در این مطلب می خوانیم:



من عکاس نیستم. به تصادف همه عکاس اند. من هم یکی از آن همه. ولی عکاس درست وحسابی و حرفه ای مقوله دیگری است. کار او صید ماهی نیست، شکار است. نمی دانم چرا همیشه بین دو کلمه به ظاهر مترادف صید و شکار فرق فراوان دیده ام. صید تصادفی است، شکارعمدی. من از شکارچی بیشتر خوشم می آید، البته نه از هر شکار او. بلکه قابلیت طرف جایی است که به سادگی نمی توان از آن گذشت. شکارچی به عمد می زند. همیشه انگار تیر خلاص می زند… »دکتر رضا براهنی« تصویر اول: من همیشه دوربین ذهنم را برمی دارم و به جان شهر می زنم تا گوشه و زوایه ای را شکار کنم و آن را با قلم ثبت کنم یا به ثبت برسانم. یک بارعکسی از هیچ گرفتم و نوشتم از برهوت تاریخ شهرم ارومیه.



موضوع عکاسی بود و ریشه هایش. شکار بودم از دست خودم و خالی بودن دست شهرم، و نوشتم که ما کجا و کجاها باید داشته هایمان را حس کنیم ودرمقابل سیرنشویم از نداشته هایمان! تا چه وقت باید از سِیر بودن و شدن هنر و فرهنگ این شهر بگویم و بگویم. دریغ که دقایقی ازاین سیر بودن و شدن را فهم کنیم و به آینده و حال آن فخر. بار دیگر اما در وادی هنرعکاسی شکار شدم. یک روز جمعه بود. به آئین افتتاح نمایشگاهی دعوت بودم.



می دانستم که حال شهرم، امروز شهرم، به کارنامه بزرگان هنر عکاسی سری دارد به سودای جهان. سیف ا… صمدیان هست و رومین محتشم، جواد پورصمد هست و اسفندیاراصغرخانی واحسان مهدیان و صمد قربان زاده و از جوانان شهرام عبادی، مهدی سعادت و…



راستی شهر من چه ها که ندارد، عکاسی از عجیب ترین آنها است. شاید این بار چندمم باشد که قلمم زمزمه می کند اولین بودن شهر ارومیه را در عکاسی با چند ده نمونه دیگر که ظاهرا ً اولین بوده ایم به قامت شهرارومیه درقدیم و ندیم این چند ده را!؟



اما این میان عکاسی را هم سر در گریبان مشکلاتی دیدم که گلوی خلاقیت دیگر همراهانش از هنر را هم در این شهر گرفته بود و دریغ از بغضی! نمی خواهم ردیف کنم چند و چونش را که مثالش شبیه آن تکه از کلام سعدی شود که میخ آهنین نرود در سنگ! عکاسی به ما یاد می دهد که چگونه نوع نگاه کردنمان را تقویت کنیم.



این جمله را مرتضی پورصمدی گفته است. او البته نقاشی را هم در این ردیف قرار می دهد. اگر این جمله را به عنوان یک قاعده کلی بپذیریم باید به این نکته برسیم که هر قدر هنرهای بصری در یک جامعه نفوذ عمل بیشتری داشته باشند، بر نگاه همگان از هر صنف در آن جامعه تأثیراتی شگرف خواهند گذارد.



تصویر دوم: در شهر ما وضعیت این نگاه چگونه است؟ اهل هنر یا صنعت عکاسی و یا حتی نقاشی از این نظر بر چه منوال می چرخند؟ و…نقاط ضعف و قوت عکاسی ارومیه در سال های گذشته به اضافه امسال می شود موارد زیر که باید یکایک بررسی و آسیب شناسی شوند. به عبارت دیگر تکرار مکرارت همایش ها و جشنواره ها و … که به اسم عکاسی برگزار شده. اما نتیجه کجاست؟!



برنامه های ادارات وسازمان های دولتی درزمینه های اجرایی و مباحث آموزشی دررشته هایی مانند عکاسی و… چگونه و به چه شکل است؟



جایگاه مباحث تئوریک و زیبایی شناختی درعکاسی ارومیه کجاست و به چه شکل است؟ پارامترهای آن چگونه رعایت می شود؟



علل کمبود یا نبود فضاهای هنری مناسب ( مانند فرهنگسراها، گالری ها و…) برای بر پایی نمایشگاه ها در سطح شهر ارومیه و استان چیست؟رغبت مردم و اهالی شهرارومیه و یا استان نسبت به هنر عکاسی چگونه است؟ هنر یا صنعت عکاسی امروزه به جز نقش بازاری و عادی خود، تا چه اندازه در بالا بردن حس و دانش زیباشناسی در دیدگاه عامه مردم مؤثر بوده و درعملکردهای مختلف اعم از معماری، شهرسازی و… نقش مستقیم دارد؟برای پاسخ گویی به سؤالات طرح شده بالا باید به دنبال یک فرصت و مجال مناسب گشت. تصویرسوم: نقد آثارهنری از مهم ترین بخش های آفرینش وخلاقیت هنری به شمار می آید.



دربدوامرنقد را به واسطه تقدم ظاهری آفرینش اثر به بعد از شکل گیری نهایی آن موکول می کنند و عمده برداشت هایی که از نقد و اصطلاح آن می شود به جنبه سنتی آن باز می گردد. با این مفهوم نقد را مترادف ایراد فرض می کنند و به جای کالبد شکافی اثرو بازنمایی نقاط قوت و جنبه های متعالی آن وعلت تعالی این جنبه ها یکسره به ایرادسازی و یا مچ گیری می پردازند. درحالی که نقد نیمه مکمل آثارهنری است.



از این نظردرآفرینش آثارهنری، قائلیت به دو بخش کاملا مکمل دیده می شود: خلقت اولیه اثر، خلقت ثانویه اثر.



خلقت اولیه به شکل نخستین اثراطلاق می شود که اثربه تمامی با همه امکانات ساختاری،محتوایی و زبانی در معرض ارائه قرار می گیرد تا درحوزه خوانش ( استفاده، خواندن، دیدن و شنیدن و…) مخاطب یا مخاطبین قرارگیرد.



در مقابل، خلقت ثانویه به فرایندی اطلاق می شود که در آن اثر با توجه به همه قابلیت ها و داشته ها از نظر ساختاری، محتوایی و زبانی تشریح و کالبد شکافی می شود تا جان حقیقی اثر آشکار شده و پا به هستی مخاطب و جهان هنر بگذار د و آماده تاثیرگذار ی و تاثیرپذیر ی گردد. طبیعتا درعکاسی نیز روند انتقادی گفته شده در بالا صادق است. هرچند حوزه نقد از پهنای به وسعت سلیقه، شخصیت و علایق، معنا و زبان و در نهایت زمان و مکان ارائه آثار و کیفیت آن برخوردار است.



اما عکاسی از زوایه ای خاص دنیای پیرامون خود را از طبیعت تا مدرنیته و از سنت تا صنعت با نور وتصویر شرح می دهد.



این درست نقطه ای است که در آن عکاسی و سینما با یکدیگرهم سرشت و هم سرنوشت می شوند اما این سرنوشت و سرشت یکسان، هویت مستقل هنری این دو فرم متفاوت از نظرعملکردی را محو نمی کند و درحقیقت به آن تاکید دارد.



هنرعکاسی را می توان به سلسه ارتفاعاتی تشبیه کرد که دارای قلل مختلف و متنوعی است. یعنی هر یک از زمینه های آن از نظر سبک و شیوه یک قله محسوب می شود. عکاسی طبیعت، عکاسی اجتماعی، عکاسی سینمایی، عکاسی ژورنالیستی، عکاسی پرتره، عکاسی صنعتی و… هر یک قله رفیعی از سلسه ارتفاعات عکاسی هستند.



در یک کلام هدف گذاری در جهت آینده عکاسی در سطح کلانشهرارومیه و استان آذربایجان غربی بستگی به چگونگی بررسی و پاسخ گویی به سؤالات طرح شده در این نوشتار دارد.



دست آخر اینکه برپایی هراز گاهی نمایشگاه های انفرادی و گروهی در ارومیه و یا وجود استودیو و لابراتورهای های مختلف در سطح شهر دلیل فراگیر بودن رغبت اصولی اهالی و مردم ارومیه به این هنر نیست.



متأسفانه نه فقط در هنر عکاسی که در سطح هنرهای دیگر نیز شاهد گسترش روز افزون ابتذال و بازاری گری بوده و هستیم.



** رسانه ها**



8137