نسرین وزیری: در میان 12 دولت جمهوری اسلامی ایران دو دولت سوم و چهارم به ریاست آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای با 24 وزارتخانه، عریض‌ترین دولت و دولت‌های یازدهم و دوازدهم با 18 وزارتخانه، کوچکترین دولت‌ها به شمار می‌روند. ایجاد برخی وزارتخانه‌های جدید و یا ادغام برخی در یکدیگر، علت این امر بوده و هستند.

در جدول زیر، آ‌رای موافق ارائه شده به 12 کابینه را خواهید دید که نشان می‌دهد دولت‌​های روحانی (دولت‌های یازدهم و دوازدهم) بیشترین رای موافق را کسب کرده و دولت اول آیت‌الله خامنه‌ای، کمترین میزان رای موافق را داشته است. (برای محاسبه میانگین آرای موافق ارائه شده به هر کابینه، مجموع آرای مثبت به تک تک وزرا جمع شده و به تعداد وزرای معرفی شده تقسیم شده است تا میانگین نسبی آرای موافق با هر کابینه ای حاصل شود و معیار مناسبی برای مقایسه حاصل شود).

روحانی با کسب میانگین 220 رای موافق برای هر وزیر پیشنهادی در صدر قرار دارد. به این ترتیب او رکورد دولت قبلی خود را هم شکست. او چهار سال پیش با کسب میانگین 204 رای برای هر وزیر تفاوت نامحسوسی با کابینه اول خاتمی داشت که هر یک از وزرایش میانگین 207 رای کسب کرده بودند. دولت پنجم که نخستین دولت آیت الله هاشمی رفسنجانی است در رتبه بعد از دولت‌های مذکور جای دارد.

برای مشاهده جدول در ابعاد بزرگتر بر روی آن کلیلک کنید. (البته قابل ذکر است که این جداول بر اساس نخستین فهرستی که برای وزرای هر کابینه به مجلس ارائه شده، تنظیم شده و چنان‌چه وزیری رای اعتماد لازم را کسب نکرده و در مقاطع زمانی بعدی فرد دیگری جایگزین او شده، در این جداول قید نشده است.)

توضیح جدول:

۱- این جدول به ترتیب حروف الفبای اسامی وزارتخانه‌​ها تنظیم شده است.

۲- آرای موافق به وزرا بر اساس لیست اولیه وزرایی است که به مجلس ارائه شده و آرای وزرایی که طی یک دوره جایگزین فرد دیگری -به دلیل استیضاح یا برکناری- شده‌​اند قید نشده است. بر اساس آرای مندرج درخواهید یافت که چهار وزیر دولت نهم (آموزش و پرورش، تعاون، رفاه و نفت)، سه وزیر دولت دهم (آموزش و پرورش، رفاه و نیرو)، سه وزیر دولت یازدهم (آموزش و پرورش، علوم و ورزش) و یک وزیر دولت دوازدهم (وزیر نیرو) موفق به کسب رای اعتماد از مجلس نشدند و افراد دیگری بعدها جایگزین آنها شدند.

۳- در ردیف اسامی وزرای وزارتخانه​‌هایی که در هر دولتی هنوز تشکیل نشده بودند و یا ادغام شدند، ستاره گذاشته شده است. کما اینکه وزیر ورزش فقط در ابتدای دولت یازدهم وجود داشته و در دولت​ دهم نیز در میانه راه تشکیل شد.

۴- تا پیش از دولت هفتم نام وزارت علوم در کابینه‌​های پیشین وزارت «فرهنگ و آموزش عالی» بوده است. نام اولیه وزارت ارتباطات نیز وزارت پست بوده است.

۲ کابینه روحانی، محبوب‌تر از ۲ کابینه احمدی‌نژاد

در مجموع دو دولت محمود احمدی‏‌نژاد، هفت وزیر پیشنهادی نتوانستند از خان مجلس بگذرند. حجت الاسلام حسن روحانی نیز در نخستین فهرستی از وزرای پیشنهادی‌اش برای دو دولت یازدهم و دوازدهم فرستاد، با مخالفت مجالس نهم و دهم با چهار وزیرش روبرو شد. این نشان دهنده آن است که رویکرد مجلسین نهم و دهم به کابینه‌های روحانی مثبت تر از رویکرد مجلسین هفتم و هشتم به کابینه‌های احمدی‌نژاد بوده است.

در کابینه اول احمدی‌نژاد وزرای آموزش و پرورش، تعاون، رفاه و نفت نتوانستند از نمایندگان مجلس هفتم رای اعتماد بگیرند. وزرای آموزش و پرورش، رفاه و نیروی دومین دولت او هم از فیلتر مجلس هشتمی‌ها نتوانتسند بگذرند.

اگرچه در کابینه اول حجت الاسلام حسن روحانی، وزرای آموزش و پرورش، علوم و ورزش و جوانان نتوانستند از مجلس نهم رای اعتماد بگیرند؛ اما با تغییر ترکیب نمایندگان در مجلس دهم و کسب اکثریت کرسی‌ها از سوی ساکنین لیست انتخاباتی امید، این تنها حبیب الله بیطرف وزیر پیشنهادی نیرو بود که نتوانست از مجلس یازدهم رای اعتماد بگیرد.

میانگین آرای موافق دو کابینه نهم و دهم به ترتیب 177 و 173 رای بود که کاهشی اندک را نشان می‌داد. میانگین آرای دو کابینه یازدهم و دوازدهم نیز به ترتیب 204 و 220 رای است که نشان می‌دهد کابینه‌های روحانی محبوب‌تر از احمدی‌نژاد بوده‌اند.

در کابینه نهم، محمد سعیدی‌کیا، منوچهر متکی، محمد سلیمانی و غلامحسین محسنی‌اژه‌ای وزرای مسکن، خارجه، ارتباطات و اطلاعات، به ترتیب با اخذ 222، 220، 220 و 217 رای بیشترین آرا را کسب کرده بودند.  در کابینه دهم هم احمد وحیدی، مرتضی بختیاری، شمس الدین حسینی و علی نیکزاد وزرای دفاع، دادگستری، اقتصاد و مسکن به ترتیب با 227، 225، 224 و 219 رای پر رای‌ترین وزرا بودند.

در نخستین دولت حجت الاسلام حسن روحانی علی طیب‌نیا، حسین دهقان، حسن قاضی‌زاده هاشمی و عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزرای اقتصاد، دفاع، بهداشت و کشور با کسب 274، 269، 260 و 256 رای بیشتری آرا از نمایندگان مجلس دریافت کردند. در دولت دوازدهم که دومین دولت روحانی است نیز امیر حاتمی، حسن قاضی‌زاده هاشمی، محمود علوی و عبدالرضا رحمانی فضلی وزرای دفاع، بهداشت و درمان، اطلاعات و امورخارجه، به ترتیب با 261، 253، 252 و 250 رای  بیشترین آ‌رای موافق را از آن خود کردند.

در جدول زیر به مقایسه آرای وزرا در چهار دولت گذشته بپردازید: (برای مشاهده این جدول در ابعاد بزرگ‌تر، روی آن کلیلک کنید)

مقایسه آرای وزرای ۲ کابینه حسن روحانی

مرداد 92 و 96، سرآغاز شکل گیری دو کابینه حجت الاسلام حسن روحانی بودند.چهارسال پیش 18 وزیر پیشنهادی کابینه یازدهم مورد ارزیابی نمایندگان مجلس نهم بودند و امسال نمایندگان مجلس دهم بودند که به بررسی کابینه 17 نفره دوازدهم پرداختند.

نخستین وجه تمایز دو کابینه یازدهم و دوازدهم در معرفی آنها به مجلس بود. لیست وزرای پیشنهای یازدهم تمام و کمال به مجلس آمد ولی لیست وزرای کابینه دوازدهم یک جای خالی داشت. گزینه مد نظر دولت برای تصدی وزارت علوم، یک شب قبل از معرفی رسمی به مجلس، منصرف شده بود و فهرست اسامی تنها 17 وزیر راهی خانه ملت شد. آنگونه که دولتمردان گفته‌اند، رئیس جمهور در نظر دارد این وزارتخانه را با حضور یک سرپرست اداره کند تا در فرصت مقتضی وزیر پیشنهادی علوم را به نمایندگان ملت معرفی کند.

دومین وجه تمایز در بررسی کابینه‌های روحانی، تفاوت حضور تعداد نمایندگان مجلس در جلسه ارائه رای اعتماد به کابینه بود. در مجلس نهم 284 نماینده در این جلسه حاضر بودند ولی امروز 288 نماینده در جلسه حضور داشتند. این حاکی از حضور پررنگتر نمایندگان در چنین جلسه سرنوشت سازی است. 

اگرچه در کابینه اول روحانی، سه وزیر رای اعتماد نگرفتند اما در جریان رای گیری امروز در مجلس شورای اسلامی تنها وزیری که رای اعتماد نیاورد، حبیب الله بیطرف وزیر نیرو بود که با 133 رای از ورود به کابینه دوازدهم بازماند. او تنها 8 رای کم داشت که بتواند بار دیگر وزیر شود.

چهارسال پیش از میان 18 وزیر پیشنهادی سه نفر نتوانستند از نمایندگان ملت رای اعتماد بگیرند. محمد نیلی‌منفرد، مسعود سلطانی‌فر و محمدعلی نجفی وزرای پیشنهادی علوم، ورزش و آموزش و پرورش به ترتیب با کسب 105، 117 و 142 رای، کمترین آرا را کسب کردند. در عوض علی طیب‌نیا، حسین دهقان، حسن قاضی‌زاده هاشمی و عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزرای اقتصاد، دفاع، بهداشت و کشور با کسب 274، 269، 260 و 256 رای بیشتری آرا از نمایندگان مجلس دریافت کردند.

حضور طیب‌نیا و دهقان در کابینه دوازدهم تمدید نشد و در عوض، مسعود کرباسیان و امیر حاتمی جایگزین آنها شدند که به ترتیب 240 و 261 رای کسب کردند. تفاوت آرای این دو نفر با وزرای پیشین حاکی از آن است که اگرچه حاتمی وزیر دفاع دولت دوازدهم بیش از دیگر وزرا رای گرفته اما 8 رای کمتر از وزیر پیشین کسب کرده است. کرباسیان نیز نتوانست رکورد طیب‌نیا را حفظ کند. طیب‌نیا با کسب 274 رای موافق، رکورد بالاترین رای اعتماد را از مجلس داشت. اما کرباسیان 34 رای کمتر از او کسب کرد.

در مقایسه آرای 17 وزیر کابینه دوازدهم با وزرای کابینه پیشین، شاهد کاهش آرای 6 وزیر نسبت به قبل و افزایش آرای 10 وزیر نسبت به وزرای قبل هستیم. وزراش آموزش و پرورش، اطلاعات، خارجه، کار، دادگستری، راه، صنعت، فرهنگ و ارشاد اسلامی، نفت و ورزش آرایشان افزایش یافته بود.

دو کابینه حسن روحانی، 8 وزیر مشترک دارند. آخوندی، سلطانی‌فر، زنگنه، علوی، ظریف و ربیعی شش وزیری هستند که آرایشان در مقایسه با دولت گذشته، افزایش یافته است. اما در عوض آ‌رای قاضی‌زاده هاشمی و حجتی کم شده است.

جدول زیر به مقایسه آرای وزرای ۲ کابینه حسن روحانی پرداخته است:

2727