خبرگزاری دانشجویان منطقه کرمانشاه در گزارشی به قلم هادی نوروزی آورده است: هنر تعزیه خوانی یا شبیه خوانی در ایران دارای سابقه ای بسیار قدیمی است که تاریخ پیدایش آن دقیقا مشخص نیست، برخی معتقدند که شکل گیری تعزیه در ایران به دوران پیش از اسلام بر می گردد که در ابتدا برای سوگ سیاوش اجرا شده است.



اما به هر روی، تاریخ نگاران معتقدند که دوران زندیه و قاجاریه دوران رونق و شکوه تعزیه خوانی در ایران بوده است.



تعزیه نمایشی است که در آن واقعهٔ کربلا توسط افرادی که هر یک نقشی از شخصیت های اصلی را بر دوش دارند، نشان داده می شود.



تعزیه نوعی نمایش مذهبی و سنتی ایرانی - شیعی و بیشتر در بارهٔ کشته شدن امام حسین (ع) و مصائب اهل بیت است.



در تعزیه، عده ای اهل ذوق و کارآشنا در جریان سوگواری های ماه محرم و برای نشان دادن ارادت و اخلاص به اهل بیت (ع)، طی مراسم خاصی بعضی از داستان های مربوط به واقعهٔ کربلا را پیش چشم تماشاچی ها بازآفرینی می کنند.



در تعزیه چون اهمیت خواندن هنرمندانهٔ اشعار بیش از روش اجرا و نمایش واقعه هاست، آن را در قیاس با روضه خوانی، تعزیه خوانی نیز گفته اند.



تعزیه معمولاً با به اجرا درآمدن پیش خوانی نمایش مجلس اصلی آغاز می شود، کسی که تعزیه را برپا می کند «بانی» و گردانندهٔ آن را «تعزیه گردان» و بازیگران آن را «تعزیه خوان» یا «شبیه خوان» می نامند.



از آنجایی که معمولا هنر تعزیه خوانی توسط افراد محلی برگزار می شود، شبیه خوان ها برای راحتی کار، مطلب مربوط به نقش خود را به هنگام اجرا، به صورت تکه کاغذی به نام «فرد»، در دست دارند که در آن ها مصراع های آخر نقش طرف مقابل یا نخستین مصراع از ادامهٔ نقششان یادداشت شده تا بتوانند به موقع و بدون زحمت نقش آفرینی خود را دنبال کنند.



شبیه خوانان در اجرای هر مجلس معمولاً دو دسته اند: اولیاخوان و اشقیاخوان، شبیه خوان هایی که نقش اولیا و یاری دهندگان دین را بازی می کنند، اولیاخوان، مظلوم و انبیاخوان نامیده می شوند و کسانی که نقش اشقیا و دین ستیزان را بازی می کنند اشقیاخوان یا ظالم خوان اند.



اولیاخوان ها نقش های خود را موزون و خطابه ای سرمی دهند، اما اشقیاخوان ها سخنان خود را ناموزون و معمولی و در پاره ای از موارد، تمسخرآمیز بیان می کنند.



اولیا خوان ها جامه سبز یا سیاه بر تن می کنند و اشقیا خوان ها معمولا لباس سرخ بر تن دارند.



.... اما در استان کرمانشاه روستایی تاریخی و دیدنی وجود دارد که نامش با نام تعزیه خوانی پیوند خورده است، این روستا که یکی از 14 روستای هدف گردشگری دیار سنگ و آب نیز می باشد، قدمتی هزاران ساله دارد و از دیرباز تاکنون هنر تعزیه خوانی در آن برگزار شده و می شود.



منوچهر امیری دهیار روستای کندوله است که در گفت و گویی با خبرنگار سرویس فرهنگی هنری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه کرمانشاه به چرایی برپایی نمایش تعزیه در این روستا پرداخت و اظهار کرد: از آنجایی که از دیرباز مردم این منطقه به ویژه روستای تاریخی کندوله ارادت ویژه و خاصی به خاندان اهل بیت عصمت و طهارت داشته اند از حدود 400 سال پیش تاکنون مراسم تعزیه خوانی در ایام محرم در این روستا برگزار می شده است.



او سابقه تعزیه خوانی در کندوله را به دوران شاه عباس صفوی نسبت می دهد و می گوید: از همان دوران این منطقه به محله آخوندها معروف بوده به گونه ای که تمامی روستاهای اطراف برای حل و فصل دعاوی خود به ملاهای روستای کندوله مراجعه می کرده اند.



امیری تصریح کرد: همچنین در این روستا و چند روستای همجوار کندوله مقبره چندین امامزاده وجود دارد که این هم خود نشان از ارادت قلبی مردمان این منطقه به خاندان عصمت و طهارت است.



دهیار روستای کندوله با بیان اینکه این روستا در مناسبت های مختلف سال، برنامه های جالب توجه ای را برگزار می کند که می تواند برای گردشگران به ویژه گردشگران مذهبی بسیار جذاب باشد، گفت: برگزاری تعزیه در این روستا در نوع خود بسیار قابل توجه است.



امیری افزود: مراسم مذهبی تعزیه هرساله در ایام محرم در وسط روستا و در قسمتی که به صورت چاله بزرگی است اجرا می شود که مردم روستا از قسمت بالا به صورت طبقه طبقه نشسته و به دیدن مراسم تعزیه خوانی مشغول می شوند.



دهیار روستای هدف گردشگری کندوله معتقد است که شرایط مکان برگزاری مراسم تعزیه در این روستا همچون یک استادیوم است.



امیری می گوید: گرچه جمعیت روستای کندوله حدود هزار نفر است، اما در ایام برگزاری مراسم تعزیه بیش از پنج هزار نفر از مناطق مختلف استان وارد روستا شده و به دیدار هنر تعزیه خوانی می شتابند.



او ادامه می دهد: اغلب هنرمندان تعزیه خوان کندوله اهالی همین روستا هستند اما طی چند سال اخیر برخی از آنها به کرمانشاه و بعضا به تهران رفته اند که این افراد نیز در ایام محرم به روستا بازگشته و هرشب مراسم تعزیه خوانی را برگزار می کنند.



امیری می گوید: همچنین در روز عاشورا، دسته جات عزاداری از روستاهای اطراف (روستاهای پریان و شریف آباد) وارد روستای کندوله شده و به محل اجرای مراسم تعزیه ظهر عاشورا آمده و در آنجا به عزاداری سرور و سالار شهیدان می پردازند.



دهیار روستای هدف گردشگری کندوله یادآور شد: از مسئولین مربوطه استان انتظار داریم که مراسم تعزیه خوانی کندوله را ثبت معنوی کنند و شرایطی را در این روستا به وجود آورند که هم این مراسم پخش تلویزیونی شود و هم شرایط را برای حضور بیشتر گردشگران در این روستا فراهم شود.



گفتنی است: طی چند سال اخیر مراسم تعزیه خوانی در مسجد کندوله ای های کرمانشاه نیز برگزار می شود.



567