به گزارش خبرنگار مهر، بیست و هفتمین روز از ماه رمضان فرصتی برای دوختن کیسه مراد است کیسه ای که نمادی از رمضان، ماه برکت، رحمت و مغفرت است و در پی آن روح انسان آلایش و غبار ناپاکی ها زدوده می شود جایی که انسان می تواند از خدای خود که بالاترین قدرت را در دست دارد بخواهد تا او را به آرزوهای دست نیافتنی برساند، آری اینجا آئین دوختن کیسه مراد در شاهرود است.
دوختن کیسه مراد بیش از دو قرن قدمت دارد که نسل به نسل به قرن چهاردهم هجری شمسی رسیده در قرنی که با وجود پیشرفت و تکنولوژی ردپای آیین های کهن رو به کمرنگ شدن پیش می رود و باید این پاها را به درون جوهر زنده نگهداشتن آیین های سنتی فرو برد و این ردپاها را مجدد پر رنگ کرد. پارچه ها در دست بانوان و سوزن در آن یکی دست قرار دارد یکی زیر یکی رو، انگار پستی بلندی های روزگار را با آن نقش می دهند یکی برای فرزند راه دورش دیگری برای درمان بیمار و آن یکی برای گره گشایی دعا می خواند.
سکه در نماد فرهنگ ایرانی یادآور پول و ثروت، دارایی است شاید با توجه به وضعیت اقتصادی مهمترین آرزوی بشر کسب نان حلال و ارتزاق روزی باشد پس یکی از ملزومات آیین دوخت مراد سکه محسوب می شود که پس از دوختن کیسه سکه ای را به درون آن می اندازند و با گره زدن کیسه همچون دارایی با ارزش آن را نزد خود نگه می دارند.
کیسه مراد ثبت میراث معنوی خواهد شد
رئیس میراث فرهنگی شاهرود در حاشیه این مراسم به خبرنگار مهر، گفت: بیست و هفتمین روز از ماه مبارک رمضان مصادف با کشته شدن قاتل ملعون حضرت علی(ع) و در باوری دیگر از لیالی قدر است و این آئینی بین زنان شاهرودی است که معتقدند می توان در این روز از خدای منان حاجت گرفت
حمید رضا حسنی بیان کرد: این آئین سنتی بیش از سه قرن قدمت دارد و در دامغان نیز طرفداران بسیاری دارد و به دنبال ثبت ملی آن هستیم. چرا در زمره آداب فولکرولیک مردم شرق استان سمنان و یا کهن دیار قومس است.
ایمان به همراه تلاش چاشنی کیسه مراد
یکی از بانوان نمازگزار مسجد که تکه پارچه صورتی در دست دارد و مشغول دوختن است، به خبرنگار مهر، می گوید: زنان و دختران پس از دوخت کیسه سکه ای را به عنوان تبرک در میان آن گذاشته و تا سال آینده نزد خود نگه می دارند افرادی که با انجام این کار در سالهای قبل نذرشان برآورده شده و به حاجت خود رسیده اند، در سال بعد مقداری پارچه، نخ و سوزن برای دوخت کیسه به مسجد آورده و آن را بین سایر نمازگزاران تقسیم می کنند.
مریم ابراهیمی در ادامه چنین توضیح می دهد: عده ای نیز این کیسه را به نیت باروری، بخت گشایی، برکت مال و دارایی و غیره می دوزند برخی زنان نیز مبلغی پول به نیت تشرف به سفرهای مذهبی در این کیسه گذاشته و طی سال از آن استفاده می کنند.
وی افزود: برکت مال عقیده ای است که قدیمی ها بر آن باور دارند و تقریبا هیچ زمان درمانده و مستاصل نبودم و می دانم اگر انسان چیزی را باور داشته باشد خدا به ندای دل انسان قطعا پاسخ خواهد داد به شرط آنکه علاوه بر ایمان کوشش و همت نیز چاشنی این آرزوها قرار گیرد.
کیسه مراد برکت رزق و روزی
دبیر بازنشسته آموزش و پرورش نیز که در جمع نمازگزاران حضور دارد، درباره آیین سنتی دوخت کیسه مراد به خبرنگار مهر، ابراز داشت: خداوند در قرآن می فرماید هرکسی برای رضای خدا صدقه و حسنه دهد چند برابر میزان احسان به او روزی تعلق خواهد گرفت لذا برخی از مردم در این روز آیه ۱۰سوره حدید را برروی تکه کاغذی نوشته و به همراه سکه داخل کیسه قرار می دهد و سال بعد که به مراد خود دست یافتند تکه کاغذ را درون آب روان انداخته و دوباره با نوشتن آیه این کار را تکرار می کنند.
روح انگیز ارسطو با بیان اینکه این رسم از قدیم بوده است، تصریح کرد: زمانی را به یاد دارم که به همراه مادرم روز ۲۷ ماه رمضان به مسجد می آمدم و او سکه های تک تومانی را بین نماز گزاران تقسیم می کرد و برای سلامتی و عاقبت بخیری خانواده و به ویژه جوان ها دعا می کرد.
وی افزود: برخی افراد نذر می کنند که در صورت برآوردن حاجت خود در سال آتی پارچه، سوزن و سکه را در بین نماز گزاران توزیع کنند و اغلب افراد کیسه ها را نزد خود نگه می دارند چراکه آن را برکت مال و روزی خود می دانند.
خوردن کله پاچه از آیین های رمضان
متولی مسجد اخیانی ها نیز درباره این مراسم به خبرنگار مهر، می گوید: عده ای بر این باورند که روز ۲۷ ماه رمضان ابن ملجم قاتل امام علی(ع) قصاص می شود و به شکرانه این روز مومنان نماز گذار شادی می کنند لباس نو پوشیده، پارچه و کیسه می دوزند و برخی نیز چادر برش می زنند که به نشانه نو شدگی و ثواب این روز است.
احترام صدقی ادامه داد: مردم در این روز به نوعی خود را برای استقبال از عید فطر آماده می کنند بانوان قدیمی اصلاح رفته و قرآن ختم می کنند و در پایان مراسم به نشانه شادی بشکن می زنند و حتی در زمان هایی که حمام عمومی وجود داشت بانوان با حنا کردن دستان خود شادمانی خود را ابراز می کردند.
وی افزود: کله پاچه غذای مرسوم افطاری های روز ۲۷ ماه رمضان بود که بزرگترها اقوام را به خانه دعوت می کردند و دور هم برای نشاط بیشتر جمع می شدند که مساجد محل یکی از مکان هایی بود که دادن افطاری کله پاچه در این روز بسیار مرسوم بود.
دوختن لباس بچه از آرزوهای بانوان
یکی از بانوان کهنسال مسجد نیز به خبرنگار مهر، می گوید: دوختن لباس بچه از جمله آیین های مرسوم ۲۷ ماه رمضان بود که اغلب خانواده هایی که فرزند نداشتند در بین دو نماز لباس بچه می دوختند و از خدا می خواستند که به آنها فرزندی را اعطا کند که اکثریت این بانوان نیز پس از رسیدن به آروزی خود در ماه رمضان سال آتی پارچه برای دوخت کیسه را بین نمازگزان توزیع می کردند.
فاطمه نیشابوری در ادامه می گوید : کیسه مراد سالهای قبل را نزد خود نگه داشته ام اولین سالی که این کیسه را دوختم با گذاشتن مبلغی درون آن به سفر کربلا اعزام شدم با سن ۷۰سال هشت بار کربلا رفتم و بر این باورم که سفر اول را به خاطر برکت این کیسه به عتبات عالیات مشرف شدم.
وی افزود: مساجد قدیمی شهر از جمله مکان هایی است که دوخت کیسه مراد در آن انجام می شود که برخی اوقات یکی از بانوان خیر چرخ خیاطی خود را در این روز به مسجد می آورد تا برای بانوان و دختران دم بخت چادر بدوزند چرا که این باور وجود دارد در روز قصاص ابن ملجم مسلمانان باید شادی خود را ابراز کنند که برش زدن پارچه و دوخت لباس به نوعی در این روز مرسوم است.
دوخت کیسه مراد تقسیم آرزوها است
یکی دیگر از نماز گزاران که به تازگی زندگی متاهلی را تجربه می کند، به خبرنگار مهر می گوید: دوختن کیسه مراد حس بسیار خوبی دارد و بانوانی در این روز نتواند به دلایلی در مسجد حاضر شود، دوخت کیسه را به دیگر نمازگزاران واگذار می کند تا به نیت او هم کیسه مراد دوخته شود
مریم موسوی ادامه داد: با موشکافی برخی اعتقادات وعقاید قدیمی ها متوجه خواهیم شد که بر پایه درستی بنا شده برکت رزق و روزی، توجه به مال حلال همواره مورد تاکید آنها بود و همین امر باعث شد تا معنویت بیشتری در روح آنها دمیده شود و یک گام به خدایی شدن نزدیک تر باشند لذا قرار دادن سکه درون کیسه نیز بر طبق همین باور صورت گرفته است.
وی افزود: دعا و نیایش زمانی به صورت دسته جمعی صورت می گیرد تاثیر بیشتری خواهد داشت لذا آیین دوخت کیسه مراد تقسیم آروزها است که در آن برای سلامتی بیماران، عاقبت بخیری جوانان و ارتزاق روزی هر یک با زبانی این آرزوها را در دل به سوی بارگاه آسمان روانه می کنند.
میراث ناملوس حفظ و احیا شود
کارشناس مسائل فرهنگی درباره آیین های کهن و به ویژه دوخت کسه مراد، به خبرنگار مهر، می گوید: آیین های سنتی به جا مانده از بیشینیان میراث ملی ما محسوب می شود لذا پاسداری از آنها امری ضروری است و چنین به نظر می رسد که با توجه به گذر زمان کمتر جوان ها به احیا آداب و رسوم کهن رغبت نشان می دهند که این امر می تواند زنگ هشداری برای مرگ سنت ها باشد.
علیرضا برهمی در ادامه تصریح کرد: میراث ناملوس از جمله آثاری است که نمی توان آنها را در یک ویترین گذاشت و مردم را به تماشای آن فراخواند بلکه این مهم می طلبد تا برای حفظ این میراث چاره ای تدبیر شود اجرای زنده این برنامه ها در مکان های عمومی و به صورت جشنواره علاوه بر جذب گردشگران احیای فرهنگ های کهن را نیز به دنبال دارد.
وی افزود: سنت های بومی و منطقه ای میراث ماندگاری به شمار می رود آیینی که ۵۰۰سال قدمت دارد نباید به دست فراموشی سپرده شود و در این حال از رسانه ها انتظار می رود که با پررنگ نشان دادن این آیین ها جوان ها را به سمت حفظ این آیین ها سوق دهند و همچنین دستگاه های متولی این امر با همکاری یکدیگر این مراسم ها و اهمیت آن را برای همگان مطرح کنند.
