تأکید کرد که هرکس که خواهان همکاری است، باید خالصانه و جدی عمل کند و از معیارهای دوگانه دست بردارد.
پاسخ مثبت و مشروط سوریه به واشنگتن در حالی است که واشنگتن پیشتر اعلام کرده بود، اقدام نظامی آنها علیه داعش به منزله تأیید حکومت بشار اسد نیست و پس از اعلام شرایط سوریه برای موافقت با این حملات، سخنگوی کاخ سفید اظهار داشت که آمریکا برای حملات خود در سوریه علیه داعش نیازی به موافقت دولت دمشق ندارد.
باراک اوباما نیز سه شنبه گذشته مجوز پروازهای شناسایی بر فراز سوریه را صادر کرد.
این در حالی است که دولت سوریه تأکید کرده، در صورت حمله خودسرانه آمریکا و انجام عملیات هوایی بر فراز این کشور، از همه ابزارهای خود برای مقابله با آن استفاده میکند و این اقدام را تجاوز تلقی خواهد کرد.
از سوی دیگر جدای از جدال لفظی میان دمشق و واشنگتن، بسیاری از تحلیلگران سیاسی با نگاه به تغییر موضع حامیان منطقه ای و عرب آمریکا درباره بحران سوریه که دیگر از براندازی حکومت اسد منصرف و یا ناامید شدهاند، معتقدند که مداخله نظامی آمریکا در سوریه بر ضد و به نام مقابله با داعش حکم شمشیری دولبه را دارد که از یک سو فرصتی برای جلب نظر جامعه بینالمللی به ضرورت حل سیاسی بحران سوریه و جلوگیری از گسترش افراط گرایی را فراهم میآورد و از دیگر سو عملاً موجب ورود نظامی آمریکا به سوریه شده و ممکن است زمینه را برای سوء استفاده واشنگتن از این فرصت و کمک به ارتش آزاد سوریه را هم فراهم آورد و حکومتهای عرب متحد آمریکا را به بازگشت به مواضع قبل خود ترغیب کند.
اکنون این پرسش جدی مطرح است که دمشق با چه تحلیلی به این پیشنهاد جواب مثبت داده؟ تأثیر مداخله نظامی آمریکا علیه داعش در سوریه، بویژه بدون هماهنگی با دمشق چه خواهد بود و واکنش متحدان سوریه به این اتفاق چیست؟
این پرسشها را با «جواد غلامزاده» کارشناس ارشد و تحلیلگر مسایل استرتژیک و نظامی منطقه مطرح کردهایم. پاسخهای وی را در ادامه بخوانید.
تحلیل شما از تصمیم دولت سوریه در پذیرش پیشنهاد آمریکا البته با شرایطی که اعلام کرده، چیست؟
- دولت سوریه توجه جامعه بین الملل به مسأله داعش را برای خود یک فرصت میداند. اینکه جامعه بین الملل متوجه خطر داعش شده و حتی کشورهایی که تا ماه ها قبل با تسلیح معارضان سوریه، فضای افراطی گری را در خاورمیانه و بخصوص سوریه و عراق ایجاد کردند، متوجه آثار اقدام خود شده اند، یک فرصت است.
دمشق برای مدیریت بحران در داخل سوریه میخواهد از این فضا و بستر استفاده کند. البته آمریکایی ها و طرفهای غربی هم دچار یک دوگانگی و تناقض در این پیشنهاد هستند، زیرا از یک سو دولت سوریه را به رسمیت نمی شناسند و از دیگر سو خواستار همکاری با آن برای مقابله با تهدید داعش هستند. خانم «ماری هارف» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به صراحت گفته است که مقابله ما با داعش در سوریه به معنای تأیید نظام سوریه از طرف ما نیست. اما در هر صورت این فضا ایجاد شده که سوریه از اجماع بین المللی موجود علیه داعش برای مدیریت بحران استفاده کند.
صحبتهای ولید معلم هم در این فضا تولید شد و آقای لاوروف هم در نشستی مطبوعاتی در مسکو به این نکته اشاره کرد که اگر بناست به مواضع داعش حمله شود، باید در قابل یک توافق بین المللی و با رضایت کشورهای میزبان که سوریه و عراق هستند، باشد.
آیا این نگرانی وجود ندارد که ورود نظامی آمریکا به سوریه در قالب یک توافق بین المللی، امکان اقدام آنها علیه نیروهای سوری را به نفع معارضان فراهم کند؟
- بله! این امکان و احتمال وجود دارد که آمریکایی ها بخواهند از این ترفند برای زمینه سازی حمله به دیگر مواضع در سوریه و حتی حمله به دمشق بهره ببرند. البته دمشق و مسکو با مواضعی که اتخاذ کرده اند، نشان دادند که در این زمینه ملتزم هستند تا مقابل این ترفند را بگیرند و برای این توافق چارچوبی تعیین کنند.
به هر حال سرکوب داعش از سوی آمریکا میتواند موضع ارتش آزاد و ائتلاف ملی معارضان را تقویت کند. این در حالی است که عربستان وقطر رسماً اعلام میکنند که دیگر به دنبال تغییر حکومت اسد نیستند؟
- آمریکا با وجود تبلیغات فراوان، هیچ گاه عملاً اقدام به تسلیح معارضان سوری نکرد و این موضوع موجب خشم معارضان شد. در واقع آمریکایی ها در این قصه هم دچار یک تناقض هستند و به نظر میرسد اکنون یا باید به این تناقض پاسخ دهند و یا در امتداد این حمله، ارتش آزاد را تقویت کنند. در پی این حملات، بطور طبیعی یک جابه جایی بین گروه های تروریستی در سوریه اتفاق خواهد افتاد، همچنان اینکه «ابوبکر بغدادی» هفته گذشته فرمان عقب نشینی از حمص را صادر کرد، اما دیگر گروه ها مثل جبهة النصره و ارتش آزاد وضعیت مساعد و جایگاه قدرتمندی در سوریه ندارند و مبارزه ارتش سوریه با آنها خیلی ساده تر از داعش خواهد بود.
متحدان سوریه، بویژه جمهوری اسلامی ایران با مداخله خارجی چه در سوریه و چه در عراق مخالف بوده و هستند و این تصمیم سوریه با دیدگاه تهران و مسکو همخوانی ندارد. واکنش آنهابه نظر شما چه خواهد بود؟
- طبیعی است که حامیان سوریه مخالف دخالت نظامی خارجی هستند و همچنان رویکرد سیاسی را تنها راه حل مسأله میدانند.
مسأله تهران و مسکو این است که اگر قرار است با تروریستها در سوریه و عراق مقابله شود باید با موافقت و با مدیریت نظام سوریه باشد و همه امکانات و حملات با تأیید و هماهنگی ارتش سوریه انجام گیرد تا فرصتی باشد برای مدیریت بحران، اما اگر آمریکا بخواهد مستقل و سرخود اقدام کند، قطعاً با مخالفت ایران و روسیه مواجه خواهد شد.
آیا دور از انتظار نیست که آمریکاییها چنین شرایطی را قبول کنند؟
- مسلم است که آمریکایی ها حاضر نیستند با دولت سوریه همکاری کنند و این را اعلام هم کرده اند. وزیر خارجه آلمان هم گفت که همکاری با دولت اسد برای حمله به داعش انجام نمیشود و این نشان میدهد که غربی ها همچنان خواهان سرنگونی اسد هستند. اما فراموش نکنیم که آمریکا ماه ها قبل قصد حمله به سوریه را داشت و فشار متحدان سوریه و بالا بردن هزینه این حمله برای آمریکایی ها این طرح را ناکام گذاشت. الان هم این گونه نیست که آمریکاییها قطعاً تصمیم دارند به داعش در سوریه حمله کنند و اخبار نشان میدهد، پنتاگون در حال بررسی این برنامه است و یکی از مسایل آنها این است که واکنش حامیان سوریه را بسنجند. از سوی دیگر موجی از انتقادها در داخل آمریکا نسبت به سیاست خارجی حکومت نسبت به موضوع مقابله با تروریسم و معیارهای دوگانه آنها بوجود آمده است. در واقع دولت سوریه با این تصمیم، واشنگتن را با یک چالش سیاسی جدی روبرو کرده که تصمیم گیری درباره آن در هر حالت دولت آمریکا را در مظان اتهام قرار میدهد.
4595149