تنها زمین فوتبال رقه ظهر دیروز آخرین میدان نبرد شهر بود. ساعتی از ظهر گذشته، نیروهای دمکراتیک سوریه (SDF)‌ که از نیروهای کرد و عرب مخالف دولت مرکزی تشکیل شده و از حمایت آمریکا برخوردارند، اعلام کردند که کنترل شهر را به‌طور کامل در دست گرفته‌اند و حدود50نفر از نیروهای باقیمانده داعش را هم که در ورزشگاه شهر مقاومت می‌کردند شکست داده‌اند.

رقه نیز همچون بسیاری از دیگر شهرهای سوریه قربانی جنگ است؛ جنگی که 6سال است این کشور را به ویرانه‌ای بزرگ تبدیل کرده است. طبق گزارش‌های منتشر شده از سوی سازمان ملل، جنگ سوریه تاکنون بیش 400هزار کشته به جا گذاشته و همزمان به بزرگ‌ترین بحران انسانی آوارگان در جهان تبدیل شده است. بیش از نیمی از جمعیت 22‌میلیونی سوریه اکنون از شهر و خانه ‌خود آواره شده‌اند.

رقه که در این سال‌ها از یک سو زیر چکمه‌های داعش قرار داشته و از سوی دیگر زیر حملات دولت سوریه، نیروهای کرد و نیروهای آمریکایی بوده اکنون به تلی از خاک تبدیل شده است. از 10‌ماه پیش بمباران مواضع داعش از سوی جنگنده‌های آمریکایی آغاز شد تا زمینه برای حمله نیروهای کرد فراهم شود. طی این مدت بیش از 3هزار بمب بر سر این شهر ریخته شده است. مدارس، بیمارستان‌ها و بسیاری از ساختمان‌های مسکونی رقه به‌طور کامل ویران شده‌اند. طبق اعلام منابع محلی، در این مدت بر اثر درگیری‌ها، حدود هزار نفر از مردم شهر رقه هم کشته شده‌اند. عده زیادی هم پیش از این و در دوره حکومت داعش قربانی این گروه تروریستی شده‌اند.

4سال پیش شهر رقه محل زندگی مسالمت‌آمیز شیعیان علوی، سنی‌ها و ارمنی‌ها بود اما طوفان جنگ داخلی سوریه این شهر را هم درنوردید. نیروهای جبهه‌النصره، از گروه‌های وابسته به القاعده از راه رسیدند، نیروهای دولتی را قتل‌عام کردند و مجسمه حافظ اسد، پدر بشار اسد را در مرکز شهر پایین کشیدند. بسیاری از مردم شهر در همین روزها و هفته‌ها گریختند و آواره دیگر مناطق سوریه شدند. در مقابل، بسیاری از هواداران جبهه‌النصره از ادلب، حمص و حلب به این شهر نقل مکان کردند. آن زمان رقه را «هتل انقلاب» می‌نامیدند. 6‌ماه بعد اما شری بزرگ‌تر از راه رسید و کنترل رقه را از دست گروه تروریستی جبهه‌النصره خارج کرد. داعش شیعیان علوی را سربرید، مساجد آنها را ویران کرد و کلیساها را به آتش کشید. بسیاری از شیعیان و مسیحیان ارمنی در میانه این درگیری‌ها از شهر گریختند. داعش کلیسای کاتولیک ارمنیان را به مقر فرماندهی خود تبدیل کرد که تا همین چند هفته پیش در اختیار آنها بود. از جمعیت 300هزار نفری رقه در هفته‌های اخیر کمتر از 3هزار نفر باقی ‌مانده بودند که آنها هم درواقع به‌عنوان سپر انسانی، گروگان داعش بودند.

طی روزهای شنبه و یکشنبه، براساس توافقی که با وساطت سران قبایل محلی میان نیروهای کرد و گروه داعش شکل گرفت، بین 200تا 300نفر از نیروهای داعش به همراه خانواده‌هایشان شبانه از این شهر خارج شدند و به مناطق باقیمانده در کنترل داعش در استان دیرالزور در مرز عراق رفتند. آنها اما حدود 400نفر از مردم را گروگان گرفتند تا برخلاف توافق بتوانند نیروهای خارجی عضو داعش را هم از شهر خارج کنند.با پایان درگیری‌ها در رقه، این شهر اکنون در میانه جنگ قدرت بین گروه‌ها و قبایل مختلف گرفتار شده است. با این همه، رقه اما دیگر پایتخت گروه تروریستی داعش نیست.

• یک شهر؛ دو شورا

نیروهای آمریکایی و نیروهای دمکراتیک سوریه پیش از آغاز عملیات رقه اعلام کردند پس از آنکه کنترل شهر را از دست داعش خارج کنند، اداره آن‌ را به‌دست یک شورای غیرنظامی خواهند سپرد. اکنون اما دو شورا به‌صورت موازی ادعای اداره این شهر را دارد؛ «شورای غیرنظامی رقه» که مورد حمایت نیروهای کرد و آمریکاست و اکنون شهر را در کنترل دارد و «شورای استانی رقه» که مورد حمایت گروه‌های مخالف دولت مستقر در ترکیه است. شورای استانی رقه خود را نماینده گروه‌هایی می‌داند که پس از آغاز درگیری‌های داخلی در سوریه، کنترل شهر را از دست دولت خارج کردند. آنها شورای غیرنظامی رقه را که متشکل از نیروهای کرد و عرب است، غیرقانونی می‌دانند و معتقدند آنها نماینده مردم نیستند. تلاش‌های آمریکایی‌ها برای متحد کردن این دو گروه بی‌نتیجه بوده است. با توجه به حضور نظامی نیروهای کرد در رقه، شورای مورد حمایت آنها دست بالاتر را دارد.

• دولت مرکزی سوریه و رقه

دولت سوریه در 6سال گذشته درگیر جنگی بوده که نمونه‌ای برای آن در تاریخ نمی‌توان یافت. گروه‌های مختلف در این کشور رو در روی هم قرار گرفته‌اند. این گروه‌ها که از سوی کشورهای مختلف حمایت می‌شوند یا با دولت مرکزی درگیر هستند یا در مناطق تحت کنترل‌شان به جان هم افتاده‌اند. رقه و ادلب نمونه‌ای از این مناطق‌ بود. دولت سوریه در این سال‌ها با حمایت نیروهای مستشاری ایران و روسیه توانسته بسیاری از مناطقی را که طی دو سال ابتدای جنگ از دست داده بود، بازپس بگیرد. دولت سوریه یکی از نیروهای دخیل در آینده رقه است. نیروهای دولت اکنون بر جنگ در استان دیرالزور و شکست داعش در این منطقه متمرکز شده‌اند و در اطراف رقه پیشروی ندارند. شکست داعش در دیرالزور به‌معنای پایان داعش در سوریه است. نیروهای دولتی و کردها طی ماه‌های اخیر در رقه درگیر نشده‌اند و شورای غیرنظامی مورد حمایت کردها اعلام کرده، قرار است از کتب درسی دولتی در مدارس رقه استفاده کند. ممکن است طبق توافقاتی که در آینده شکل می‌گیرد، دولت در شهر حضور نظامی نداشته باشد اما هزینه کارمندانی را که در اداره شهر دخالت دارند بپردازد. چنین وضعیتی عملا مدیریت شهر را به دولت سوریه باز خواهد گرداند.