سعید جعفری- انتخابات یونان باعث شد بعد از سالها یک حزب چپ گرا در اتحادیه اروپا به قدرت برسد. حزبی که هرچند در ابتدا حتی از خروج از یورو و اتحادیه اروپا هم سخن می گفت ولی به تدریج مواضع خود را تعدیل کرد. دکتر یاسر نورعلیوند معتقد است با آمدن چپ ها نه تنها اوضاع یونان بهتر نمی شود بلکه روند سخت تری در انتظار این کشور خواهد بود. این کارشناس مسائل اروپا همچمنین معتقد است گزینه مذاکرات میان اروپا و یونان محتمل ترین سناریو برای آینده وضعیت این کشور بحران زده خواهد بود. در ادامه مشروح گفتگوی خبرآنلاین با کارشناس مسائل اروپا را می خوانید.

رهبر حزب پیروز یونان تهدید کرده بود که در صورت موفقیت در انتخابات موضوع خروج یونان از حوزه یورو و اتحادیه اروپا را مورد توجه قرار خواهد داد، این تهدید را باید جدی گرفت یا خیر؟

خیر به نظر می­ رسد که این موضوع بیشتر از اینکه خواسته یونانی ­ها باشد یک ایده آلمانی است. آلمان­ به عنوان کشوری که بیشترین وام را به یونان اعطا کرده­ است خواستار پذیرش شروط وام­ها و ادامه سیاست­های ریاضت اقتصادی است به همین دلیل از خروج یونان از اتحادیه اروپا به عنوان یک اهرم فشار استفاده می ­کند. دو حزب بزرگ آلمان (حزب دمکرات مسیحی و سوسیال دمکرات) که هم اکنون در ائتلاف دولتی در کنار هم هستند به سیاستمداران یونان توصیه کردند که به قرارهای خود پایبند بوده و از برنامه صرفه‌جویانه­ برای اصلاح شرایط اقتصادی عدول نکنند. دولت آلمان همواره مخالف خروج یونان از حوزه یورو بوده و هست و این امر را زمینه‌ساز بحرانی بزرگ در اتحادیه اروپا می‌داند، اما برلین طی روزهای منتهی به انتخابات در یک ژست تهدیدآمیز اعلام کرد که خروج یونان از منطقه پولی یورو نه تنها تصورپذیر، بلکه حتی قابل ‌تحمل است. حزب سیریزا به خوبی بر این امر واقف است که خروج یونان از اتحادیه اروپا نتایج فاجعه ­باری را برای این کشور به همراه خواهد داشت. تولید یونان افت خواهد کرد و بیکاری بیشتر خواهد شد. برای یونان خروج از اتحادیه اروپا به منزله کاهش قدرت خرید آنهاست کاهشی حدود 20 تا 25 درصد برای هر یونانی این مسئله برای این کشور و اروپا فاجعه ­بار خواهد بود. حتی اکنون که سیریزا به پیروزی رسیده است باز هم احتمال خروج یونان از اتحادیه اروپا بسیار پایین است. منافع مشترک مردم این کشور و اقتصاد یونان و اقتصاد و منافع اروپا حکم میکند که راه ­حلی سازشی شکل گیرد. آلکسی سیپراس می‌گوید هدفش ماندن در پول واحد است و اخیرا از حجم ادعاهایش مبنی بر گرفتن تصمیمات یک‌جانبه در رابطه با تعهد‌ات یونان در قبال وام‌هایش کم کرده و از لزوم بودجه متوازن حرف می‌زند.

اساسا چه اتفاقی باعث شد در قرن بیست و یکم، یک حزب چپگرا در اروپا به قدرت برسد، آیا انقلابی رخ داده؟

نمی­ توان از آن به عنوان انقلاب یاد کرد، اما اگر بخواهیم این تعبیر را به کار ببریم باید از آن به عنوان انقلاب کشورهای ضعیف­ تر اتحادیه علیه کشورهای قدرتمند از یک سو، و انقلاب احزاب ضد اتحادیه اروپا علیه احزاب طرفدار این اتحادیه نام ببریم. به نظر می ­رسد که هر چه بیشتر از عمر اتحادیه اروپا می­ گذرد این نگاه تقویت می­ شود که همگرایی بیش از آنکه کشورهای ضعیف اتحادیه را به کشورهای قدرتمند غربی اروپا نزدیک کند با مکانیسم­ هایش این فاصله و شکاف را نهادینه کرده و اعمال نفوذ قدرت­های اتحادیه را بر دیگر اعضای آن ساختارمند کرده است. از سوی دیگر، احزاب ضد اتحادیه اروپا در همین بحران کنونی متوجه این مسئله شدند که مکانیسم­ های همگرا کننده دست و پای آنها را برای اعمال سیاست­های ملی به منظور خروج از بحران بسته است و دولت ­ها نمی ­توانند آنجایی که لازم و مفید به نظر می­ رسد براحتی خارج از چارچوب نهادین اتحادیه اروپا به صورت مستقل و ملی دست به تصمیم بزنند.

اتحادیه اروپا چه برخوردی با دولت جدید یونان خواهد داشت؟ آیا آنها بدهی های یونان را کم می کنند؟

مسئله فقط به نوع تصمیم­ گیری اتحادیه اروپا برنمی ­گردد، بلکه در طرف مقابل یونان نیز می ­باید دست به تصمیم­ گیری بزند. سران اروپا خواست سیپراس در مورد اینکه یونان از پرداخت بدهی‌های بین‌المللی‌اش معاف شود را امری غیرواقع‌بینانه می ­دانند. آلمان به شدت مخالف خرید اوراق قرضه دولتی کشورهای بدهکار از سوی بانک مرکزی اروپاست. در طرف مقابل حزب چپ سیریزا امیدوار است که بانک مرکزی اروپا با خرید اوراق دولتی، میلیاردها یورو را به چرخش در آورد تا اقتصاد بحران‌زده برخی کشورها در منطقه یورو جان تازه‌ای بگیرد. این حزب معتقد است که سیاست­ های ریاضت اقتصادی در شش سال گذشته نه تنها اوضاع یونان را بهتر نکرده است، بلکه به بدتر شدن اوضاع منجر شده است. سیپراس معتقد است به‌کارگیری این روش‌ها آینده یونان به‌عنوان یک کشور مستقل را به خطر خواهد انداخت.

به نظر می­رسد که هم اتحادیه اروپا و هم یونان گزینه مذاکره را برای رسیدن به توافق و سازش در پیش می ­گیرند. اتحادیه اروپا و یونان چند راه را پیش روی خود دارند یا اتحادیه اروپا بدهی­های یونان را کم می­ کند و حزب سیریزا را از خود راضی نگه می ­دارد و یا اینکه در نقطه مقابل با اصرار بر روی پرداخت بدهی­ ها و سیاست­های ریاضتی برای دریافت وام بیشتر در آینده، یونان را به سمت درهای خروج از اتحادیه سوق می­دهد. راه سوم و میانه این است که اتحادیه اروپا به جای کم کردن بدهی ­ها، مهلت بیشتری برای پرداخت بدهی ­ها به یونان بدهد و تا حد امکان به اصلاح سیاست­های ریاضتی به گونه­ ای که حزب سیریزا بتواند برنامه­ های خود را برای رشد یونان عملی سازد تن دهد. البته اصلاحاتی که حزب سیزیرا مد نظر دارد نقض پیمان رشد و ثبات اروپایی را به دنبال دارد که اتحادیه اروپا نمی ­تواند آن را براحتی بپذیرد. در این مسیر اتحادیه اروپا می ­تواند با توجه به شرایط روز، پیمان رشد و ثبات را مورد بازنگری قرار داده و با شرایط کشورهایی همانند یونان برای سوق دادن آنها به سمت رشد سازگار کند. به هر حال این پیمان دولت­ها را ملزم می ­کند که میزان بدهی خود را در حد 3 درصد تولید ناخالص ملی نگه دارند که به نظر بسیاری این مسئله برای شرایط کنونی بحران اقتصادی اروپا احمقانه به نظر می ­رسد. از طرف دیگر این پیمان لازم است چون بدون آن مقررات، حفظ وحدت مالی و پولی اروپایی ممکن نخواهد بود. به هر حال به نظر می ­رسد که چند دور مذاکرات سخت میان تروئیکا و یونان اتفاق خواهد افتاد و در نهایت نیز به سازش خواهند رسید؛ چرا که در غیر اینصورت هر دو طرف متضرر خواهند شد.

خروج احتمالی یونان از حوزه یورو چه مشکلاتی را برای اتحادیه اروپا به وجود می­آورد؟

این مسئله همین الان هم تبعات خود را نشان داده است و پیروزی حزب سیریزا منجر به کاهش ارزش یورو به کمترین میزان طی 11 سال اخیر شده است. دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس نسبت به پیروزی سیریزا و افزایش بی­ ثباتی اقتصادی در اروپا در پی پیروزی این حزب هشدار داده است. علاوه بر این، این موضوع سبب تضعیف روند همگرایی و تقویت نگرش­ های واگرایانه خواهد شد. به نظر می­ رسد اتحادیه اروپا برای جلوگیری از این اتفاقات به سمت بازنگری و اصلاح مقررات اقتصادی و مالی خود خواهد رفت.

ایا پیروزی چپ گرایی در یونان به دیگر کشورهای اروپایی هم تسری خواهد یافت؟

مارین لوپن رهبر جبهه ملی فرانسه این پیروزی را سیلی محکمی به اتحادیه اروپا تعبیر کرده است، احزاب چپ­ گرای انگلیس و به طور کلی اروپا از این پیروزی اظهار خوشحالی کردند. اگر این پیروزی در طی سال­های مدیریت دولت چپ­ گرای سیریزا منجر به بهبود و رشد اقتصادی یونان شود می­ تواند به عنوان الگویی برای دیگر احزاب چپ­ گرا و ضداروپایی معرفی شود و مردم دیگر کشورهای اروپایی را برای رای دادن به احزاب چپ کشور خود تشویق کند، اما اگر نتواند اوضاع را سامان دهد و وضع را از چیزی که هست بدتر کند مردم دیگر کشورها نیز با احتیاط و بدبینی بیشتری به احزاب چپ و موفقیت آنها خواهند نگریست.

 30849