البته قرارگرفتن بانوان ایرانی در این جایگاه رفیع، تاریخچه بلندی از کنار زدن محدودیت ها، تلاش های بی وقفه ، تحمل مرارت ها و سختی های بسیار و... را در خود دارد.



براساس گزارشهای ارائه شده پیش از انقلاب اسلامی، بیشتری آمار بیسوادان کشور را دختران و زنان تشکیل می دادند.



هرچند زنان ایرانی در صحنه های انقلاب، دفاع مقدس، سازندگی و توسعه کشور دوشادوش مردان قدم برداشته اند و نقش موثری در توفیقات ملی ایفا کرده اند، اما هنجارهای کهن صدها ساله، آنان را از ورود به برخی عرصه های رقابتی اجتماع بازداشته و فعالیتشان را بیشتر به نقش های تربیتی و خانگی محدود کرده بود.



توسعه آموزش به طور عام و آموزش عالی به طور خاص در سالهای پس از انقلاب، فرصتی فراهم آورد تا زنان وارد عرصه های علمی و تحقیقاتی شوند و خلاقیت های نهفته خود را بروز دهند.



زنان که پیش از این، بیشتر گوشی شنوا برای گفته های مردان داشتند الان حرفهای زیادی برای گفتن دارند و توفیقات و پیشتازی آنان در رقابت های علمی، زبانزد ملل دور و نزدیک شده است.



نسبت 60 به 40 قبولی دختران نسبت به پسران در کنکور سراسری، هرچند به قصه ای تکراری در سالهای اخیر تبدیل شده است اما این امر تا چند دهه قبل، برای زنان بیشتر به یک رویا شبیه بود.



ورود به مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری و حتی اعضای هیات علمی دانشگاه ها که تا پیش از این، تقریبا در قبضه مردان بود نیز عرصه پیشتازی زنان شده است و این امر جسارت زنان را برای حضور جدی در رقابت های علمی نشان می دهد.



معاون پژوهشی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی درباره آمار کادر آموزشی دانشگاه ها به خبرنگار علمی ایرنا گفت: کادر آموزشی دانشگاه ها شامل آموزشگران و اعضای هیات علمی تمام وقت است که در دانشگاه های دولتی و غیردولتی (موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی و دانشگاه آزاد اسلامی) فعالیت دارند.



رضا منیعی افزود: مجموعا تعداد 119 هزار و 820 نفر فعالیت آموزشی دارند که 68 هزار و 552 نفر آنها به صورت تمام وقت و در قالب اعضای هیات علمی با دانشگاهها همکاری دارند و فعالیت 51 هزار و 268 نفر دیگر نیز در دانشگاه ها به صورت پاره وقت است.



وی ادامه داد: از مجموع اعضای هیات علمی تمام وقت دانشگاه ها، 27 هزار و 29 نفر زن و 92 هزار و 791 نفر مرد هستند به عبارت دیگر، 22.5 درصد اعضای هیات علمی دانشگاه ها (کمتر از یک چهارم) را زنان تشکیل می دهند.



منیعی ضمن ارائه آمار مقایسه ای اعضای هیات علمی دانشگاه های کشور در سال تحصیلی 85-1384 و 76-1375 گفت: سهم زنان از عضویت هیات علمی دانشگاه ها طی دهه های گذشته روند رو به رشدی داشته است به گونه ای که در سال 75 ، حدود 19 درصد اعضای هیات علمی تمام وقت دانشگاه ها را زنان تشکیل می دادند و این آمار در سال 84به 20 درصد رسیده و در سال 92 نیز به 22.5 درصد افزایش یافته است.



به گفته وی، در سال تحصیلی 76-1375 تعداد 23 هزار و 882 عضو هیات علمی تمام وقت در دانشگاه های کشور فعالیت داشتند که چهار هزار و 722 نفر آنان را زنان تشکیل می دادند.



منیعی یادآور شد: در سال تحصیلی 85-1384 نیز از مجموع 31 هزار و 520 عضو هیات علمی تمام وقت دانشگاههای کشور، شش هزار و 531 نفر زن بودند.







**سهم 30 درصدی زنان از ظرفیت نخبگی کشور







از سوی دیگر، حضور زنان در عرصه های نخبگی نیز روز به روز پر رنگ تر می شود به گونه ای که اکنون حدود 30 درصد افراد تحت پوشش بنیاد ملی نخبگان را زنان تشکیل می دهند و انتظار می رود در سالهای آتی این سهم افزایش یابد.



مشاور توانمندسازی و نوآوری بنیاد ملی نخبگان در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا، شمار افراد تحت پوشش این بنیاد را بیش از 13 هزار نفر ذکر کرد و گفت: حدود دو هزار و 500 نفر از اعضای بنیاد، مخترع هستند که آمار دقیق آنها به تفکیک جنسیت در دست تهیه است اما از حدود 11 هزار عضو دیگر، نزدیک به سه هزار نفر زن و بقیه مرد هستند.



سید حمید جمال الدینی با یادآوری اینکه نسبت زن به مرد در گروه هایی مختلف بنیاد ملی نخبگان، متفاوت است ادامه داد: به عنوان مثال از مجموع 72 استاد برجسته دانشگاه علامه طباطبایی، دو نفر زن، از میان هشت نخبه برتر هنری هم دو نفر زن، از جمع 434 نفری دانش آموختگان برتر تعداد 86 نفر زن و از میان دو هزار و 858 نفر برترین های کنکور سراسری نیز هزار و 125 نفر زن هستند.



عضو شورای بنیاد ملی نخبگان به سهم قابل توجه دختران در برگزیدگان المپیادهای دانش آموزی و دانشجویی اشاره کرد و گفت: از مجموع پنج هزار و 798 المپیادی دانش آموزی تحت پوشش بنیاد ملی نخبگان، هزار و 467 نفر زن و از میان 762 برگزیده المپیادهای دانشجویی نیز 143 نفر زن هستند.



وی ادامه داد: زنان در آزمون های جامع علوم پایه پزشکی نیز توفیقات خوبی کسب کرده اند به طوریکه از میان 197 برگزیده این گروه، 96 نفر زن هستند و سهم آنان از جمع 54 نفری برگزیدگان دانشجویان نمونه نیز 19 نفر است.



جمال الدینی با بیان اینکه 52 نفر از 348 برگزیده مسابقات ملی مهارت را زنان تشکیل می دهند، در اقلیت قرار گرفتن زنان در این گروه را به دلیل روحیه و نوع علایق زنان مربوط دانست و گفت: هرچند برخی رشته های مهارتی و فنی، با توانایی ها و روحیه مردان، تطابق بیشتری دارد اما زنان در این عرصه ها نیز ورود موفقی داشته اند.



وی تاکید کرد: زنان در عرصه های رقابتی، آگاهانه وارد عمل شده اند و نقش آنها در حوزه های مدیریتی و ارزیابی و تصمیم گیری روز به روز پررنگ تر می شود.



عضو شورای بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه علم و فناوری، یک ارزش عمومی در جامعه است گفت: پیش از این، ورود زنان به عرصه های اقتصاد سنتی به دلیل نوع نگاه جامعه با محدودیت هایی مواجه بود اما الان که تولید ثروت از راه علم و فناوری به یکی از گفتمان های اصلی جامعه تبدیل شده است و در این گفتمان، مقوله جنسیت مطرح نیست زنان از فرصت فراهم شده به خوبی استفاده کرده و وارد عمل شده اند.



وی به تلاش کشورهای توسعه یافته دنیا برای تقویت قشر متوسط به منظور جلوگیری از دو قطبی شدن جامعه خود اشاره کرد و گفت: باید به این نکته توجه داشته باشیم که بقای قشر متوسط در گرو تداوم حیات خانواده است و زنان نیز اصلی ترین رکن خانواده محسوب می شوند بنابراین زنان با حفظ بنیان خانواده می توانند نقش بسیار مهمی در پایداری و توسعه یافتگی جوامع ایفا کنند.



مهدخت بروجردی علوی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی که از سال 81 تا 86 مدیرکل روابط عمومی وزارت علوم و از سال 86 تا 88 مشاور وزیرعلوم بود و از آغاز فعالیت دولت یازدهم نیز با عنوان مدیرکل روابط عمومی و مشاور وزیر فعالیت دارد نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، رشد زنان در فعالیت های مختلف علمی و اجرایی را یکی از مواهب انقلاب اسلامی و ناشی از نگاهی تازه و انسانی به زنان دانست.



وی خاطرنشان کرد: حضور پر رنگ زنان در تخصص های مختلف علوم پزشکی و در تمام عرصه های آموزشی و پژوهشی بیانگر این امر است که در فضای سالم ارزشی بعد از انقلاب، زنان فرصت یافتند تا توانایی های خود را بازشناسایی کنند و از جو سالم به دست آمده، حداکثر بهره را ببرند و جامعه را از خدمات و استعدادهای خود بهره مند کنند.



بروجردی ادامه داد: برای من در جایگاه یک عضو هیات علمی دانشگاه باعث افتخار است که اولا در نظامی کار می کنم که در آن هرگز احساس تبعیض نکرده ام و هیچ گاه جنسیت را مانع پیشرفت خود ندیده ام و ثانیا هیچگاه احساس نکرده ام که فضای جامعه ، فاقد ارزش های اخلاقی لازم برای کار و فعالیت است.



وی با بیان اینکه بسیاری از زنان از قلت تعداد زنان در عرصه های اجرایی سخن می گویند، تاکید کرد: تعداد اندک زنان در پست های مدیریت اجرایی، ناشی از قرنها تبعیض و مضیقه هایی است که زنان را از عرصه های مدیریتی دور کرده و توان رقابتی را از آنان سلب کرده بوده است.



بروجردی به زنان توصیه کرد با تحمل و صبوری، لیاقت ها و کارآیی های خود را نشان دهند و انگاره عدم توانایی زنان در پست های مدیریتی بالا را در درازمدت تغییر دهند.



بروجردی که خود، متاهل و مادر سه فرزند است همچنین از زنان خواست علیرغم اهمیت حضور آنان در فعالیت های اجتماعی، هرگز از اهمیت نقش مادری و همسری خود غفلت نکنند و این نقش مهم را در قبال سایر نقش ها کمرنگ نسازند.



از: زینب کارگر



علمی (5)**1055**1599