پیش از این در سال پرانتخابات اروپا، مردم در هلند، انگلیس و فرانسه پای صندوق‌های رأی رفته‌اند. در هلند راست‌های افراطی در یک قدمی رسیدن به قدرت قرار گرفتند؛ در انگلیس حزب حاکم اکثریت خود در پارلمان را از دست داد و در فرانسه امانوئل ماکرون جوان، چهره‌ای بیرون از سیستم سیاسی حاکم شگفتی‌ساز شد و به ریاست‌جمهوری رسید. اما اکنون در آلمان موضوع ماندن یا نماندن آنگلا مرکل در قدرت است؛

سیاستمداری که 3دوره 4ساله موفق شده نظر آلمان‌ها را جلب کند و اکنون برای چهارمین بار، برای رسیدن به پست صدراعظمی در جمهوری فدرال آلمان مصمم است. اگر نظرسنجی‌ها درست از آب در بیاید، آنگلا مرکل، رهبر ائتلاف محافظه‌کاران بار دیگر صدراعظم آلمان خواهد بود. مرکل مثل همیشه جایگاه امروزش درنظرسنجی‌ها را مدیون درخشش خودش است. کمتر از 6‌ماه پیش قدرتمندترین رهبر اروپا برای نخستین بار در طول 12سال حضورش در قدرت جایگاه متزلزلی پیدا کرده بود؛ وضعیتی که نتیجه بالا گرفتن انتقادها از او به‌خاطر اعلام سیاست «درهای باز» و پذیرش بیش از یک میلیون پناهجو بود.

امروز اما، او حمایت بیش از 40درصد از مردم را دارد و بسیاری از تحلیلگران آلمانی مشغول گمانه‌زنی در مورد چینش کابینه او هستند نه احتمال رأی آوردنش. 6‌ماه پیش در سایه وقوع حملات تروریستی در خاک آلمان و افزایش انتقادها از آنگلا مرکل به‌خاطر پذیرش پناهجویان، رقیب اصلی او یعنی مارتین شولتز رهبر حزب سوسیال دمکرات آلمان مورد اقبال عمومی قرار گرفت.

با این حال، 36درصد رأی او درنظرسنجی‌ها اکنون به 21درصد رسیده است. حدود 3هفته پیش، این درخشش مرکل در نخستین و آخرین مناظره تلویزیونی‌اش با شولتز بود که باعث شد بار دیگر شرایط تغییر کند. در این مناظره هم موضوع پناهجویان محور مناظره داغ و جنجالی 2نامزد پیشروی انتخابات بود. مرکل اما توانست با پاسخ‌های قاطع خود، افکار عمومی آلمان را بار دیگر با خود همراه کند.

• راست افراطی، مهمان ناخوانده پارلمان

اگرچه نتیجه انتخابات فردا تا حد زیادی مشخص است و ائتلاف حزب دمکرات مسیحی و حزب اتحاد سوسیال مسیحی به رهبری مرکل بیشترین کرسی‌های پارلمان را به‌دست خواهد آورد، اما پارلمان آلمان اکنون برای نخستین بار مهمان ناخوانده‌ای هم دارد؛ حزب آلترناتیو آلمان یا همان راست‌های افراطی. طی بیش از 6دهه‌ای که از جنگ‌جهانی دوم می‌گذرد، آلمان‌ها هیچ‌گاه در انتخابات سراسری به احزاب دست راستی افراطی روی خوش نشان نداده‌اند.

این احزاب در برخی مناطق در انتخابات محلی توانسته‌اند کرسی‌هایی را به‌دست بیاورند اما در انتخابات سراسری هیچ‌گاه حرفی برای گفتن نداشته‌اند. احزاب آلمان برای ورود به پارلمان باید بیش از 5درصد آرا را به‌دست بیاورند و راست‌های افراطی امسال حمایت حدود 12درصد از رأی دهندگان را دارند. طرفداران این حزب در واقع افرادی هستند که پیش از این هوادار دیگر احزاب سیاسی آلمان بوده‌اند و اکنون به حزب خود پشت کرده‌اند.

شعارهای ضدمهاجرتی و ضداسلام حزب آلترناتیو باعث شده تا افراد ناراضی از دیگر احزاب جدا شوند و وارد جبهه راست افراطی شوند. راست افراطی بر مدار ملی‌گرایی و پوپولیسم حرکت می‌کند و به‌شدت با مهاجران و اقلیت‌ها مخالف است. سخنان راست‌های افراطی آلمان، یادآور تفکرات نازیسم است؛ موضوعی که طی بیش از 60سال در آلمان با آن مبارزه شده است. حمایت موجود از حزب آلترناتیو باعث می‌شود تا این حزب در پارلمان آلمان یا همان بوندستاگ برای نخستین بار صاحب کرسی شود.

• پدیده‌های جوان انتخابات

اگر راست‌های افراطی را پدیده اول انتخابات امسال بدانیم، جوانان آلمانی قطعا دومین پدیده انتخابات هستند. افرادی که حداقل 18سال داشته باشند می‌توانند در انتخابات شرکت می‌کنند. 18ساله‌ها که برای نخستین بار در انتخابات شرکت می‌کنند افرادی هستند که در سال 1999به دنیا آمده‌اند؛ یعنی 10سال پس از فروپاشی دیوار برلین. بنابراین نسل جدیدی که پا به فضای سیاست در آلمان می‌گذارد نه‌تنها آلمان نازی بلکه فضای جنگ سرد را هم درک نکرده است.

اگر برای آلمانی‌های میانسال و مسن، صحبت از ملی‌گرایی در فضای بعد از جنگ جهانی دوم همیشه یک تابو بوده است، برای جوانان آلمان صحبت کردن از آن یک افتخار است. در آلمان، فضای غالب این است که تفکرات افراطی ملی‌گرایانه نازی‌ها باعث به راه افتادن دو جنگ جهانی خانمان‌سوز شد که از کشورشان ویرانه‌ای عظیم ساخت. به همین دلیل، ملی‌گرایی تفکری است که بسیاری ترجیح می‌دهند از آن فاصله بگیرند.

اما ملی‌گرایی از دید نسل جوان آلمان‌ها با ملی‌گرایی مورد نظر راست‌های افراطی تفاوت عمده دارد. راست‌های افراطی ازجمله حزب آلترناتیو آلمان همانند نازی‌ها، ملی‌گرایی را بر پایه خون و نژاد می‌دانند اما جوانان آلمانی اکنون ملی‌گرایی را بر مبنای کشوری می‌بینند که بعد از جنگ جهانی دوم و براساس ارزش‌های دمکراتیک بنا نهاده شده است.

نتیجه یک نظرسنجی جدید نشان می‌دهد 62درصد از جوانان آلمان به آلمانی‌بودنشان افتخار می‌کنند و معتقدند آلمان باید به‌عنوان یک الگو برای کشورهای دیگر عمل کند. نکته مهم اینکه بسیاری از این جوانان بخش عمده عمرشان را در دوره 12ساله صدراعظمی مرکل زندگی کرده‌اند. بسیاری از جوانان آلمانی به‌خاطر کاریزمای مرکل است که به حزب دمکرات مسیحی رأی می‌دهند.

براساس نظرسنجی‌ها 57درصد از جوانان 18تا 21ساله رأی خود را به نفع مرکل به صندوق‌ها خواهند انداخت. امسال اما برای نخستین بار احزاب نوپا متشکل از جوانان نیز در انتخابات حضور دارند و در میان بیش از 4هزار و 800نامزدی که در انتخابات حضور دارند، اسامی نامزدهای احزاب تاسیس شده توسط جوانان هم دیده می‌شود. این احزاب اغلب به محیط‌زیست، پذیرش پناهجویان در جامعه، تقویت دمکراسی و معیشت توجه دارند.

• اقتصاد، برگ برنده مرکل

در آلمان مانند هر کشور دیگری، اقتصاد و معیشت حرف اول را می‌زند. طی 12سال حضور آنگلا مرکل در قدرت، او توانسته شاکله اقتصاد آلمان را متحول کند تا این کشور به بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی اروپا تبدیل شود. آلمان با 3.4تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی (GDP)، بزرگ‌ترین اقتصاد اروپاست. در سال‌های اخیر سطح درآمد مردم آلمان با عبور از دوران رکود، به شکل قابل‌توجهی افزایش پیدا کرده و همین باعث اقبال عمومی به مرکل و سیاست‌های او شده است.

آلمان‌ها به همین دلیل است که او را «ماما مرکل» یا «مادر مرکل» نامیده‌اند. با وجود حضور بیش از یک میلیون پناهجوی جدید در آلمان و هزینه‌ای که به عقیده منتقدان دولت، این افراد به آلمان تحمیل کرده‌اند، آمار منتشر شده از سوی دولت نشان‌ می‌دهد این کشور طی 6‌ماه نخست سال‌جاری میلادی بیش از 21میلیارد دلار درآمد مازاد داشته است؛ مبلغی که پس از اتحاد دو آلمان بی‌سابقه بوده و برای مرکل یک رکورد ماندگار به شمار می‌رود. همه‌چیز برای چهارمین حضور مرکل در قدرت مهیاست.

• 6حزب در راه پارلمان

اگر آمار منتشر شده از نظرسنجی‌ها را مبنای تحلیل انتخابات آلمان قرار دهیم، امسال برای نخستین بار پارلمان آلمان از 6حزب تشکیل خواهد شد. حزب «دمکرات مسیحی» تفکرات راست میانه دارد. اشتغال، کاهش مالیات و افزایش سرمایه‌گذاری در زمینه مسائل عمومی در صدر برنامه‌های این حزب قرار دارد؛ حزب «سوسیال دمکرات» به رهبری شولتز گرایش چپ میانه دارد. سوسیال دمکرات‌ها با ائتلاف با مرکل، در 4سال گذشته در قدرت سهیم بودند. این حزب که گرایش چپ میانه دارد، به‌طور سنتی متعلق به طبقه کارگر است. سرمایه‌گذاری در زمینه آموزش، تقویت زیرساخت‌ها و افزایش مالیات ثروتمندان بخشی از برنامه‌های سوسیال دمکرات‌هاست؛ حزب «چپ‌ها» باقی مانده احزاب کمونیست شرق آلمان است.

این حزب کوچک به‌دنبال افزایش میانگین دستمزد است. پایان دادن به حضور نظامی آلمان در نقاط مختلف جهان و همچنین فروپاشی ناتو از دیگر برنامه‌های این حزب است؛ «سبزها» همیشه یک پای انتخابات در آلمان بوده‌اند. حزب پیروز انتخابات معمولا برای تشکیل دولت با حزب سبزها ائتلاف می‌کند. آنها بر محیط‌زیست، آموزش، کاهش مالیات و تقویت سیاست‌های اجتماعی تأکید دارند؛ حزب «دمکراتیک آزاد» 4سال قبل نتوانست شرط 5درصد لازم برای ورود به پارلمان را کسب کند.

این حزب به‌دنبال تقویت حضور آلمان در اتحادیه اروپاست؛ حزب «آلترناتیو آلمان» به‌شدت با سازوکارهای بین‌المللی ازجمله اتحادیه اروپا مخالف است و به‌دنبال تقویت ملی‌گرایی آلمانی است. این حزب با ورود پناهجویان به آلمان هم مخالف است و طی سال‌های اخیر توانسته از گروه‌های کمتر برخوردار جامعه عده زیادی هوادار جذب کند.