حجت‌الاسلام والمسلمین مجید فاطمی ارفع دهم آذر ماه در دومین نشست گفت‌وگو محور اولین همایش ملی الهیات شهر با موضوع «سه‌گانه زائر، مجاور و خادم و نسبت آن با مفهوم شهروندی در شهر مشهد» که به صورت مجازی برگزار شد، اظهار کرد: بحثی مطرح شد که به نظر می‌رسد ما باید از نگاه افرادی که ممکن است به مفاهیم و تعالیم دینی پایبند نباشند به آن نگاه کنیم. بر اساس این دیدگاه باز هم مسئله هویت شهر مشهد قابل دفاع بوده و با نگاه سکولاری که جناب ظهوریان در مورد آن صحبت کردند می‌توان به آن اهمیت داد.
وی عنوان کرد: مسئله هویت شهری تنها یک مسئله حفظ شأن و به تعبیری حفظ هویت دینی شهر مشهدالرضا نیست و دغدغه‌ای که امروز نسبت به این مسئله وجود دارد موضوع حداقلی است. با توجه به پیشینه و وضعیت امروزی مشهد این شهر از یک هویت دینی برخوردار است و باید از این شان دفاع شود. از آنجایی که ما نگاهی حداکثری به مقوله هویت دینی شهر داریم و به دنبال ساختن آرمان شهری هستیم که با فرهنگ رضوی به سمت افق‌های نهایی خود پیش رود.
مدرس حوزه علمیه خراسان بیان کرد: در خصوص سه‌گانه زائر، مجاور و خادم و نسبت آن با مفهوم شهروندی در شهر مشهد، باید بگویم که ما اگر بخواهیم نسبتی بین این سه‌گانه از نسب اربعه هم قائل شویم این نسبت، نسبت عموم و خصوص مطلق است، به این معنی که اگر ما به سمتی رفتیم که فرهنگ و هویت ما فرهنگ و هویت زیارت شد، این امر به نوعی فرهنگ شهروندی را با تمام امتیازاتش در بر خواهد گرفت.
فاطمی‌ارفع اضافه کرد: اگر ما امروز به فرهنگ و حقوق شهروندی نگاهی بیاندازیم، مشاهده می‌کنیم که دستگاه‌های فرهنگی، نهادهای متولی به ویژه مدیریت شهری در حوزه فرهنگ شهروندی تلاش می‌کنند اقداماتی انجام دهند تا شهروندان فارغ از دین، مکتب و مذهب نسبت به حقوق شهروندی رعایت‌هایی داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: به عبارتی ما اگر شهروند را با نگاهی دینی و فرهنگ رضوی تربیت کنیم بهترین ابزار برای تحقق فرهنگ شهروندی را وارد موضوع کرده‌ایم. در حقیقت ما اگر بر اساس مکتب اهل بیت(ع) و فرهنگ دینی شهروندی را تربیت کنیم، شاهد این امر خواهیم بود که هر شهروند بنا به اعتقاد دینی و قلبی که دارد، خود را ملزم به رعایت فرهنگ شهروندی می‌کند که این رعایت می‌تواند همه حوزه‌ها اعم از قوانین راهنمایی و رانندگی و... را شامل شود.
عضو سابق شورای اسلامی شهر مشهد اظهار کرد: اگر ما موفق به چنین کاری شدیم و توانستیم شهروندان را با رویکرد دینی، فرهنگ رضوی و متکی به مکتب اهل بیت(ع) آشنا کنیم، طبیعتاً فرهنگ شهروندی نیز به دنبال آن رعایت خواهد شد.
فاطمی‌ارفع ادامه داد: در حقیقت ما معتقد هستیم که دغدغه ما در شهر مشهد نباید صرفاً حفظ شأن حضرت رضا(ع) باشد که حتی همان فردی که نسبت به موضوع سرمایه‌گذاری و موضوعات گردشگری ورود می‌کند و بر این باور است که ما نباید صرفاً به مقوله زیارت توجه کنیم، زمانی‌که پای دفاع از هویت مشهد به میان آید، قطعاً در خط مقدم حضور خواهد داشت و اینگونه نیست که مدام بگوید هویت شهر مشهد امر مهمی نیست.
وی خاطرنشان کرد: مسئله حفظ هویت شهر یک امر حداقلی و پذیرفته شده است و در حقیقت ما امروزه نیازمند این هستیم که به سمت تحقق تمدن اسلامی حرکت کنیم و در تمدن اسلامی نیز مسئله، صرفاً حفظ حرمت حرم امام رضا(ع) نیست بلکه استفاده حداکثری برای نظام‌سازی در آن شهر است و ما باید به سمت حکمرانی پیش رویم که این حکمرانی برگرفته از تعالیم اهل بیت(ع) باشد.
عضو سابق شورای اسلامی شهر مشهد گفت: در واقع فردی که معتقد است واژگانی مانند زائر، مجاور و خادم باید استفاده شود مگر با حوزه سرمایه‌گذاری و گردشگری مخالف است؟ طبیعتاً خیر اما مسئله اینجاست که تمام پدیده‌ها و حتی پدیده‌های گردشگری در شهری که هویت اسلامی و دینی دارد، باید به زیست اسلامی و دینی کمک کنند و این مهم است که از چه واژگانی در شهر استفاده می‌شود.
فاطمی‌ارفع عنوان کرد: از این‌رو ما باید برای حرکت رو به جلو معتقد باشیم که مدیریت شهری اگر بر مبنای فرهنگ دینی نه صرفاً فرهنگ شهروندی شکل گیرد، فرهنگ شهروندی محقق خواهد شد و این دوگانه‌های اشتباه نیز شکل نخواهد گرفت؛ بنابراین هویت شهر یک امر پذیرفته شده است و باید به سمت تحقق تمدن اسلامی در شهر پیش رفت.
وی اضافه کرد: در حقیقت دعوا بر سر این نیست که هویت شهر مشهد حفظ شود بلکه ما می‌خواهیم از معارف اسلامی و مضامین دینی استفاده حداکثری کرده و به تعبیری زیست دینی را در شهر رقم بزنیم و می‌خواهیم تمام پدیده‌های شهری، مدیریت شهری و سیاست‌گذاری‌ها حول زیست دینی و حقیقت به سمت تمدن اسلامی باشد که این امر یک امر فراتر از مفهوم شهروندی است.
عضو سابق شورای اسلامی شهر مشهد خاطرنشان کرد: در واقع این دوگانه سازی‌های غلط را محصول جریانی می‌دانم که با عناوین مختلفی به دنبال این بوده که با همان نگاه تجارتی ظرفیت‌های اقتصادی شهر را به دست گرفته و به شهر را به سمتی مدیریت کند که هویت‌های چندگانه‌ای را درست نداند؛ در واقع ما چرا هویتی مانند فردوسی را در تناقض با هویت اسلامی می‌دانیم، این در حالی است که فردوسی خود را خاکسار اهل بیت(ع) می‌داند و در جای جای شاهنامه نیز به این موضوع اشاره دارد.
فاطمی‌ارفع تصریح کرد: متاسفانه اما گاهی جریان‌های سیاسی نیز از هویتی مانند استاد شجریان هویتی در تناقض با امام رضا(ع) ایجاد می‌کنند و به شخصه نمی‌دانم چرا هویت‌هایی در مشهد ایجاد می‌کنیم که متناقض با هویت دینی و امام رضا(ع) باشند در حالی که که همه این ها در یک راستا قرار دارند.
وی تاکید کرد: وقتی از زیست اسلامی سخن به میان می‌آید هدف این نیست که با غیر مسلمانان باید برخورد فیزیکی داشت و در دین و فقه ما نیز چنین رفتاری مورد قبول نیست. همواره باید افرادی که زیر سایه اسلام زندگی می‌کنند و مسلمان نیستند را مورد توجه قرار دهیم چرا که زیست اسلامی به معنای اخلاق اسلامی، اخلاق رضوی و چیزی است که عینا در اسلام می‌بینیم.
عضو سابق شورای اسلامی شهر مشهد گفت: با وجود اینکه در شهر مشهد توسعه‌هایی رخ داده اما از طرفی همین توسعه‌ها باعث شده که هویت شهر مشهد تحت شعاع قرار گیرد. در عین حال که می‌شود شاهد سرمایه‌گذاری در مشهد بود و علاوه بر آن نیز پروژه‌هایی با رویکرد گردشگری نیز شکل گیرد، می‌توان به زیست و فرهنگ رضوی نیز کمک کرد.
انتهای پیام
