«دیوان عدالت اداری با بررسی شکایت رئیس وقت مرکز ملی فضای مجازی درباره تصرف پژوهشگاه وابسته به این مرکز توسط وزارت ارتباطات، این جا به جایی را مغایر قانون دانست و مصوبه شورای عالی اداری مبنی بر بازگشت مرکز تحقیقات مخابرات از مرکز ملی فضای مجازی به وزارت ارتباطات را لغو کرد. »

این خبر در آخرین روزکاری هفته گذشته، مرکز تحقیقات مخابرات ایران را از خواب یک ساله بیدار کرد. همچنان که هم اکنون نیز در بخش اخبار سایت رسمی این مرکز، به غیر از فراخوان های مرتبط با پالایش هوشمند فضای مجازی (که به تازگی برای دومین بار در دستور کار مرکز قرار گرفته)، برگزاری مراسم عزاداری، امضای تفاهم نامه با نهادهای دیگر، برگزاری نمایشگاهی از آثار هنری کارمندان، برگزاری جلسه بیست و یکم سمینار هم اندیشی جامعه آزاد رایانش ابری، برگزاری نشست مشترک با پژوهشگاه مهندسی ژنتیک و اخباری از این دست، خبری از پروژه های کاربردی که هر ساله برای آنها بودجه دولتی تخصیص داده می شود، نیست.

در حالی که این مرکز از آغاز به کار دولت یازدهم، کمترین فعالیت رسانه ای و اطلاع رسانی درباره روند کار و پروژه های در دست اجرا را داشته، اما انتشار خبر انحلال، یکباره رئیس مرکز را به انجام گفت وگویی با سایت وزارت ارتباطات با موضوع «ارتقای آزمایشگا‌ه‌های پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات» واداشت و محمد خوانساری به این وسیله از وضعیت آزمایشگاه های مرکز، پروژه‌های در دست اجرا و حمایت های وزارت ارتباطات از آزمایشگاه ها سخن گفت.

خوانساری از آغاز انتصاب خود، به ندرت با خبرنگاران گفت وگو داشته و در پاسخ به تقاضاهای مصاحبه، گفته می شود وی زیاد اهل مصاحبه نیست.

تغییر دولت و عزم وزیر ارتباطات دولت روحانی برای بازگرداندن مرکز تحقیقات مخابرات ایران به وزارت ارتباطات، نفس راحتی را به مدیران و کارمندان این مرکز هدیه کرد.

اما به راستی که مدیران و کارمندان مرکز تحقیقات مخابرات طعم انحلال و تغییر را به واقع چشیده اند و این مفاهیم را به خوبی درک می کنند. 

اواخر دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد که دبیر وقت شورای عالی فضای مجازی در فکر تغییر مرکز تحقیقات مخابرات ایران به پژوهشگاه مرکز ملی فضای مجازی بود، تا این مرکز را از وزارت ارتباطات منفک کند و به مرکز ملی فضای مجازی انتقال دهد، آنها یک سال خاکستری را با تمام استرس های بلاتکلیفی تجربه کردند.

علیرغم تمام مخالفت ها دبیر شورا توانست این کار را انجام دهد. تا اینکه دولت تغییر کرد و وزیر پیشنهادی وزارت ارتباطات در روز رای اعتماد در مجلس تعهد کرد: مرکز تحقیقات مخابرات به وزارت ارتباطات بازگرداند که سرانجام نیز برسر این قول خود ماند و با تغییر دولت در اواخر دوره مسئولیت مهدی اخوان بهابادی وزارت ارتباطات باردیگر توانست سکان مرکز تحقیقات مخابرات را به دست گیرد و آن را از قلمرو مرکز ملی فضای مجازی خارج کند.

اکنون ماجرای آن روز بازگشت مرکز تحقیقات مخابرات به وزارت ارتباطات که اخوان بهابادی از آن با عنوان «تصرف» یاد می کند، منجر به صدور حکم دیوان عدالت اداری درباره انحلال مرکز تحقیقات مخابرات شده است، اگرچه برات قنبری معاون وزیر ارتباطات می گوید: «مهدی اخوان به عنوان شاکی خصوصی قبل از تشکیل جلسه هیات عمومی شکایت خود را از وزارت ارتباطات پس گرفته و از این رو ورود دیوان عدالت اداری به موضوعاتی که میان دستگاه های دولتی است جای بحث دارد». اما اکنون حکم عالی ترین مقام دادرسی در کشور صادر شده و تغییر حکم نیز مراحل خود را دارد.

قنبری از جمله مدیران وزارت ارتباطات است که تعداد مصاحبه های وی با خبرنگاران از تعداد انگشتان دست فراتر نمی رود و حتی وزیر ارتباطات به طنز درباره او می گوید: افتتاح نمایشگاه تله کام با رونمایی از آقای قنبری همراه شده است. بنابراین مصاحبه وی با سایت وزارت ارتباطات دراین باره، نشان از اهمیت بسیار موضوع مرکز تحقیقات مخابرات برای وزارتخانه دارد.

صرف نظر از اینکه آیا وزارت ارتباطات در تغییر حکم دیوان عدالت اداری موفق خواهد بود یا نه، اما صدور رای به انحلال این مرکز، بار دیگر موافقان وجود مستقل این مرکز پژوهشی 40 ساله و منتقدان نسبت به انفعال مرکز را روبه روی یکدیگر قرار خواهد داد و تردید در اصل عملکرد و لزوم حفظ این مرکز را زنده کرده است.

نگارنده: فاطمه سامعی