به گفته وی نیاز شدیدی به کاهش مواد پلاستیکی که از مراکز دفع زباله و محیط زیست تلنبار میشوند وجوددارد، و اگر بتوان این فناوری را عملی کرد راه حلی موثر برای کاهش این آلودگی ایجاد خواهد شد.
9748355