این نگرانی به‌وجود آمد که با وضع مالیات در این بخش تولید مسکن تحت‌تأثیر قرار گیرد. مالیات بر معاملات متعدد مسکن قانون خوب و کارآمدی است اما برای شرایط فعلی مسکن در ایران نمی‌تواند مناسب باشد. در شرایط فعلی با فرض اینکه در تولید مسکن با کمبود مواجه هستیم و سالانه باید بیش از یک میلیون مسکن در کشور تولید شود، باید به‌دنبال ایجاد جاذبه برای سرمایه‌گذاری در بخش مسکن بود. باید اعلام شود که هر نوع فعالیت در بخش مسکن شامل خرید و اجاره‌داری معاف از مالیات است اما در جهت عکس این رویکرد، در لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم بندهایی مربوط به مالیات بر معاملات متعدد مسکن و مالیات بر خانه‌های خالی گنجانده شد که مجلس به درستی بند مالیات بر معاملات مسکن را حذف کرده است.

باید توجه داشت که در شرایط فعلی نیاز است تا سرمایه وارد بخش مسکن شود و حتی در این بخش گردش پیدا کند. کسانی که بتوانند مسکن خریداری کنند و آن را اجاره دهند نیز به این بخش کمک کرده‌اند؛ چراکه گردش سرمایه موجب افزایش تولید مسکن می‌شود. تولیدکننده نیاز به سرمایه برای تولید مسکن دارد و منابع بانکی برای این کار کافی نیست.

به‌طور طبیعی بایدمنابع مردمی وارد شود به همین دلیل باید مکانیسم‌هایی برای تسهیل ورود منابع به بخش مسکن طراحی شود نه اینکه موانعی سد راه آن شود. وضع مالیات در این شرایط مانعی برسر راه ورود سرمایه است. اینکه این قوانین در بسیاری از کشورها وضع شده به این دلیل است که در آن کشورها مشکلات ایران وجود ندارد. در کشورهایی که تولید و تقاضای مسکن به تناسب رسیده است، هزینه مسکن در سبد خانوار کمتر از 10درصد است اما در ایران این سهم بالای 40درصد است. در این شرایط نمی‌توان مالیات در بخش مسکن وضع کرد.

هرگاه تولید مسکن به سطحی رسید که با تقاضا در نقطه سر به سر قرار گرفت و افزایش قیمت آن متناسب با سایر شاخص‌ها پیش رفت تا سهم هزینه مسکن در سبد هزینه خانوار به 10درصد کاهش یابد، می‌توان این قوانین مالیاتی را در ایران اجرا کرد. مالیات بر خانه‌های خالی هم در همین تعریف می‌گنجد. در برخی کشورهای اروپایی که هزینه اجاره‌داری به مبلغ اجاره‌بها نزدیک است، صاحب خانه ترجیح می‌دهد خانه خود را خالی بگذارد به همین دلیل دولت با وضع مالیات سعی می‌کند او را مجاب به اجاره دادن خانه کند اما در ایران که اجاره‌بهای مسکن به میزان 8ساعت کار روزانه مستأجر همان واحد است، هیچ صاحبخانه‌ای از مبلغ اجاره نمی‌گذرد؛ ضمن اینکه ضریب خانه‌های خالی در ایران بالاتر از سطح استاندارد قرار ندارد که نیاز به وضع مالیات باشد.

• کارشناس اقتصاد مسکن