براساس بندهای مندرج در این یادداشت، «براساس مبالغ مصوب در بودجه‌های سنواتی با عنوان طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای، دولت به تعهدات خود عمل کرده و مبلغی بیش از 19هزار میلیارد ریال به متروی تهران پرداخت کرده است.» چهارشنبه‌هفته گذشته گزارشی از بودجه‌دهی قطره‌چکانی دولت به متروی تهران منتشر شد که طی آن یک عضو شورای شهر اعلام کرده بود «دولت مترو را ورشکسته کرد» و سخنگوی دولت نیز در پاسخ به سؤال خبرنگار روزنامه همشهری گفته بود: «تا آنجایی که دست دولت برای گسترش حمل‌ونقل عمومی رسیده، اقداماتش را انجام داده است.»

• اذعان دولت به کمک ناچیز

براساس آنچه وزارت کشور اعلام کرده، «از ابتدای شروع طرح احداث متروی تهران تاکنون و براساس مبالغ مصوب در بودجه‌های سنواتی با عنوان طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای، دولت به تعهدات خود عمل کرده و مبلغ 19092میلیارد ریال به متروی تهران پرداخت کرده است.» بدین‌ترتیب دولت اذعان دارد که طی 19سال (از سال 1377و آغاز به‌کار متروی تهران) تنها هزار‌و‌900میلیارد تومان در احداث متروی پایتخت به‌عنوان مهم‌ترین متروی خاورمیانه سهیم بوده است.

این درحالی است که اگر این رقم فقط با اعتبار پرداختی سال‌95 شهرداری تهران مقایسه شود (2هزار میلیارد تومان اعتبار نقدی)، مشخص می‌شود که دولت طی 19سال، حتی به اندازه یک سال هم سهم واقعی خود را در ساخت متروی تهران نپرداخته است. در عین حال قانون حمایت از سامانه‌های حمل‌ونقل ریلی مصوب اسفند 86 مجلس تصریح می‌کند که دولت باید 50درصد سهم زیرساخت و توسعه متروی تهران را بپردازد.

در بخش دیگری از این پاسخ وزارت کشور آمده است: «شهرداری تهران مبلغ 10000میلیارد ریال اوراق مشارکت انتشار داده که تضمین باز پرداخت 50درصد اصل و سود آن بر عهده دولت است. به علاوه تأمین مالی خط 4متروی تهران از طریق فاینانس و به مبلغ 965میلیون دلار انجام شد که دولت در حال بازپرداخت 50درصد اصل و هزینه‌های بالاسری است.

درخصوص کمک به شرکت بهره‌برداری، هم ‌اکنون اقدامات لازم برای تأمین و خرید 630دستگاه واگن مترویی به ارزش 630میلیون یورو توسط دولت در حال انجام است. همچنین طبق مصوبه اخیر شورای اقتصاد به شماره 1193526مورخ 8خرداد 96 مبلغ 9.8سنت برای هر سفر مترویی و در کل مبلغ یک میلیارد و 421میلیون دلار سهم متروی تهران درنظر گرفته شده که طی سال‌های بهره‌برداری از طرف دولت پرداخت خواهد شد.»

• لزوم پرداخت سهم 50درصدی مترو

طی دهه اخیر یعنی از سال‌ 86 تا 96حمل ونقل عمومی همواره با بی‌توجهی دولت در پرداخت بودجه و سهم‌های تعیین شده توسعه‌محور مواجه بوده است. تحریم دولتی و بی‌اعتنایی به مترو، اتوبوس و تاکسیرانی کلانشهرهای کشور موجب شده بود شهرداری‌های کشور به بزرگ‌ترین طلبکار دولت تبدیل شوند.

در این راه عدم‌پرداخت سهم 50درصدی دولت در ساخت مترو، عدم‌اختصاص کمک 2میلیارد دلاری به متروی کلانشهرها، عدم‌اختصاص یارانه کامل حمل‌ونقل و عدم‌اختصاص کامل سهم شهرداری‌ها از جرایم رانندگی تنها بخش‌هایی از این تحریم بود. تنها در بخش سهم 50درصدی دولت مطابق ماده 5 قانون حمایت از سامانه‌های حمل ونقل ریلی شهری باید دست‌کم 50‌درصد هزینه‌های متروی تهران را پرداخت می‌کرد. در سال گذشته شهرداری تهران 2هزار میلیاد تومان برای توسعه مترو پرداخت و دولت نیز باید همین میزان هزینه می‌کرد اما این رقم متأسفانه در بخش توسعه مترو پرداخت نشد.

• بودجه 96 و نگاه شهرداری به توسعه مترو

براساس مصوبه بودجه 96 شهر تهران در بخش احداث و توسعه مترو 2100میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود که اولویت آن با اتمام ساخت و بهره‌برداری از خطوط 6و 7مترو بود. همچنین سایر ابزارهای تأمین مالی نظیر 2میلیارد یورو فاینانس داخلی و خارجی و 2هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت برای تأمین مالی پروژه‌های حمل ونقل عمومی درصورت عدم‌تحقق سهم دولت درنظر گرفته شد.

همچنین اعتبار بخش بهره‌برداری مترو با توجه به افزایش ایستگاه‌های مترو در سال 96 و با عنایت به عدم‌تحقق سهم دولت در پرداخت یارانه بلیت مترو 33درصد افزایش داشت و از 600میلیارد تومان به 800میلیارد تومان رسید. این ارقام را مقایسه کنید با وضعیت پرداخت دولت؛‌ دولت برای مترو در سال‌جاری 245میلیارد تومان سهم برای تهران تصویب کرده که نسبت به سال گذشته نیز 46درصد کمتر است.