وزرای خارجه کشورهای درگیر در مذاکرات راهی وین شدند تا احتمالا آخرین تصمیمها درباره معدود اختلافهای باقیمانده را بگیرند و با اعلام دستیابی به جمعبندی از توافق، نخستین مرحله موافقتنامه جامع هستهای عملیاتی شود. وزیران خارجه چند روز پیش برای مشورت به پایتختهای خود برگشته بودند.
اگرچه عمده تأکیدها بر این است که گفتوگوها تا ضربالاجل مقرر پایان یابد، اما حساس بودن این مقطع زمانی و البته پیشرفتهایی که در مراحل پایانی مذاکرات بهدست آمده دیپلماتهای حاضر در وین را متقاعد میکند که کمترین احتمال درباره تمدید دوباره مذاکرات را درنظر بگیرند. برخی شبکهها و پایگاههای خبری دیروز بازگشت وزرای خارجه به وین را نشاندهنده باقی بودن اختلافنظرها دانستند و بر همین اساس این احتمال را تقویت کردند که توافق تا 16تیرماه اعلام نشود و نیاز به چند روز مذاکره بیشتر باشد.
شنیدههای دیروز حکایت از آن داشت که بعد از پایان موقت بحث ابعاد نظامی احتمالی در مذاکرات که قرار شده تا پایان سال میلادی در جریان همکاریهای ایران و آژانس سرنوشتش مشخص شود، گویا موضوع نظارتها بر تأسیسات ایران هم تا حدودی به نتیجه رسیده، اما برخی اختلافها درخصوص چگونگی همزمانی اجرای تعهدات ایران و برداشتن تحریمها همچنان باقی است، اگرچه برخی خبرگزاریهای غربی 2روز قبل مدعی شده بودند که توافق اولیهای بین دوطرف درباره چگونگی برداشتن تحریمها بهدست آمده است.
سید عباس عراقچی ، مذاکرهکننده ارشد ایران هم تصریح کرده که در موضوع تحریمها بحث همزمانی هنوز حل نشده، چون انجام تعهدات درنظر گرفته شده برای ایران در توافق چندماه طول میکشد، اما برداشتن تحریمها از جانب طرف مقابل، نیاز به زمان چندانی ندارد و از لحاظ فنی همزمان کردن و متناظر کردن این دو بحث مشکل است.
بحث برداشتن تحریمها و اینکه تحریمها لغو خواهند شد یا اینکه صرفا به حالت تعلیق درخواهند آمد، موضوعی است که بهنظر میرسد هنوز هم محل بحث است. در سخنان معاون وزیر خارجه هم این موضوع به چشم میخورد، جایی که او تصریح کرد در روز توافق تمامی تحریمهای شورای امنیت، آمریکا و اتحادیه اروپا یکجا لغو یا متوقف میشود. گویا طرف مقابل در تلاش است تا تحریمها بهصورت تدریجی برداشته شود، موضوعی که تهران بهشدت آن را رد کرده است.
عباس عراقچی که از وین با شبکه یک سیما گفتوگو میکرد، یکی دیگر از موارد اختلافی باقیمانده را بحث تحقیق و توسعه دانست و افزود: درباره اصل موضوع تحقیق و توسعه توافق شده است و تحقیق و توسعه ما درخصوص ماشینهای پیشرفته سانتریفیوژ IR8 همچنان ادامه مییابد، اما برخی جزئیات در اینباره هنوز مورد بحث است.
او با بیان اینکه هیچگاه در مذاکرات تا این حد جلو نرفته بودیم، احتمال داد که تا فردا متن اصلی توافق و ضمائم آن در نشست معاونین نهایی شده و چنانچه بخشهای اختلافی باقی بماند، در نشست وزرا مطرح شود. به گفته عراقچی، متن اصلی حدود 20صفحه است که با 5ضمیمهای که دارد، کل متن حدود 70 تا 80 صفحه میشود. با وجود این، معاون وزیر خارجه البته همچنان احتمال به نتیجه نرسیدن گفتوگوها را زنده نگه داشت و گفت: اگر تا رسیدن به ضربالاجل، خواستههایمان محقق شود، توافق خواهیم کرد، در غیراین صورت ترجیح میدهیم دست خالی به تهران بازگردیم.
- ابهام قطعنامه و نقش آژانس
عراقچی درباره احتمال رد توافق در کنگره آمریکا هم گفت: طبق مصوبه کنگره آمریکا، اگر کنگره توافق را رد کند دولت آمریکا باید آن را وتو کند و اگر کنگره وتوی رئیسجمهور را رد کند، ایران حقوق خود را حفظ خواهد کرد و با قدرت به برنامه هستهای خود باز خواهد گشت. او درباره قطعنامه شورای امنیت برای رسمیت بخشیدن به توافق هم سخن گفت و تأکید کرد این قطعنامه که توافقنامه را تبدیل به یک سند بینالمللی میکند، در حقیقت، حکم امضای قطعنامه را دارد.
البته برخی شنیدهها از آن حکایت دارد که آمریکا برای آنکه درصورت رد توافق از جانب کنگره، حیثیت بینالمللیاش خدشهدار نشود، تلاش میکند تا صرفا بیانیه رئیس شورای امنیت درباره جمعبندی توافق منتشر شود و پس از تصویب توافق در کنگره، شورای امنیت قطعنامه خود را در تأیید توافقنامه صادر کند.
عراقچی درباره نقش آژانس در تأیید انجام تعهدات ایران هم خاطرنشان کرد که نقش آژانس در این میان، کمی است نه کیفی؛ یعنی آژانس که همیشه در مقام تأیید پایبندی کشورها به تعهدات خود است، در جریان برنامه اقدام مشترک صرفا رویکرد کمی خواهد داشت نه کیفی و فقط اعلام خواهد کرد که آیا تعداد سانتریفیوژهای ایران به تعداد مورد نظر رسیده یا خیر، یا اینکه میزان ذخایر اورانیوم به اندازه اشاره شده در توافقنامه رسیده است یا نه.
با توجه به سابقه آژانس در برخورد با برنامه هستهای ایران که نمونه آن در بحث مطالعات ادعایی و بهدنبال آن موضوع موسوم به ابعاد نظامی احتمالی مشخص است، منوط شدن انجام تعهدات ایران به تأیید آژانس ازجمله نکات مورد اختلاف و البته مورد خدشه ایران در گفتوگوها بوده و این توضیح عراقچی احتمالا ناظر به راهحل این موضوع است.
6701740