هندزفری را در گوشم می‌گذارم تا سروصدا تمرکزم را به هم نزند، اما موسیقی دوست‌داشتنی‌ام هم موقع درس‌خواندن تبدیل به سروصدا می‌شود. نمی‌دانم چرا این‌روزها گوش‌هایم قوی‌تر شده و بیش‌تر می‌شنود.

همه‌ی آدم‌هایی که در پیاده‌رو راه می‌روند، بلند صحبت می‌کنند. ماشین‌ها پرسروصدا هستند، صدای بوق می‌آید و گاه آژیر آتش‌نشانی! تلویزیون همسایه سریال پخش می‌کند، صدای شستن ظرف‌ها از آشپزخانه می‌آید... چه خبر است این‌جا؟ مگر روزهای امتحان، وقت سکوت نیست؟

2.کیمیا، شب‌ها درس می‌خواند؛ بیش‌تر مشاور‌های مدرسه به او توصیه کرده‌اند که ساعت‌های ابتدای صبح را برای درس‌خواندن انتخاب کند، اما او شب را ترجیح می‌دهد؛ چون همه خوابند و سروصدای کم‌تری به گوشش می‌رسد. او از سکوت شب به‌عنوان فرصتی برای درس‌خواندن استفاده می‌کند.

کیمیا 15‌ساله است و می‌گوید: «من اصولاً به سروصدا حساس نیستم. خیلی هم موسیقی را با صدای بلند گوش می‌دهم، اما وقتی می‌خواهم درس بخوانم هرصدای بلندی حواسم را پرت می‌کند.

پنجره‌ی خانه‌ی ما رو به خیابان اصلی است و مثلاً بعضی وقت‌ها گوش من به صدای عبور ماشین‌ها حساس می‌شود یا مثلاً یکی از همسایه‌ها دیشب تولد گرفته بود. وقتی من درس می‌خواندم داشتند توی راه‌پله از هم خداحافظی می‌کردند و چه‌قدر هم طولانی بود این خداحافظی.»

3. هرصدای ناخواسته‌ و آزاردهنده‌ای را سروصدا می‌گویند. ضمن این‌که کارشناسان سلامت ایمنی معتقدند که سروصدا بیش‌تر یک مسئله‌ی ذهنی است و افراد با توجه به حساسیت‌هایشان تعریف‌های مختلفی از سروصدا دارند. مثلا ًگوش‌دادن به یک موسیقی بلند برای برخی از افراد واقعاً لذت‌بخش است هر چند ممکن است برای گروهی دیگر و در وضعیتی دیگر آزاردهنده باشد.

بنابراین هرفردی سطح تحمل متفاوتی نسبت به این پدیده دارد که در حالت‌ها یا وضعیت‌های گوناگون، این تحمل می‌تواند کم یا زیاد شود. مثلاً گاهی افرادی از سروصدای اطرافشان گلایه می‌کنند که معمولاً هدفون یا هندزفری‌هایی در گوش دارند که صدای موسیقی آن را می‌توانید ازفاصله‌ی یک متری بشنوید.

4. سپهر 16 ساله، دنبال زمان خاصی برای مطالعه نیست، چون به سروصدا حساسیت ندارد. او می‌گوید: «خب البته من هم ترجیح می‌دهم وقتی درس می‌خوانم خانه ساکت باشد. این‌طوری زمان کم‌تری برای درس‌خواندن می‌گذارم. برای همین معمولاً بعدازظهر درس می‌خوانم که خانه خلوت‌تر است.

اما این‌طوری نیست که مثلاً سروصدای همسایه‌ها یا تلویزیون اصلاً نگذارد من درس بخوانم. مگر واقعاً اتفاق خاصی بیفتد یا دعوای شدیدی در بگیرد که حواسم را پرت کند که معمولاً هم نمی‌دانم چرا این اتفاق شب‌های امتحان می‌افتد.»

5. سروصدا استرس می‌آورد، امتحان معمولاً استرس‌زاست و استرس مانع تمرکز می‌شود و یادگیری را پایین می‌آورد؛ این نکته‌ای است که اغلب مشاوران درسی و تربیتی به آن معتقدند. حالا بعضی عوامل درونی انسان را نسبت به سروصدا حساس‌تر می‌کند. مثلاً زمانی که نیاز به تمرکز داری، مثل زمان درس‌خواندن معمولاً حساس‌تر می‌شوی.

بنابراین باید شرایط را برای خودت هموار کنی و یادت باشد اولاً کنترل بسیاری از سروصداها به‌خصوص سروصدای شهری از عهده‌ی ما خارج است؛ اما می‌توانیم با فراهم‌کردن شرایطی، خودمان را از آن محیط دور نگه داریم.

مثلاً قسمت آرام و بی‌صدای خانه را برای مطالعه انتخاب کنیم، عوامل سروصدای داخلی خانه مثل تلفن ثابت و همراه و... را از خودمان دور کنیم. ما می‌توانیم با آرامش از خانواده بخواهیم صدای تلویزیون را کم کنند و یا حتی با صدای آهسته‌تری صحبت کنند و درباره‌ی بقیه‌ی سروصداهای غیرقابل کنترل، به خودمان آرامش بدهیم و تا حد امکان حساسیتمان را کم کنیم.

• مغزهایی برای خوردن

می‌دانستی تغذیه‌ی شب‌های امتحان به اندازه‌ی درسی که می‌خوانیم مهم است. در این‌روزها به همان اندازه که لازم است از خوردن فست‌فود دوری کنیم، بدن ما برای بالابردن قدرت یادگیری به مواد غذایی سالم هم نیاز دارد.

مثلاً خوردن انواع مغزها مانند بادام، فندق، گردو که سرشار از منیزیم است در فاصله‌ی بین زمان‌های مطالعه می‌تواند به یادگیری بیش‌تر کمک کند و خوردن کشمش، انجیر و توت‌خشک هم همین خاصیت را دارد.

برای همین است که کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند  دانش‌آموزانی که دچار استرس هستند و نمی‌توانند صبحانه‌ بخورند مقداری کشمش، گردو، توت‌خشک و مویز را جایگزین کنند. هم‌چنین خوردن عسل، شربت آب و عسل و یا هر نوشیدنی حاوی عسل، قند خون را کامل کرده و در کاهش اضطراب مؤثر است.

به گفته‌ی کارشناسان علوم تغذیه در زمان امتحان‌ها به دلیل استرس، ترشح هورمون آدرنالین در بدن دانش‌آموزان بالا می‌رود و این هورمون باعث افزایش سوخت‌ پروتئین‌های بدن می‌شود و بنابراین نیاز به‌دریافت پروتئین در بدن بالا می‌رود.

برای همین خوردن گوشت و حبوبات تا سه وعده در روز توصیه می‌شود. روز امتحان هم برای این‌که کارایی مغزتان را افزایش بدهید از مواد سرشار از پروتئین و کلسیم مثل تخم‌مرغ و شیر استفاده کنید.

هم‌چنین نوشیدن آب‌هویج برای بالا‌بردن قدرت بینایی و خوردن سیب به منظور بالا‌بردن قدرت یادگیری و نوشیدن آب کافی را هم فراموش نکنید.

و در انتها یادمان باشد از خوردن قهوه، کاکائو و چای پررنگ با هدف بیدار‌ماندن و رفع خستگی خودداری کنیم. هروقت احساس خستگی کردیم، استراحت کنیم چرا که در زمان خستگی، بدن به محرک نیاز ندارد، بلکه نیازمند استراحت است.