به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی و فناوری، ارزیابی شناختی به معنای ارزیابی عمیق مهارت‌ها و توانایی‌های مرتبط با عملکرد مغز مربوط می‌شود. این عملکردها شامل توجه، حافظه، استدلال، حل مسئله، تصمیم‌گیری، زبان، هوش و موارد دیگر می‌شود و گستره وسیعی از کاربردها در حوزه تشخیص و درمان، ورزش، آموزش و پرورش، استخدام و به کارگیری افراد با توانمندی‌های خاص شناختی و مهندسی عامل‌های انسانی را در برمی‌گیرند که به معنای استفاده از ویژگی‌های شناختی و فیزیکی انسان برای طراحی ابزارها و سیستم‌ها است.

از میان روش‌های گوناگون ارزیابی عملکرد شناختی مغز، نتایج آزمون‌های شناختی به دلیل ویژگی‌های روان سنجی مناسب، عینی بودن و همچنین سهولت اجرا قابل اعتماد و پایا هستند و استفاده از این آزمون‌ها نشاندهنده اهمیت و ضرورت استفاده از آنها است.

با توجه به اهمیت و ضرورت روز افزون در استفاده از این آزمون‌ها ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اقدام به مطالعه، سیاست‌گذاری، پیاده سازی سیاست‌ها، سازماندهی بازار موجود و ترغیب بخش خصوصی برای ورود و سرمایه‌گذاری در این حوزه کرده است.

توسعه زیست بوم آزمون‌های ارزیابی شناختی

نا به سامانی‌های موجود در حوزه آزمون‌های ارزیابی شناختی از جمله استاندارد نبودن آزمون‌های موجود، عدم رعایت حق مالکیت معنوی و همچنین اجرا و نمره گذاری غیر استاندارد آزمون توسط افراد آموزش ندیده موجب شده است تا نیاز به وجود چرخه‌ای معتبر برای آزمون‌های ارزیابی شناختی بیش از پیش احساس شود.

در این راستا ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری طی چند سال گذشته با برگزاری جلسات منسجم با حضور برجسته ترین اساتید حوزه شناختی، روان سنجی و کارشناسان و مدیران وزارتخانه‌های مرتبط، اقدام به طراحی و اجرای چرخه‌ای بسته از اعتبار به عنوان زیست بوم  برای آزمون‌های ارزیابی شناختی در کشور کرده است. رویکرد ستاد در این زمینه رویکرد سیاست گذاری مشوق بازار است.

زیست بوم آزمون‌های ارزیابی شناختی بازیگران گوناگونی دارد که می‌توان به توسعه‌دهندگان آزمون، سرمایه گذاران بخش خصوصی و مراکز اجرای آزمون با زیرساخت فناوری اطلاعات اشاره کرد. در این راستا، آزمون‌ها پس از استانداردسازی، در قالب یک بستر نرم افزاری امن طراحی می شوند و در اختیار مراکز آزمون برای ارائه خدمات به مشتریان قرار می‌گیرند.

برای تحقق بخشیدن به موارد مطرح شده بانک اطلاعات آزمون‌های ارزیابی شناختی ایجاد شد. از سویی تدوین پرکاربردترین آزمون‌های ارزیابی شناختی در دنیا شناسایی و ملا ک‌های استانداردسازی آزمون‌های ارزیابی شناختی مد نظر قرار گرفت. در این راستا، ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی نسبت به حمایت از طرح‌های آزمون‌های ارزیابی شناختی اقدام کرد.

ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی با هدف آشنایی درمانگران، پژوهشگران و سازمان‌ها با آزمون‌های ارزیابی شناختی موجود در کشور، شناسایی نقاط ضعف و قوت آزمون‌ها و همچنین سیاستگذاری در توسعه آزمون‌های ارزیابی شناختی اقدام به ایجاد بانک اطلاعات آزمون‌های شناختی کرد که نتیجه آن شناسایی ۳۵۲ آزمون بر حسب کارکردهای شناختی و ۵ اختلال رایج شناختی شامل اوتیسم، بیش فعالی/نقص توجه، اختالات یادگیری، آلزایمر و اعتیاد بود.

شناسایی پرکاربردترین آزمون‌های ارزیابی شناختی در دنیا

روش‌های گوناگونی برای شناسایی بهترین آزمون‌های ارزیابی شناختی وجود دارد که از جمله آنها استفاده از تجربیات کشورهای دیگر، نیازسنجی و نیازآفرینی است. در مطالعاتی که اخیراً طی یک نظرسنجی از روان شناسان و نوروسایکولوژیست‌ها در کشورهای مختلف دنیا انجام شد، پرکاربردترین آزمون‌های ارزیابی شناختی (نوروسایکولوژی) به تفکیک کارکردهای شناختی شناسایی و معرفی شدند که می‌توان به آزمون‌های هوش و حافظه وکسلر اشاره کرد.

حمایت از طرح‌های آزمون‌های ارزیابی شناختی

همچنین ستاد با انتشار ۸ فراخوان از طرح‌های پژوهشی بسیاری در حوزه‌های گوناگون حمایت کرده است که از میان آنها، برخی آزمون‌های ارزیابی شناختی مورد نیاز سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بودند.