حسین حاجیلو، پژوهشگر حوزه تحریم در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره اقدام وزارت خارجه آمریکا که معافیت عراق از تحریم‌های ایران را ۴۵ روز دیگر تمدید کرده است، گفت: آمریکایی‌ها بعد از خروج از برجام منابع مالی ایران را مورد هدف قرار دادند ابتدا نفت را به طور جدی تحریم کردند، سپس در دوره جدید نفت، گاز و برق را نیز هدفگذاری کردند.

وی ادامه داد: تحریم پذیری نفت، نسبت به گاز و برق بیشتر است چون کشوری که از ما برق می‌خرد، نیازی جدی به آن دارد و قابلیت جایگزینی ندارد به همین دلیل آمریکایی‌ها می‌دانند اگر برای کشوری مانند عراق خرید برق از ایران را محدود کنند حاکمیت عراق امکان جایگزینی آن‌را ندارد و جایی که امکان اجرای تحریم برای کشورهای دیگر وجود ندارد، آمریکا برای آن کشورها معافیت تحریمی ایجاد می‌کند.

آمریکایی‌ها نقطه ضعف تحریم را تبدیل به فرصت می‌کنند

پژوهشگر حوزه تحریم با اشاره به سو استفاده آمریکا در معافیت کالاهای تحریم ناپذیر، گفت: نکته قابل توجه آنجاست که آمریکا نقطه ضعف خود را به عنوان امتیاز می‌فروشد و جایی که نمی‌تواند یک حوزه اقتصادی را تحریم کند آن را تبدیل به امتیازی تحت عنوان «معافیت تحریمی» می‌کند و مابه ازای این تحریم خود ساخته را از کشور مقابل می‌گیرد به عنوان نمونه، آمریکا معافیت تحریمی عراق را ۴۵ روز دیگر تمدید کرده و بعداً هم بار دیگر به صورت دوماهه یا ۴۵ روزه تمدید خواهد کرد و هر دفعه امتیازی را از عراق می‌گیرد. کشور عراق به شدت به لحاظ انرژی برقی و گازی به ما وابسته است و ۳۰ الی ۴۰ درصد از انرژی خود را از ایران تأمین می‌کند بنابراین امکان قطع واردات برق از ایران را ندارد.

وی ادامه داد: البته آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها ادعا می‌کنند برای توسعه تولید برق در عراق کارهایی را انجام داده‌اند اما این ادعا از قدیم مطرح بوده و در کوتاه مدت و بلند مدت قابل اتکا نیست چرا که برای دست زدن به چنین اقدامی لازم است که آمریکا اطمینانی از دولت حاکم بر عراق داشته باشد. چرا که خودکفا کردن یا کاهش وابستگی یک کشور در حوزه انرژی کاری استراتژیک و بلند مدت است بنابراین تا زمانی که به اطمینان سیاسی نرسد این کار را نخواهد کرد و تاکنون نیز اقدامی جدی انجام نداده‌اند.

صادرات نفت کشور به عراق تحریم ناپذیر است

حاجیلو با اشاره به تحریم ناپذیری برق ایران برای عراق در کوتاه مدت، بیان داشت: این معافیت‌ها این نکته را تصریح می‌کند که کشور عراق با کشورهای اروپایی تفاوت زیادی دارد. زمانی که آمریکایی‌ها به اروپا می‌رسند به آنها دیکته می‌کنند که از ایران نفت نخرند و معافیت تحریم نفتی را برای اروپا تمدید نمی‌کنند اما نمی‌تواند به عراق بگوید که از ایران برق خریداری نکند بنابراین در اینجا اختلافی ماهوی بین همسایگان و غیر همسایگان وجود دارد.

وی افزود: بنابراین تعامل ما با همسایگان از این جهت که یک تعامل خاکی است و باعث وابستگی متقابل دو کشور به یکدیگر می‌شود اثرگذاری تحریم در آن سخت‌تر خواهد شد و تحریم‌های پی در پی آمریکا نیز نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها نمی‌توانند رشته ارتباط ایران با کشورهای همسایه را پاره کنند. این اقدام، این درس را به ما می‌دهد که باید به سراغ گسترش همکاری‌ها با کشورهایی که با آنها مرز خاکی داریم برویم.

باید هزینه تعامل با همسایگان را کاهش دهیم

پژوهشگر حوزه تحریم بیان داشت: باید برای تعامل اقتصادی با همسایگان جذابیت اقتصادی ایجاد کنیم. تحریم، هزینه تعامل اقتصادی را افزایش می‌دهد و فایده آن‌را کاهش می‌دهد تا رشته همکاری پاره شود. کاری که ما باید انجام دهیم کاملاً عکس این است یعنی باید هزینه‌های این تعامل در حوزه بیمه، گمرکات، حمل و نقل و مالی و … را کاهش دهیم و منجر به افزایش فواید آن شویم.

وی ادامه داد: ۶۰ درصد بنزین صادراتی کشور به عراق است این به دلیل نزدیک بودن این کشور و داشتن جذابیت برای تاجران عراقی است.

حاجیلو با بیان راهکار بی اثر کردن تحریم‌ها، گفت: در صادرات نفت و گاز یک تعاملی شاهرگی وجود دارد و کل حساب آنها نیز محدود و مشخص است در حالی که باید تعاملات شاهرگی خودمان را به تعاملات مویرگی تبدیل کنیم. به بیان ساده‌تر پول فروش برق و گاز بسیار درشت است و کنترل آن نیز برای طرف آمریکایی ساده‌تر است. متأسفانه با تعامل ایران و عراق برای تسویه مالی فروش برق و گاز، آمریکا نیز وارده شده است و باعث قفل شدن انتقال پول به ایران شده است این رقم قفل شده نیز در رسانه‌ها حدود ۵ میلیارد دلار گزارش شده است.

وی اظهار داشت: اگر به‌جز دولت افراد دیگر نیز می‌توانستند نفت و گاز برای نیروگاه‌های کوچک و … عرضه کنند، تسویه مالی بسیار ساده‌تر شکل می‌گرفت مانند تسویه مالی بنزین که تقریباً مشکل خاصی نداریم اما در تسویه گاز و برق مشکل جدی است.

تراز تجاری با عراق باید متعادل شود

پژوهشگر حوزه تحریم در پایان با اشاره به لزوم تعادل تجاری بین ایران و عراق تشریح کرد: صادرات ما به عراق بیش از ۱۰ میلیارد دلار است اما متأسفانه کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار واردات داریم. این اتفاق ظاهراً به نفع ایران است اما در میان مدت و بلند مدت این تجارت یک طرفه پایدار نخواهد ماند و برای پایداری تجارت باید تراز تجاری مان متعادل‌تر شود. عراق باید تبدیل به یک مرکز واردات کالای اساسی شود اما متأسفانه در حال حاضر به جای عراق کشورهای دیگری که ارتباط خوب سیاسی هم نداریم مانند امارات متحده عربی را مرکز واردات خود قرار داده‌ایم.