سابقه استفاده از سامانه حمل‌ونقلی LRT که در تهران بیشتر با عنوان تراموا شناخته می‌شود، در این شهر به ماشین دودی بازمی‌گردد. در دهه‌های واپسین سلطنت قاجارها در کشور، ماشین دودی باعث شد مسیر تهران تا شهر ری آنقدر کوتاه شود که اسم خیابان امین حضور را به نام خیابان ری تغییر دهد. امروز البته بیش از یک قرن از راه‌اندازی ماشین دودی یا تراموا می‌گذرد و در محدوده‌هایی از شهر قرار است ترامواهای به‌روز شده و مؤثر به راه بیفتند.

پیش از طرح تراموا، خیابان‌های تهران از سال 77شاهد راه‌اندازی مترو و از سال 86، اتوبوس‌های تندرو یا BRT را به‌خود دیده بود. ضلع سوم از این وسایل مؤثر حمل ونقل عمومی در پی سفر سال‌جاری محمدباقر قالیباف به اروپا مورد بازدید قرار گرفت. ترامواهای جدید برای نخستین بار در شهر درسدن آلمان در سال 2012رونمایی شده است.

این وسیله نقلیه ترکیبی از واگن‌های متعدد مترو و ترامواهای برقی است. حالا ترامواها لقب بزرگ‌ترین اتوبوس شهری جهان را به‌خود اختصاص داده و توانسته نگاه‌ها را به سمت خود جلب کند. تراموا به‌عنوان یک ابزار کارآمد می‌تواند با ظرفیت بالا همه مسافرهای ایستگاه‌ها را درون خود جای دهد و با سرعت بالا به مقصد برساند. پیش از این چینی‌ها با رونمایی از یک اتوبوس 25متری عنوان بلندترین اتوبوس جهان را از آن خود کرده بودند اما آلمانی‌ها به فکر طراحی یک وسیله نقلیه 30متری افتادند. این اتوبوس با صرف هزینه 10میلیون دلاری برای طراحی و پژوهش ساخته شد که توانسته ترکیبی زیبا از اتوبوس و وسایل خطوط ریلی را ارائه دهد.

• موتور هیبریدی در حمل ونقل عمومی

ترامواهای جدید دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی‌هستندکه در نمونه‌های پیشین وجود ندارد. این وسیله نقلیه با ظرفیت 258نفری خود رکورد بیشترین ظرفیت اتوبوسی جهان را نیز به‌خود اختصاص داده است. بخش قابل توجهی از انرژی حرکتی اتوبوس از انرژی الکتریسیته تأمین می‌شود و میزان آلایندگی آن را به صفر تقلیل می‌دهد.

موتورهای هیبریدی به‌صورت دوگانه کار می‌کنند، اما عمده انرژی خود را از راه الکتریسیته به‌دست می‌آورند. این اتوبوس با هر بار شارژ قادر است 8کیلومتر را با 258مسافر طی کند. ظرفیت باتری‌های آن باعث شده تا این اتوبوس برای مسیرهای زیر 8کیلومتر درون شهری کاملا مناسب و کارآمد باشد و به کاهش آلودگی هوا در نقاط مرکزی شهر نیز کمک شایانی کند. موتورها همچنین از قدرت باتری‌های 120کیلوواتی لیتیوم هم حمایت می‌شوند تا درصورت لزوم بتوانند انرژی الکتریسیته لازم را تأمین کنند.

• همه مزایای سامانه جدید

بزرگ‌ترین نقطه قوت ترامواهای جدید در ظرفیت مسافر بالای آن نهفته است. کاهش مصرف سوخت، استفاده از انرژی الکتریسیته و کاهش آلودگی و گازهای گلخانه‌ای ازجمله مزایای مهم این وسیله درون شهری به شمار می‌رود. اما یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های تراموا راندن آسان آن است.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که ترامواها می‌توانند جایگزین همه اتوبوس‌هایی شود که در حال حاضر در خطوط بی‌آرتی مشغول فعالیت هستند. تراموا می‌تواند تا 80کیلومتر در ساعت حرکت کند و این سرعت برای چنین وسیله‌ای که از انرژی الکتریسیته برای تأمین انرژی حرکتی خود استفاده می‌کند، جالب است. با ورود تراموا به خطوط اتوبوس، دیگر هیچ مسافری روی زمین نمی‌ماند و همه سریع و بدون مشکل می‌توانند زود به مقصد خود برسند.

• اجرای فاز نخست تراموا در مناطق مرکزی شهر

درصورت تأمین هزینه‌های مورد نیاز، فاز نخست طرح استفاده از تراموا در محدوده مرکزی پایتخت اجرایی خواهد شد. آنگونه که سید‌جعفر تشکری‌هاشمی معاون شهردار تهران خبر داده، مدیریت شهری تهران نیز در طول چند سال اخیر، طراحی شبکه ترکیبی از انواع سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی‌را در دستور کار قرار داده و در این بین راه‌اندازی خطوط قطار تراموا (LRT) یکی از گزینه‌های مدرنی است که به‌دلیل مزایای چشمگیر اقتصادی، زیست‌محیطی و ایمنی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

فاز نخست از 3 فاز طراحی شده، پیاده راه بازار را در مسیر‌های باب همایون، داور، پانزده خرداد و محدوده بهارستان را پوشش می‌دهد که به طول 5کیلومتر است‌. زمان مورد نیاز برای احداث و بهره‌برداری از هر فاز این طرح 18تا 24‌ماه است و به‌نظر می‌رسد این سامانه ریلی بتواند در کوتا‌ه‌ترین زمان‌ پاسخی پایدار در قبال نیازهای حمل‌ونقلی مسیرهای یادشده باشد.