محمد سالاری در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر لزوم آسیب شناسی نهاد شورایاری‌ها در استانه انتخابات دوره پنجم، گفت: نهاد شورایاری‌ها به عنوان یک نهاد مدنی و یک ساز و کار تصمیم سازی از پایین به بالا محسوب می‌شود و یکی از ضرورت‌های انکار ناپذیر مدیریت شهری کلان شهرهاست. در حقیقت ما با ساز و کار شورایاری‌ها با توجه به وسعت قابل توجه و زیاد شهر تهران و مجموعه پیچیدگی‌های فراوانی که دارد به عنوان ۲۱ نفر عضو شورا امکان دقیق شناسایی مشکلات و معضلات به صورت واقع بینانه در کف محلات و خیابان‌ها را نداریم و امکان نظارت بر عملکرد مدیریت شهری هم با این شرایط به نحو احسن وجود ندارد ضمن اینکه امکان مشارکت دهی کامل شهروندان و نظرخواهی از آنها در فرآیند تصمیم گیری ها را نیز به صورت کامل نداریم.
وی افزود: این نهاد توانسته در حوزه نظارت و مشارکت دهی شهروندان به عنوان یک نهاد مدنی و محلی کمک قابل توجهی کند اما اشکالی که به فرآیند و ساز و کار تصمیم گیری در این نهاد دارم این است که ما به عنوان مدیریت شهری بعد از چهار دوره فعالیت نهاد شورایاری‌ها می‌بایست آسیب شناسی و ارزیابی از مجموعه ساز و کارهای تصمیم‌گیری و اتفاقاتی که درچهار دوره گذشته افتاده داشته باشیم و در تعریف الگوی جدیدی به عنوان الگوی مطلوب مدیریت محله اقدام کنیم همانطور که نهاد شوراها درحال حاضر در پنجمین دوره فعالیتش قرار دارد اما هر دو مجموعه دولت و حاکمیت اساساً ورودی به آسیب‌شناسی و ارزیابی عملکرد این ساز و کار مردم سالار و دموکراتیک در سراسر کشور نداشتند و همچنان با همان قاعده‌ای که در دولت اصلاحات و به موجب ماده ۷۱ قانون که بعدها تغییر هم کار می‌کنند لذا ضرورت دارد در این پنج دوره فعالیت نقاط ضعف و قوت، تهدیدها و فرصت‌های این ساز و کار تصمیم گیری را مورد ارزیابی قرار دهیم و تغییراتی در قانون شوراها و شهرداری‌ها اعمال کنیم که این کار متاسفانه تا به امروز انجام نشده است.
وی ادامه داد: برهمین اساس ما امروز شاهد بازگشت به عقب هستیم که نمود آن در تصمیمی که دولت در ارائه لایحه به کمیسیون اقتصادی مجلس مشاهده می‌شود که در صورت تصویب این لایحه گرفتن اختیارات نهاد شوراها در تعیین عوارض و تبدیل عوارض شهری به مالیات دولتی را مشاهده خواهیم کرد و این باعث شده که شوراها کم‌کم دچار ناکارآمدی شوند و به نهادهای تشریفاتی تبدیل شوند؛ البته شوراهایی مثل شورای کلان شهرها به ویژه تهران وضعیت متفاوتی دارند چرا که در نظر رصد جامعه شهری هستند بر همین اساس در جایگاه شورای شهر تهران خیلی بازگشت به عقب احساس نمی‌شود ولی در شوراهای شهر کشور این رویکرد بیشتر دیده می‌شود. باید در نهاد شورایاری‌ها برای این چهار دوره فعالیت درس بگیریم و در ارائه الگوها و ورژن های جدید مدیریت شهری فعالیت داشته باشیم و در انتخابات دوره پنجم بر اساس این چارچوب‌های جدید حرکت کنیم.
وی تاکید کرد: یکی از آفت‌هایی که نهاد شورایاری‌ها گرفتار آن شده است ورود به تصدی‌گری های مالی و اداری است؛ اساساً امتیاز و نقطه قوت نهاد مدنی این است که مدنی باقی بمانند و در حقیقت نهاد مردمی باقی بمانند. بی‌تردید این تمایل حداکثری نهاد شورایاری‌ها برای اینکه که جزئی از ساختار شهرداری شوند و ورود به موضوعات مالی و تصدی گری‌های این چنین داشته باشند در حقیقت انحراف جدی نهاد شورایاری‌ها است. در انتخابات گذشته هم که موضوع نظارت بر انتخابات را داشتیم قسمت عمده شائبه‌هایی که در فرآیند انتخابات و تایید صلاحیت‌ها وجود داشت اشکالات این چنین بود؛ از دوره‌های قبل یعنی از شورای دوره سوم ورود شورایاری‌ها به مسائل مالی آغاز شد و مدام در حال افزایش است و این یعنی نقطه انحراف در نهاد شورایاری‌ها که باید مورد توجه قرار گیرد.
این عضو شورای شهر تهران در بخش دیگری از صحبت‌های خود با تاکید بر اینکه ورود شورایاری‌ها به مسائل مالی این نهاد را از حالت مدنی و مردمی خود خارج می‌کند، افزود: امروز شورای شهر به عنوان نهاد بالادست شورایاری‌ها مگر اعضا دسته چک دارند؟ و یا به مسائل مالی ورود می‌کنند و یا چنین حقوقی را دارند؟ حتی نمایندگان مجلس هم چنین سازو کاری ندارند این انحرافی بوده که در دوره‌ای ایجاد شد در حقیقت علیرغم اینکه در دوره گذشته شورا در جهت ارتقاء جایگاه شورایاری‌ها و ایجاد زیرساخت‌های شورایاری‌ها بسیار کمک شد اما این اشکال در تصمیم گیری های نرم افزاری وجود داشت که سعی کردند این نهاد را به موضوعات مالی ورود بدهند همین باعث شده بود بسیاری از سرمایه‌های مدنی و اجتماعی در محلات به انتخابات شورایاری‌ها ورود نکنند لذا درخواست من از ستاد هماهنگی شورایاری‌ها این است که در مدت دو سال گذشته این آسیب‌شناسی انجام شود که البته اعلام می‌کنند انجام شده اما باید از آن به یک چارچوب‌های جدید در راستای رفع این مشکلات و چالش‌ها می‌رسیدند و در آستانه این انتخابات این چارچوب‌ها را به عنوان شاخص‌های مدیریت محلی دوره آینده اعلام می‌کردند؛ شاید این باعث می‌شد بسیاری از این افراد حداقلی که تمایل به ورود به موضوعات مالی دارند تمایل به انتخابات آینده را از دست بدهند و به جای آنها کسانی که ظرفیت‌های کارشناسی در اختیار تصمیم گیری های محلات برای پیشرفت می‌گذارند وارد عرصه انتخابات شورایاری‌ها شوند.
وی ادامه داد: البته بخشی از علاقه شورایاری‌ها برای زیرمجموعه شهرداری شدن نتیجه وضعیت نابسامان اشتغال در کشور است که گواه آن این که امروز بیش از ۹۰ درصد مراجعات به ما به عنوان عضو شورا و حتی به نمایندگان مجلس و اساساً مسئولین در خصوص اشتغال است.
سالاری تاکید کرد: باید مرزی مشخص کنیم که شورایاری یک نهاد مردمی و محلی باقی بماند قطعاً با زیر مجموعه مدیریت شهری شدن شورایاری‌ها تنها شاهد گسترش دامنه و بدنه مدیریت شهری و گسترش تعداد نیروهای شهرداری تهران خواهیم بود و هر چه که نهاد شورایاری‌ها به شهرداری‌ها نزدیک شوند به همان میزان در ایفای نقش نظارتی خود کوتاه می‌آید و کنشگری و مطالبه‌گری که انتظار جامعه است پایین می‌آید لذا تمایل به زیرمجموعه شهرداری شدن برای نهاد شورایاری‌ها بسیار خطرناک است و قطعاً این ساختار باید اصلاح شود.
وی در پاسخ به سوالی درباره صحت شائبه استفاده از نهاد شورایاری‌ها در جهت کادرسازی برای مقاصد سیاسی و انتخابات‌های دیگر گفت: باید به این نکته توجه کنیم که اساساً این نهاد سیاسی است یا مدنی که به نظر من کاملاً مدنی است و باید مدنی باقی بماند ما به عنوان اصلاح طلب‌ها که در دور اول شورای شهر تصمیم گرفتند این نهاد شورایاری‌ها به عنوان یک نهاد مدنی و مردمی ایجاد شود همچنان باید اصرار داشته باشیم که این نهاد مدنی باقی بماند و تبدیل به نهاد سیاسی نشود؛ معتمدین و سرمایه‌های اجتماعی مردم و محلات اگر تمایل به حضور در نهاد سیاسی دارند می‌توانند بروند در احزاب عضو شوند.
این عضو شورای شهر تهران افزود: بی تردید عضویت در نهاد شورایاری‌ها نباید با رویکرد کنشگری سیاسی باشد چون این افت باعث می‌شود این قطار از ریل اصلی خود خارج شود البته فردی که سیاسی است می‌تواند در شورایاری‌ها حضور داشته باشد اما در این نهاد باید کنشگری مدنی خود را داشته باشد. تجربه گذشته نیز نشان می‌دهد هر کجا که مسئولین مدیریت شهری و مابقی خارج از مدیریت شهری خواستن از نهاد شورایاری‌ها به عنوان یک بازی سیاسی استفاده کنند شکست خوردند؛ علی رغم اینکه در چند دوره گذشته مدیریت شهری برای شورایاری بسیار کار کردند و زیرساخت‌های کالبدی و سخت افزار ایجاد کردند اما مقاطعی هم تصمیم گرفتند از این نهاد مدنی به صورت غیر مستقیم در تصمیم گیری های سیاسی و انتخابات سیاسی بهره ببرند ولی شورایاری‌ها در اصل با این رویکرد همراهی نکردند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه شورایاری‌ها جنسشون محلی است مردم اجازه ندادند و از آنها به عنوان ابزاری در پیشبرد مقاصد سیاسی استفاده کنند در حقیقت آنهایی که فکر می‌کنند می‌شود از نهاد مدنی برای مقاصد سیاسی استفاده کرد کاملاً در اشتباه هستند قطعاً این اتفاق نمی‌افتد ممکن است حتی نتیجه برعکس بدهد کما اینکه در گذشته نتیجه عکس هم داده است شورای شهر تهران در دوره پنجم هم به دنبال این است که این نهاد مدنی همچنان مدنی باقی بماند.
انتهای پیام
